متخصصان اطلاعاتی که ‌کار آن‌ها ارائه خدمات اطلاعاتی است شامل واحدهایی چون تحلیل گر سیستم ها، مدیران پایگاه، داده متخصصان شبکه، برنامه‌نویس ها واپراتورها می‌باشند:

۱-تحلیل گرسیستم ها: شخصی که با کاربر، کارمی کند تحلیل گر سیستم ها است. تحلیل گرسیستم ها به کاربر ‌در شناسایی ودرک مسئله کمک نموده وسپس راه های مختلف حل مسائل رامورد توجه قرارمی دهد. هرروش مقدمتاً‌ با بهره گرفتن از نمودارهای ترسیمی مستند وروشی که بهترین حالت به نظر می‌رسد، پیشنهاد می‌گردد استفاده گر درمورد اجرای نظریه تحلیل گر سیستم ها تصمیم گیری می‌کند (مک لوید، ۱۳۷۸، صص ۶، ۱۸۵). تحلیل گران سیستم ها درتعریف مسائل وآماده کردن اسناد نوشته شده درمورد چگونگی کمک رایانه درحل مسائل مهارت دارند (Mcleod, 1998, p.19,21). البته باید درنظرداشت که کارتحلیل گرسیستم تحلیل سیستم نیست. تحلیل سیستم بررسی سیستم موجود برای طراحی یک سیستم جدید یا کمبود یافته می‌باشد (Mcleod, 1998, p.194).

۲-مدیران پایگاه داده (DBAS): دراوایل سال‌های دهه ۱۹۷۰ توجه به پایگاه های اطلاعاتی بقدری زیادشد که شغل جدیدی بنام مدیر پایگاه اطلاعات به وجود آمد مدیر پایگاه اطلاعات مسئول ایجاد حفظ پایگاه اطلاعات است. هرموسسه ای دارای یک مدیر پایگاه اطلاعات نبوده بلکه دریک سازمان بزرگ چند شخص می‌توانند این عنوان راداشته باشند (مک لوید، ۱۳۷۸، ص ۱۸۷).

بطورکلی کارباکاربران وتحلیل گران سیستم هادرایجاد پایگاه های داده‌ای که شامل داده های موردنیاز برای تولید اطلاعات کاربران می‌باشد جزء وظایف مدیران پایگاه های داده می‌باشد. یک پایگاه داده یک مجموعه یکپارچه از داده های رایانه‌ای است که طوری سازماندهی وذخیره شده اند که عمل بازیابی را تسهیل کند. این یکپارچگی منطقی رکوردهادرچندین فایل، مفهوم پایگاه داده نامیده می شود. دوهدف عمده مفهوم پایگاه داده کاهش داده های زائد ودستیابی به استقلال داده ها می‌باشند. داده های زائد ‌به این معنی است که داده های یکسان درچندپرونده ذخیره شوند. استقلال داده ها توانایی تغییردادن درساختار داده ها بدون تغییردربرنامه هایی که داده ها راپردازش می‌کنند، می‌باشد. استقلال داده ها با جای دادن جزئیات داده ها ‌در جداول وفرهنگهایی که ازنظر فیزیکی از برنامه ها جداهستند، انجام می‌گیرد. وقتی که شرکتی از مفهوم پایگاه داه ها پیروی می‌کند سلسله مراتب داده ها چنین می شود: پایگاه داده -پرونده(فایل)-سند(رکورد)-عنصرداده (Mcleod, 1998, p. 21).

نرم افزاری که یکپارچگی منطقی رادرپرونده ها ایجاد وحفظ می‌کند چه به صورت آشکار یاپنهان، سیستم مدیریت پایگاه داده نامیده می شود. نمونه هایی ‌از سیستم‌های مدیریت پایگاه داده که دریک ساختار سلسله مراتبی به کار می‌روند عبارتند از سیستم مدیریت اطلاعات^[۱۲]، آی بی ام^[۱۳]وسیستم۲۰۰۰اینتل^[۱۴] موج دوم نوآوری درسیستم های مدیریت پایگاه داده ‌بر اساس نرم افزار ارتباطی طرح ریزی شد واولین بسته به منظور ارائه به کاربران رایانه های اصلی^[۱۵]ارائه شد. مانند زبان پرسش ساختار/سیستم داده ها^[۱۶] و پرسش با مثال^[۱۷] از IBM ونرم افزار اوراکل^[۱۸] از شرکت نرم افزاری ارتباطی، به وجود آمدند. تقریباً‌درهمان زمان( حدود ۱۹۸۰) تهیه کنندگان نرم‌افزارها شروع به توسعه بسته های نرم افزاری سیستم‌های مدیریت پایگاه داده درمقیاس کوچک برای بازار ریزرایانه‌ها کردند. درطول سال‌های اخیر توسعه سیستم های مدیریت اطلاعات ‌بر بازار ریزرایانه‌ها متمرکز شده وساختار ارتباطی رابکاربرده است. مایکروسافت اکسس نمونه ای از سیستم مدیریت پایگاه داده ارتباطی ریزرایانه می‌باشد .یک کاربرد پایگاه داده می‌تواند یک شخص یایک برنامه کاربردی باشد. شخص معمولاً پایگاه داده رااز طریق یک پایانه استفاده می‌کند واطلاعات داده ها رااز طریق یک زبان پرسش بازیابی می‌کند (Mcleod, 1998, p.264,266).

یک پرسش^[۱۹] تقاضای اطلاعات ازپایگاه داده وزبان پرسش یک زبان مخصوص کاربرپسند می‌باشدکه به رایانه امکان جواب به آن پرسش رافراهم می‌سازد. به طور کلی یک متخصص اطلاعاتی که مسئولیت پایگاه داده رابه عهده داشته باشد مدیرپایگاه داده^[۲۰] نامیده می شود. وظایف DBA چهارحوزه برنامه‌ریزی، اجرا، اعمال وامنیت پایگاه داده می‌باشد (Mcleod, 1998, p.270, 272).

۳-متخصصان شبکه: مدیر شبکه، مدیرکارشناس ‌در زمینه تخصصی ارتباطات اطلاعات است وسخت افزار ونرم افزار موردنیاز را پیشنهاد می‌دهد. مدیر شبکه، اجراونگهداری سیستم ها را نیز هدایت می‌کند. متخصصان شبکه با تحلیل‌گران سیستم ها ‌و کاربران، برای تأسیس شبکه ارتباطات داده ها که منابع رایانه‌ای گسترده سازمان رابه هم وصل می‌کند، کارمی کنند. مهارت‌های متخصصان شبکه، ترکیبی از زمینه‌های رایانه‌ وارتباط ازراه دور می‌باشد. همه وسایل ارتباطی ورایانه‌ی متصل به هم یک شبکه نامیده می‌شوند. یک شبکه اساسی شامل یک پایانه ویک رایانه‌ای که توانایی فرستادن ودریافت راداشته باشد؛ مودم هایی که پیامها رااز حالت آنالوگ به دیجیتال واز دیجیتال به آنالوگ تبدیل کنندویک مداری که یک یا چندین کانال رافراهم می آورد، می‌باشد. انواع اصلی شبکه عبارتند از WAN برای شبکه گسترده ، LAN برای شبکه محلی وMAN برای شبکه های کلان‌شهرمی باشند. پیکربندی معمولی سخت‌افزارهای ارتباطاتی شامل چندین پایانه هستند. ۵ نوع پایانه اصلی وجود دارند صفحه کلید، تلفن دکمه ای^[۲۱] (شستی)، محل فروش، مجموعه داده ها وپایانه هایی برای اهداف خاص، واحدهای کنترل خوشه ای، چندین پایانه رادریک محل کنترل می‌کنند. مودمها به جز مواردی که از تلفن دکمه ای به عنوان پایانه استفاده می شود، همیشه موردنیازند. شبکه ها برای اشتراک زمانی، پردازش توزیع شده ، یا ارتباط رایانه‌ای مراجع/سرور (خدمتگر) به کار برده می‌شوند. یک شبکه اشتراک زمانی فقط شامل یک رایانه ویک شبکه پردازش توزیع شده شامل بیش ازیک رایانه می‌باشند. یک شبکه مراجع/سرور امکان انجام کاربه صورت محلی مرکزی رامی دهد. همه دستورات ونمونه هامی توانند از سرور به مراجعان تغییرجهت دهند. اماقسمتی از مدیریت داده ها همیشه در سرور باقی می ماند. نوع جدیدی از شبکه ها باآمدن اینترنت رایج شده است که بنام اینترانت معروف می‌باشد. به طوری که اینترنتی که به صورت داخلی اطلاعات فقط خواندن، انتشارات الکترونیکی برای اعضا ‌را قابل دسترسی سازد وامکان دسترسی پایگاه های داده و ‌گروه‌های کاری رافراهم کند، اینترانت نامیده می شود (Mcleod, 1998, p.301,302).

اهداف اصلی صادرات :

الف) فروش مازاد تولید وارزآوری

در واقع تولیدکنندگان با افزایش سطح تولید خود، هزینه های ثابت سرانه هر واحد کالای تولید شده را کاهش می‌دهند. رخداد چنین امری در سطح کلان منجربه مازاد تولید در بازارهای داخلی خواهد شد. وجود مازاد تولید در داخل، تولیدکنندگان را به یافتن بازارهای خارجی جدید ترغیب خواهد کرد. رشد شتابان جمعیت و نیز زیربناهای تولیدی و تبدیل تولیدات سنتی به تولیدات تجاری و قابل رقابت در بازارهای جهانی، نیازمند واردات کالاهای مختلف خواهد بود. ورود کالاهای متفاوت به کشور، منابع ارزی فراوانی را می طلبد و داشتن منابع ارزی، مستلزم صادرات کالاهای تولید شده در داخل کشور می‌باشد.

ب ) رشد اقتصادی وکاهش نرخ بیکاری

هدف اصلی در بخش اقتصاد، افزایش رشد اقتصادی وکاهش نرخ بیکاری می‌باشد پیوستن به تجارت جهانی بازاررقابتی بزرگی را پیش روی تولید کنندگان ایرانی می گشاید که از طریق آن می‌توانند توانمندی‌های خویش را جهانی سازند. در وضعیت فعلی بیشتر صادرات غیر نفتی یا ‌بر اساس تفاهم میان دولت‌ها یا با ارزان فروشی کالاهای ساخت داخل انجام می شود که علی‌رغم افزایش صادرات غیر نفتی در سال‌های اخیر، سودی جز تورم فزاینده در بازار داخلی، نصیب اقتصاد کشور نشده و بیشتر ارز ناشی از صادرات در بانک های بین‌المللی بلوکه شده و به دلیل غیر واقعی بودن بازار ارز با نرخ ارز داخلی، صادرکنندگان علاقه ای به انتقال این ارزها که می‌تواند سبب رونق اقتصاد و بازار داخلی گردد ندارند. آنچه مسلم است که سیستم فعلی تولید، توزیع و مصرف تولیدات داخلی، شرایط بهینه لازم برای تحقیق اهداف صادراتی و حضور در بازارهای جهانی را تامین نمی کند و مستلزم تغییرات ساختاری در چارچوب تخصیص بهینه منابع و جلوگیری از اتلاف آن خواهد بود.

در نتیجه توسعه و گسترش صادرات غیر نفتی در کشور، مستلزم ایجاد امکانات و زیر بناهای مورد نیاز خواهد بود. بدون فراهم کردن زیربناهای لازم، در صحنه رقابت بین‌المللی همواره با شکست مواجه خواهیم شد. با شرایط موجود و حرکت بسیار کند صادرات غیر نفتی ، ‌روزبه‌روز بازارهای بیشتری را از دست خواهیم داد. مثال بارز این گفته، صادرات فرش دستباف است

ج ) ارتقای کیفیت و فن آوری

به منظور حضور در صحنه های تجاری در سطح کلان نیازمند ارتقای کیفیت کالاهای تولید شده ‌و برابری کیفت آن ها با کالاهای دیگر کشورها بویژه کشورهای صاحب تکنولوژیِ تولید آن محصول می‌باشد و این امر با افزایش ارتباط بین بخش صنعت و دانشگاه ها وبهره برداری از تکنولوژی و فناوری‌های جدید در بخش صنعت مقدور می‌گردد^[۴۵] .

مبحث چهارم : بررسی اجمالی تاثیر الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی بر فرهنگ کشورمان

گفتار اول: بررسی تاثیر سازمان تجارت جهانی بر فرهنگ کشورها

بخش اول: توضیح واژه فرهنگ واستثنای فرهنگی

۱-۱-۴)فرهنگ : فرهنگ عبارت است از مجموعه باورها ، روش ها والگوهای قراردادی وقابل آموزش وقابل انتقال در جوامع انسانی که می توان برای نظم واستحکام بخشیدن به جامعه انسانی آن را کنترل ، هدایت واشاعه داد وتولید کننده آن انسان می‌باشد با این تعریف فرهنگ معرف برخورد و شناسایی متقابل افراد در فضای خاص اجتماعی ومحیط زندگی است .

در سطح سازمان‌های بین‌المللی “سازمان جهانی تجارت” و “یونسکو” ^[۴۶]را می‌توان نماینده دو جریان دانست؛ اولی با تلاش در راستای تجاری‌سازی فرهنگ با ایده اصل “کاملهالوداد” و اصل “رفتار ملی” از یکسان‌سازی دفاع می‌کند؛ در حالی که یونسکو با ایده “استثنای فرهنگی” از تنوع فرهنگی حمایت می‌کند.

۲-۱-۴) تاثیر متقابل اقتصاد وفرهنگ : یکی از مسائل مهم امروزه مسئله تاثیر متقابل فرهنگ واقتصاد می‌باشد.اگر بنا باشد در بررسی این مسئله به دنبال ریشه یابی عمیق نبوده ‌و به‌صورت ساده به آن پرداخته شود باید گفت که حتماً بین فرهنگ واقتصاد وابستگی وجود دارد اقتصاد همیشه به ‌عنوان مقدورات تحقق عینی یک فرهنگ است به عبارت دیگر اقتصاد ابزار تحقق عینی فرهنگ می‌باشد وفرهنگ هم همیشه محور جهت دهی به اقتصاد است ^[۴۷].

با توجه به اصول حاکم بر تجارت بین‌المللی، دولت‌ها نمی‌توانند بر ورود کالاهای فرهنگی که به‌خاطر عدم توازن، فرهنگ‌های بومی را به خطر می‌اندازد، کنترل اعمال نمایند؛ زیرا دولت‌های ملتزم به قواعد تجارت جهانی، نمی‌توانند با حمایت از تولیدات داخلی فرهنگی و بستن تعرفه بیشتر به کالاهای خارجی، اعمال نظارت نمایند. اکثر کشورهای در حال توسعه، که مجری “نظریه تجارت آزاد” هستند، از ناحیه فرهنگی دچار آسیب شده و زیان دیده‌اند؛ زیرا طبق فلسفه “تجارت آزاد جهانی”، تمام حمایت‌های دولتی از شرکت‌ها و صنایع داخلی باید برچیده شود. از این پس، صنایع فرهنگی تولیدکننده محصولاتی نظیر فیلم، برنامه های تلویزیونی، کتاب و موسیقی، نمی‌توانند از نظارت‌های حمایتی برای رقابت‌های بین‌المللی برخوردار شوند و دولت‌ها هم نمی‌توانند ‌به این صنایع، یارانه اختصاص دهند، تا در بازار جهانی قدرت رقابت داشته باشند.

‌بنابرین‏، تأثیر جهانی شدن بر جبهه فرهنگی، ‌به این معنا است که صنایع ثروتمند و پر درآمد فیلم‌سازی و برنامه های تلویزیونی کشورهای غربی، بدون هیچ گونه قید‌ و بندی، به بازارهای داخلی سایر کشورها، دسترسی نامحدود خواهند داشت و صنایع فرهنگی داخلی، بدون حمایت دولتی، توان رقابت با آن‌ ها را نخواهد داشت. برای کشورهای در حال توسعه، واردات محصولات فرهنگی خارجی در مقایسه با تولیدات داخلی، ارزان‌تر تمام می‌شود. بدین ترتیب، سلطه محصولات فرهنگی خارجی، که حامل زیبایی‌شناسی، جهان‌بینی، ارزش‌های اخلاقی و اندیشه‌های کشور تولیدکننده است –به‌واسطه توافق‌نامه‌های تجارت آزاد–بیشتر می‌شود.

۲-۱-۴)استثنای فرهنگی: ایده” استثنای فرهنگی”^[۴۸] در پرتو مقابله با ‌مضرات اصول حاکم بر تجارت آزاد، شکل گرفته و تلاش می‌کند، در مذاکرات تجاری، محصولات فرهنگی را مستثنی کند. نظریه “استثنای فرهنگی” بر این اصول استوار است که کالاها و خدمات فرهنگی به‌دلیل “فرهنگی بودن”، ماهیّت خاصی ورای جنبه‌های صرفاً اقتصادی دارند و مفاهیم و ارزش‌هایی را منتقل می‌کنند که بخشی از هویت یک کشور است. در مذاکرات تجاری دور اروگوئه برخی کشورها ‌به این موضوع اشاره داشتند که کاربرد گات (۱۹۹۴)، به‌ویژه اصل “کاملهالوداد” و اصل “رفتار ملی”، در مبادله محصولات فرهنگی و محصولات مشمول حق مؤلف، خصوصیات فرهنگی آن ها را نادیده می‌گیرد. در پایان مذاکرات تجاری دور اروگوئه، به طور ضمنی توافق شد، که تجارت محصولات سمعی–بصری، مشمول تمامی مقررات گات نباشد. این توافق ضمنی، “استثنای فرهنگی” نامیده می‌شود^[۴۹].

در راستای حمایت از سیاست مذکور، تشکیلاتی مانند شبکه بین‌المللی حمایت از تنوّع فرهنگی (INCD) که یک شبکه جهانی متشکل از هنرمندان، سازمان‌های فرهنگی غیر دولتی و مؤسسات مدنی است، با مأموریت مقابله با پیامدهای زیانبار جهانی‌سازی برای هنر و فرهنگ ، تشکیل شده‌اند؛ که تحت نظارت شبکه بین‌المللی حمایت از سیاست‌های فرهنگی (INCP) – گروهی غیر رسمی است- که با تشکیل جلسات منظم، تأثیرات منفی موافقت‌نامه‌های تجاری و جهانی شدن بر فرهنگ را زیر نظر گرفته و رویکردها و روش‌های جایگزین را با دولت‌ها و مجامع بین‌المللی در میان می‌گذارد و با مشارکت وزارتخانه‌های فرهنگ کشورهای مختلف، کار می‌کنند.

به عنوان مثال نظریه نبوغ ‌به این دلیل که عده ای استعداد خلاقیت بیشتری دارند، درست است؛ اما این بدان معنا نیست که افراد دیگر نتوانند مثل آن ها و حتی برتر از آن ها باشند. از سویی دیگر این مسئله را باید در نظر داشت که این استعداد ذاتی که از آن نام می‌برند آیا به تمام معنا ذاتی و فطری است یا بر اثر بعضی از عوامل و شرایط مادر در دوران بارداری، چنین استعدادی در کودک ایجاد شده است؛ مثل: تغذیه، حالات، افکار، اتفاقات و … مادر و با دقت بیشتر می توان دریافت که بسیاری از افرادی که به نظر ذاتا خلاق می‌رسند به طور نا خود اگاه و اتفاقی در شرایطی قرار گرفته اند که موانع کمتری، رشد و شکوفایی خلاقیت آن ها را تهدید ‌کرده‌است و یا در شرایطی قرار گرفته اند که انگیزه و نیاز بیشتری برای خلاقیت در آن ها ایجاد شده است. از طرفی دیگر بعید است بتوان این پارامترها و متغیرهای محیطی را کاملا شناسایی کرد و از موضوع تحقیق به دور نگه داشت تا ثابت شود دقیقا بعضی از انسان‌ها هنگامی که از روز اول در رحم مارد شکل گرفته اند، خلاق تر از سایر انسان‌ها هستند.

نظریه رفتار گرایان نیز در صورتی درست خواهد بود که وارد ضمیر ناخود آگاه به ذهن را بپذیریم، چون تمامی آنچه که در مخیله انسان قرار می‌گیرد و از ذهن تراوش می‌کند یا برگرفته از صورت‌های ذهنی قبلی (عناصر قدیم) است و یا از خیالات که ترکیب جدیدی از صورت‌های ذهنی قبلی است و یا از واردات ضمیر ناخود آگاه به ذهن، ‌بنابرین‏؛ اگر واردات ضمیر ناخود اگاه به ذهن را بپذیریم، در شرایط ایده ال، دیگر مسئله کهنگی و نویی از بین می رود

اما نظریه افزایشی را میتوان صحیح دانست، ولی نه به طور مطلق، ‌به این معنی که بسیاری از خلاقیت‌ها به طور تدریجی و تداعی های پی در پی حاصل می‌شوند اما خلاقیت‌های فراوانی نیز وجود دارد که به طور ناگهانی در ذهن مخترع جرقه زده و خلق می شود.

در رابطه با نظریه ناگهانی نیز باید این نکته را در نظر داشت که به نظر می رشد یک هنرمند، درست در لحظه خلق ایده و کمی پس از آن، در حال تفکر است، ولی در لحظه خلق ایده کار او اگاهانه و از روی قصد نیست، لذا هر مقدار انسان از سازو کار ذهن هوشیار و نیمه هوشیار، فرایندهای تفکر، تداعی معانی، تکنیک‌های خلاقیت، ابزارهای کنترل توجه و قالب‌های ذهنی بیشتر مطلع شود و بهتر بتواند حس، فکر، عقل، خیال را برنامه ریزی شده و کنترل شده هدایت کند، لذا از ناگهانی بودن خلاقیت کاسته می شود (صمد آقایی، ۱۳۸۳: ۲۲-۲۶).

۲-۳-۷ خلاقیت و نوآوری

خلاقیت به طور عام یعنی توانایی ترکیب اندیشه ها به شیوهای منحصر به فرد یا ایجاد ارتباطی غیر معمول بین اندیشه ها .

نو آوری: فرایند اخذ ایده خلاق و تبدیل آن به محصول خدوات و روش های جدید عملیات است.
انتفاع + اختراع + مفهوم = نوآوری

در معادله نوآوری – مفهوم : اشاره بر ایده ای است که با توجه به چهار چوب مرجعی آن فرد، سازمان یک دانش انباشته شده جدید است .

منظور از نوآوری خلاقیت متجلی شده و به مرحله عمل رسیده است، به عبارت دیگر، نوآوری یعنی اندیشه خلاق تحقق یافته؛ نوآوری همانا ارائه محصول ، فرایند وخدمات جدید به بازار است؛ نوآوری به کارگیری توانایی‌های ذهنی برای ایجاد یک فکر یا مفهوم جدید است.

خلاقیت و نوآوری چگونه با هم مرتبط شده اند؟

خلاقیت به طور عام یعنی توانایی ترکیب اندیشه ها به شیوه ای منحصر به فرد یا ایجاد ارتباطی غیر معمول بین اندیشه ها.

یک سازمان که مشوق نوآوری است ساز مانی است که دیدگاه های ناشناخته به مسایل یا راه حلهای منحصر برای حل مسایل را ارتقا می‌دهد. نو آوری فرایند کسب اندیشه ای خلاق و تبدیل آن به محصول و خدمت و یا یک روش عملیاتی مفید است.

سه مجموعه از متغیرها وجود دارند که می‌توانند نوآوری را ایجاد کنند.آن ها به ساختار سازمانی، فرهنگ و توانایی منابع انسانی مربوط می‌شوند.

چگونه متغیرهای ساختاری بر نوآوری اثر می‌گذارند؟

بر اساس پژوهش‌های گسترده، با توجه به متغیرهای ساختاری می‌توانیم سه گزاره را بیان کنیم. اول اینکه ساختارهای مکانیکی اثری مثبت بر نوآوری دارند زیرا که تخصص کاری آن ها پایین تر است، قوانین کمتری دارند و عدم تمرکز در آن ها بیشتر از ساختارهای مکانیکی است.همچنین انعطاف پذیری، قدرت انطباق و بارور کردن را که پذیرش نوآوریها را آسان تر می‌کند، بیشتر می‌کنند. دوم اینکه دسترسی آسان به منابع فراوان عامل کلیدی نوآوری است. فراوانی منابع به مدیران این توانایی را می‌دهد که بتوانند برای نو آوری هزینه کنند و شکست‌ها را بپذیرند. در نهایت ارتباط بین واحدها با تسریع در کنش متقابل خطوط سازمانی به شکستن سدهای احتمالی در برابر نوآوری مدد می رساند. البته هیچ یک از این سه متغیر نمی تواند وجود داشته باشد مگر اینکه مدیران ارشد ‌به این سه عامل متعهد باشند.

چگونه فرهنگ سازمانی بر نوآوری اثر می‌گذارد؟

سازمان‌های نو آور فرهنگی مشابه دارند.آن ها تجربه کردن را تشویق می‌کنند.آن ها هم به موفقیتها و هم به شکست‌ها پاداش می‌دهند.آن ها از اشتباهات تجربه کسب می‌کنند.یک فرهنگ نوآور دارای هفت ویزگی زیر است:

۱- پذیرش ابهام؛

۲-شکیبایی در امور غیر عملی؛

۳- کنترل های بیرونی کم؛

۴-بردباری در مخاطره؛

۵-شکیبایی در برخوردها؛

۶- تأکید بر نتایج تا بر وسایل.؛

۷-تأکید بر نظام باز.

سازمان از نزدیک محیط را کنترل می‌کند و سریعا به تغییرات آنطور که اتفاق می‌افتند پاسخ می‌دهد.
کدام متغیرهای منابع انسانی بر نو آوری اثر می‌گذارند؟

در مقوله منابع انسانی در می‌یابیم که سازمان‌های نوآور فعالانه آموزش و توسعه دانش اعضای خود را آن طور که روز آمد باشد تشویق می‌کنند.امنیت شغلی در سطح عالی برای کارکنان خود فراهم می آورند تا ترس از اخراج به خاطر اشتباه را کاهش دهند و به افراد جرئت می‌دهند که تغییر پذیر باشند. زمانی که اندیشه ای جدید تکامل می‌یابد پیشتازان تغییر فعالانه و با شور و شوق اندیشه را تعالی می بخشند و آن را حمایت می‌کنند بر مشکلات چیره می‌شوند و اطمینان می‌دهند که نوآوری به مرحله اجرا در خواهد آمد (محمدی، ۱۳۸۴: ۱۶).

۲-۳-۸ ویژگی‌های شخصیت خلاق

استقلال: فرد خلاق عقاید و اندیشه هایش را وابسته به افکار دیگران نمی داند و افکار و کارهای خویش از استقلال بالایی برخوردار است .

ریسک پذیری : فرد خلاق اهل خطر کردن است و ماجراجویی را دوست دارد، در برخورد با مسائل و مشکلات جرات بیشتری به خرج می‌دهد و معمولا نگران شکست های احتمالی خود نیست
کنجکاوی و علاقه به کارهای پیچیده: از سطح ظاهری یک مسئله فراتر رفته و تو شکافی نموده و در حل مشکلات پیچیده انرژی زیادی صرف می‌کند.

تحمل ابهام: برای فرد خلاق مواجه شدن با ابهامات یک مبارزه محسوب شده و نوعی لذت به دنبال دارد.
انعطاف پذیری: اگر او در جریان حل یک مسئله با پاسخی برخورد کند مسیر فکری خود را به سهولت تغییر داده و آن موضوع را از زوایا و ابعاد دیگری بررسی نموده و افکار و راه حل های متنوع را به کار می‌گیرد و همواره جایی برای تغییر و تحول باقی می‌گذارد.

شوخ طبعی: فرد خلاق از ظرافت دید و نکته سنجی زیادی برخوردار است و اغلب قادر است با اظهار نظرها بیان نکته ها و خلق موقیتها ی جالب دیگران را به عهده دارد.

اعتماد به نفس بالا: نسبت به خود و توانمندیهایش آگاهی دارد و معتقد است که ایده ها و نظراتش ارزشمند هستند.

بر اساس این اصل، انسان دارای گرایش های گوناگونی است که وی را به سوی خیر یا شر می کشاند. انسان می‌تواند در دو بعد مثبت و منفی، استعدادهای خود را پرورش داده و بر اساس آزادی فردی، راه درستی را که خالق از طریق وحی به وی نشان داده را قبول یا رد نماید. لیکن هر انسانی دربرابر این آزادی، مسئولیت اعمال خویش را بر عهده دارد. وجود این آزادی توام با مسئولیت، موجبات تلاش و رشد انسان را فراهم و تحولی مثبت در وی به وجود می آورد. این تحول و خودسازی فردی در انسان‌ها،تجدید حیات اجتماع را به دنبال خواهد داشت.قانون اساسی جمهوری اسلامی ‌به این موضوع واقف بوده و در بند ششم اصل دوم خود، با پذیرش اصل کرامت و ارزش والای انسان و آزادی توام با مسئولیت او ، نوعی نگاه دینی به حکومت را بیان می‌کند و ایمان به اصل فوق را برای تداوم حیات جامعه و به عنوان یکی از مبانی جمهوری اسلامی لازم می‌داند.در اصل سوم قانون اساسی،یکی از وظایف حکومت، ایجاد محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوا و مبارزه با کلیه مظاهر فساد و تباهی ذکر گردیده که به تمایز وظایف حکومت دینی از غیر دینی اشاره دارد.^[۹۱]

«فرق اساسی جمهوری اسلامی با دیگر جمهوری ها این است که طریق انحراف را مسدود ‌کرده‌است و با پذیرش محتوای اسلامی نظام، سرنوشت مردم را از امیال نفسانی قانونگذارانی که بر مصالح و مفاسد واقعی آگاهی ندارند، نجات داده است. ‌بنابرین‏ در جمهوری اسلامی کلیه قوانین ومقررات مدنی، جزایی، مالی، اقتصادی، اداری، فرهنگی، نظامی، سیاسی و غیر این ها بر اساس موازین اسلامی است . این اصل بر اطلاق یا عموم همه اصول قانون اساسی و قوانین و مقررات دیگر حاکم است.مجلس شورای اسلامی نمی تواند قوانینی وضع کند که با اصول و احکام رسمی کشور یا قانون اساسی مغایرت داشته باشد. بر این اساس قانون اساسی با پذیرش قالب جمهوری درصدد نفی استبداد فردی و گروهی برآمده و با پذیرش محتوای اسلامی، جامعه را به سوی هدف نهایی و سعادت واقعی هدایت کرده و از انحراف تباه کننده نجات داده است.^[۹۲]»

فرهنگی بودن نظام جمهوری اسلامی

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران دارای یک مقدمه و یک متن است. قبل از ذکر مقدمه، آیه قرآنی “لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط” آمده که بیانگر اتکای به قرآن در این نوشتار و حاکمیت فضای مذهبی برآن و همچنین، ذکر کلمه کتاب و بینات در آیه ،نشانه فرهنگ ساز بودن است.

به علاوه در سطر اول مقدمه،قانون اساسی به شرح زیر معرفی می شود:

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مبین نهادهای فرهنگی،اجتماعی،سیاسی و اقتصادی جامعه ایران، بر اساس اصول و ضوابط اسلامی است که انعکاس خواست قلبی امت اسلامی می‌باشد. در این معرفی، ابتدا نهادهای فرهنگی ذکر شده که خود، بیانگر هدف مقنن به فرهنگ سازی است.همچنین در مقدمه آمده است که رسالت قانون اساسی ، عینیت بخشیدن به زمینه‌های اعتقادی و ایجاد شرایطی است که در آن انسان با ارزش های والا و جهان شمول اسلامی پرورش یابد. همچنین ‌در مورد وسایل ارتباط جمعی گفته شده که : وسایل ارتباط جمعی (رادیو و تلویزیون) باید در جهت روند تکاملی انقلاب اسلامی در خدمت اشاعه فرهنگ اسلامی قرار گیرد و در این زمینه از برخورد سالم اندیشه‌های متفاوت بهره جوید و از اشاعه و ترویج خصلت های تخریبی وضد اسلامی جدا پرهیز کند.^[۹۳]

در این سطور از مقدمه قانون اساسی الف: وسایل ارتباط جمعی به مثابه ابزاری در خدمت ترویج فرهنگ اسلامی قرار گرفته.ب: با نفی برخورد ناسالم اندیشه‌های متفاوت،آن ها موظف به بهره جستن از برخورد سالم اندیشه ها شده اند.ج: ترویج خصلت های تخریبی و ضد اسلامی، ممنوع شده است.همچنین در ادامه آورده شده است که لازم است که امت مسلمان با انتخاب مسئولان کاردان و مومن و نظارت مستمر بر ‌کار آنان، به طور فعالانه در ساختن جامعه اسلامی مشارکت جویند، به امید اینکه در بنای جامعه نمونه اسلامی (اسوه) که بتواند الگو و شهیدی بر همگی مردم جهان باشد،موفق گردد.^[۹۴]

مبانی یا لوازم هویت فرهنگی در قانون اساسی

«الف:معرفی نوع حکومت به جمهوری اسلامی، به مثابه اولین چهارچوب برای هویت سازی ،چنین عنوانی نشان می‌دهد که تقویت هویت اسلامی،شیعی از سوی مردم مسلمان ایرانی الزامی است.(اصل اول)

ب:برشماری مواردی از جمله: ایمان به خدای یکتا و اختصاص حاکمیت و تشریع به او،لزوم تسلیم در برابر امر خداوند،وحی الهی و نقش بنیادین آن در بیان قوانین، معاد و نقش سازنده آن در سیر تکاملی انسان به سوی خداوند،عدل خدا در خلقت و تشریع،امامت و رهبری مستمر و نقش اساسی آن در تداوم انقلاب اسلامی و کرامت و ارزش والای انسان و آزادی توام با مسئولیت در برابر خداوند، به مثابه پایه های نظام جمهوری اسلامی برای شکل دهی زیربنای هویتی مردم کشور، که خود بیانگر نگرش مذهبی مقنن به هویت،در جمهوری اسلامی است .(اصل دوم)

ج: حاکمیت موازین اسلامی بر اطلاق یا همه اصول قانون اساسی و قوانین و مقررات دیگر، بیانگر قصد مقنن در پی ریزی سیاست های هویتی در این چارچوب است.(اصل چهارم)

د:معرفی دین اسلام به مثابه دین رسمی ایران و مذهب جعفری اثنی عشری به منزله مذهب رایج در کشور.این نکته خود بیانگر هویت مذهبی است که باید در چهارچوب حکومت مذهبی تقویت شود.(اصل دوازدهم)

علاوه بر موارد ذکر شده، اختصاص حاکمیت انسان و جهان را از آن خداوند دانستن، امامت امت و ولایت مطلقه امر را به فقیه اختصاص دادن و ترسیم چارچوبه های اجتماعی و اقتصادی به نحوی که موجب عدم تسلط غیر مسلمان بر مسلمان ایرانی نشود،همگی پایه های دیگر هویت مذهبی را شکل می‌دهند.^[۹۵] »

گفتار دوم : جایگاه رفیع اخلاق و وظایف فرهنگی دولت در قانون اساسی

بند اول : جایگاه اخلاق در قانون اساسی

در اصل ۱: اشاره به حکومت اسلامی در ایران و نحوه تحقق آن می کند. حکومت اسلامی عامل اجرای اصول اخلاقی است ، زیرا اخلاق بدون دین، علما و عملا تحقق نمی یابد و دین بدون برپایی حکومت ،مجال بروز خارجی پیدا نمی کند.

در اصل ۲: اشاره به اصل ایمان که اساسی ترین رکن اخلاق دینی می‌باشد، شده است. ایمان مربوط به اخلاق الهی می‌باشد. البته آنچه در قانون اساسی بیشتر مورد اشاره قرار گرفته، اخلاق اجتماعی می‌باشد و این ‌به این خاطر است که اساسا قانون کشوری، در عرصه های فردی زندگی افراد وارد نمی شود، مگر در موارد اضطرار که آن هم مربوط به جایی است که مسئله ابعاد اجتماعی پیدا می‌کند.این ‌به این معنی نیست که ارزش اخلاق فردی و الهی کمتر از ارزش اخلاق اجتماعی است. بلکه ریشه اخلاق ،ایمان به خداوند متعال می‌باشد و بدون ایمان هیچ ضمانتی برای انجام تعهدات اجتماعی نیست و وضع مجازات ها، نمی تواند به طور کلی مشکل را حل کند. همان‌ طور که می بینیم در جوامعی که رنگ ایمان را کمتر به خود گرفته اند، اخلاقیات اجتماعی نه تنها به طور کامل بلکه به طور نسبی هم جای خود را در جامعه پیدا نمی کند.

به عنوان‌مثالمی‌توان از محیط‌زیست ذکر به عمل آورد، در ابتدای ورود تکنولوژی و ارتباطات به طور گسترده بسیاری تصور می‌کردند که جهان به‌طرف حذف کاغذ در سیستم‌های اداری و تجاری در حال حرکت است اما درست برخلاف این تصور، تحقیقات انجام‌شدهنشان می‌دهد که در سال ۱۹۸۸ در حالی که قابلیت نگهداری داده‌هابه‌صورتالکترونیکی بسیار بالا رفته بود مصرف کاغذ ۲۴%افزایش‌یافته بود^[۱۱۴]همچنین یک بررسی انجام‌شدهتوسط Ipsos Globalدر آوریل ۲۰۰۵ نشان می‌دهد که یک برگ از ۶ برگ پرینت شده در محل کار مورداستفاده قرار نمی‌گیرد و ۴۳%ازفرانسوی‌ها تا ۵۰ برگ در روز پرینت اخذ می‌کنند و ۲۰%کلیه نامه‌های الکترونیکی دریافتی و ۳۸%نامه‌هایی را که برای حمایت از درخواست‌های خود لازم می‌دانند پرینت می‌گیرند. کارشناسانمحیط‌زیست جنبه منفی این جریان را در این می‌بینند که همزمان تولید هارددیسک‌ها و دستگاه‌های انفورماتیک و غیره به شدت رو به افزایش گذاشته و برخلاف کاغذ که قابل‌تبدیل شدن و برگشتن به محیط‌زیستمی‌باشد این دستگاه‌ها فاقد این قابلیت می‌باشند.^[۱۱۵]همچنین تحقیقات انجام‌شده در سال ۲۰۰۸ در فرانسه نشان می‌دهد که مصرف الکتریسیته ۵/۱۳ درصد در سال به همین واسطهافزایش‌یافته است.

مورد دیگر اثر و برخورد گسترش تجارت الکترونیکبر روی استخدام و کار است. در بسیاری از بخش‌هاازجملهکتاب‌فروشی،شرکت‌های مسافرتی، مغازه‌های فروش اسباب‌بازی،آژانس‌هایفروش بلیت و غیره تأثیر تجارت الکترونیک بر کاهش استخدام و نیروی کار بسیار شدید و محسوس بوده است.به صورتی که موجب بسته شدن برخی از مغازه‌های بسیار معتبر و زنجیره‌های مانند Magasin de Virgin Megastoreدر فرانسه گردیده، یا فروشگاه‌های بزرگ و صاحب نامی مانند fnac که در کار فروش کتاب و مدیا و غیره شهرت بین‌المللی داشتند دچار مشکل شده‌اند.عدم نیاز به استخدام در بسیاری از بخش‌ها مانند شرکت‌های مسافرتی و بانک‌ها و دفاتر فروش بلیط بیش از سایر بخش‌ها محسوس می‌باشد.^[۱۱۶]همچنین در بلژیک در تحقیقات انجام‌شده اعلام گردیده به‌واسطهخریدهای الکترونیکی از روی سایت‌های خارجی موجب گرانی و بالا رفتن فوق‌العادهقیمت‌ها و مشکلاتی در خصوص کاهش شدید فروش در بخش موزیک، کتاب، لباس و فروش مواد غذائی داخلیگردیده است.^[۱۱۷] که تمامی این موضوعات عامل رویگردانی فرهنگی اجتماعی را از تجارت الکترونیکی در بین بسیاری از افراد موجب گردیده است.

فصل دوم: راه‌ حل ‌های رفعموانع و محدودیت‌های انعقاد قراردادهای الکترونیکی

بررسی و ارائه راه‌کار و راه‌حل در خصوص حذف یا کاهش محدودیت‌های انعقاد قراردادهای تجارت الکترونیکی می‌بایست موضوع تحقیق و بررسی گسترده و موضوع رساله یا پایان‌نامه‌ایبه‌صورت مستقل قرار گیرد.اهمیت فوق‌العاده این موضوع، گستردگی مباحث حقوقی و فنی همگی نیاز به بررسی و تجزیه‌و تحلیل اساسی و مستقل را سزاواراست.بااین‌وجوداگرچه از موضوع و حوصله این رساله خارج می‌باشدسعی گردیده تا حد امکان با ارائه اجمالی راه‌کارهایی، چه از حیث موانع داخلی و درون‌مرزی تجارت الکترونیکی و چه از حیث موانع بین‌المللی و برون‌مرزی آن و هم از جهت موانع حقوقی و هم از جهت موانع فنی موردبحث قرار گیرد؛ ‌بنابرین‏ ازآنجاکه از فصل دوم بخش اول این پایان‌نامه محدودیت و موانع قراردادهای الکترونیکی موردبررسیقرارگرفته است در این فصل نیز بر همین اساس مطالب و به همین قیاس راه‌کارهایی به صورت کلی ارائه می‌گردند.

مبحث اول: ‌راهکارهای رفع و یا کاهش موانع و محدودیت‌های حقوقی

الف: رفع موانع و محدودیت‌های عقود تشریفاتی

سابقاً عنوان گردید که انعقاد برخی از عقود از راه الکترونیکی به لحاظ تشریفات یا پیچیدگی موضوع یا به لحاظ وجوب دخالت مقامات عمومی از راه الکترونیکی امکان‌پذیر نیست و یا با محدودیت روبروست.

در خصوص عقودی که رعایت برخی از تشریفات و استعلامات موجبات محدودیت را فراهممی‌سازدبه نظرمی‌رسددرصورتی‌کهطرح‌هایی مانند طرح دولت الکترونیک به صورت فراگیر در ادارات مورداجرا قرار گیرد و ادارات و دوایر دولتی نیز باهمبه‌صورت الکترونیکی مرتبط باشند می‌توان اخذ پاسخ و انجام استعلامات به صورت الکترونیکی صورت پذیرد.امروزه دفاتر اسناد رسمی، استعلام از اداره ثبت‌اسناد و املاک را به صورت الکترونیکی انجام می‌دهند کهمی‌تواند گامی در خصوص انجام معاملات غیرمنقولبه‌صورت کاملاً الکترونیکی محسوب شود.‌در صورتیکه سایر ادارات، مانند شهرداری‌ها، ادارات دارایی و غیره نیز ‌به این روند پیوسته و امکان اخذ استعلام و ارسال جوابیه از این اداراتبه‌صورت الکترونیکی ممکن باشد این بخش از مشکل در راه انجام معاملات مربوط به اموال غیرمنقول اعم از بیع، رهن، وثیقه و سایر عقود شایدممکن پذیر شود.

گسترش دفاتر گواهی الکترونیکی و استفاده از امضاء الکترونیکی مطمئن می‌تواند موجبات معافیت از حضور فیزیکی افراد در جهت امضاء اسناد را فراهم آورد. این موضوع ‌نه فقط در خصوص معاملات داخلی و حضور در دفاتر اسناد رسمی از حیث یادشدهبلکه از حیث معاملات تجاری الکترونیکی بین‌المللی حائز اهمیت فوق‌العاده‌ای است.همچنین تنظیم سند رسمی الکترونیکی می‌تواند در خصوص معاملاتی که می‌بایستبه‌صورت رسمی منعقد شوند راهگشا باشد.در فرانسه^[۱۱۸] با اصلاح ماده ۱۳۱۷ قانون مدنی، اسناد رسمی می‌توانند در قالب الکترونیکی ایجاد شوند.همچنین بند دومی به ماده ۱۳۱۷ قانون مدنی فرانسه اضافه گردیده که امکان تنظیم سند رسمی را بر زمینه الکترونیک فراهم می‌کند. ماده ۴ – ۱۳۱۶ قانون مدنی نیز مقرر داشته که امضای الکترونیکی به وسیله مأمور دولتی (سردفتر) به سند مذبور رسمیت می‌بخشد.حکم شماره ۹۳-۲۰۰۵ مورخ ۱۰ اوت ۲۰۰۵ که حکم شماره ۷-۹۴۱ مورخ ۲۶ نوامبر ۱۹۷۱ مربوط به اسناد تنظیمی به وسیله سران دفاتر اسناد رسمی را تغییر داده است.^[۱۱۹] و امکان تنظیم سند الکترونیکی و امضاء الکترونیکی آن را فراهم آورده است.در اسناد بین‌المللی نیز در ماده ۱۳ کنوانسیون وین نوشته و یا مکتوب بودن از طریق الکترونیکی پیش‌بینی شده است.همچنین ماده ((۶)) ۱-۳۰۱ اصول حقوق قرارداد اروپا نیز به همین موضوع اشاره دارد.

در حقوق ایالات‌متحده آمریکا نیز بند ((۴۶)) ۲۰۱-۱ قانون متحدالشکل تجاری،((مکتوب)) را به ((تبدیل هر گونه اعلام ارادی به مشکل معلوم و قابل‌لمس)) تعریف کرده که می‌توان آن را به نحو موسعی تفسیر کرد.

اما از همه مهم‌ترمی‌توان به کارکرد یکسان اسناد الکترونیکی با اسناد کاغذی در کنوانسیون ۲۰۰۵ اشاره کرد که می‌تواند ازهرجهت راه گشا در خصوص اسناد کتبی به صورت الکترونیکی باشد.

در تنظیم قراردادهای پیچیده به صورت الکترونیکی شاید بتوان مشکل را از طریق اتاق‌های گفتگو و رودرروقراردادطرف‌هابه‌صورت مجازی تا حدودی حل کرد. در این روش در واقع طرفین در وقت معینی که قبلاًتعیین‌شدهمی‌توانند حضور پیدا نموده،مذاکره و شرایط قرارداد را به صورت مستقیمموردبحثقرار داده و حتی از طریق الکترونیکی برخی از این قراردادها را منعقد سازند.^[۱۲۰] بدیهی است در قراردادهایی که می‌بایستتیم‌های مختلف تخصصی، فنی و حقوقی و غیره جزئیات بسیاری را بررسی و موردبحث قرار دهند شاید انجام معامله به صورت کاملاً الکترونیکی به‌آسانی ممکن نباشد.