دسی و ریان تجربه کردن حس خود تصمیم- گیری را به همراه حس شایستگی به عنوان اجزای سازنده ضروری برای انگیزش درونی به حساب می آورند. آن ها مشاهده کردند انتخاب درک شده انعطاف پذیری، خلاقیت، پیشقدم شدن، تاب آوری و خود انظباطی بیشتری را ایجاد می‌کند. بالعکس، این حس که توسط حوادث کنترل می شود به تنش، حالت هیجانی منفی تر منجر می شود و عزت نفس را کاهش می‌دهد. ابعاد سازنده ی حس انتخاب عبارتند از: تفویض اختیار، اعتماد، امنیت، هدف روشن، اطلاعات سه بعد تفویض اختیار، اعتماد و امنیت به فرد آزادی عمل می‌دهد تا انتخاب کند و دو بعد هدف روشن و اطلاعات به فرد اجازه می‌دهد تا انتخاب های آگاهانه داشته باشد (توماس،۲۰۰۰،a2009،b2009).

 

احساس اعتماد: اعتماد به علاقه مندی، شایستگی، گشودگی و اطمینان به دیگران مربوط می شود. وتن و کمرون (۱۹۹۸) اشاره دارند که افرادتوانمند دارای احساس اعتماد هستند و مطمئن هستند که با ان ها منصفانه و صادقانه رفتار می شود. این افراداطمینان دارند که حتی در مقام زیر دست نیز نتیجه نهایی کارهای آن ها نه تنها آسیب و زیان نخواهد داشت، بلکه درست و خوب خواهد بود. آن ها اطمینان دارند که صاحبان قدرت و اختیار با آن ها بی طرفانه رفتار خواهند کرد. با وجود این حتی در شرایطی که افراد قدرتمند درستی و انعطاف نشان نمی دهند، افراد توانا باز هم یه گونه ای احساس اعتماد شخصی را حفظ می‌کنند. به عبارت دیگر، اعتماد به معنی داشتن حس امنیت شخصی است. اعتماد همچنین به طور ضمنی بر این موضوع دلالت دارد که افراد خود را در یک موقعیت آسیب پذیر قرار می‌دهند، در نتیجه افراد توانمند ایمان دارند که در نهایت هیچ آسیبی در نتیجه آن اعتماد، متوجه آن ها نخواهد شد (عبداللهی و نوه ابراهیم، ۱۳۸۵).

 

تحقیقات ‌در مورد اعتماد نشان داده‌اند افرادی که به دیگران اعتماد می‌کنند، آمادگی بیشتری دارند تا صداقت و صمیمیت را جانشین تظاهر سازند. آن ها بیشتر مستعد صراحت، صداقت و سازگاری هستند تا ‌فریب‌کاری وظاهربینی؛ آن ها همچنین بیشتر پژوهشگرا، خودمختار، خودباورو مشتاق به یادگیری هستند، برای روابط متقابل ظرفیت بیشتری دارند و در گروه ها در مقایسه با افراد با اعتماد پایین درجه بالاتری از همکاری و خطرپذیری را نشان می‌دهند. افراد دارای حس اعتماد بیشتر به دیگران علاقه دارند و تلاش می‌کنند تا عضو مؤثری از گروه باشند. آن ها در ارتباطات خود صادق تر، و برای گوش دادن با دقت به دیگران، تواناترند. آن ها نسبت به افراد با سطوح پایین اعتماد در برابر تغییر کمتر مقاومت می‌کنند و برای انطباق با ضربه های روانی غیر منتظره تواناترند. احتمال بیشتری وجود دارد که افرادی که به دیگران اعتماد می‌کنند، خود قابل اعتماد و استانداردهای اخلاقی و شخصی بالایی برخوردار باشند (وتن و کمرون، ۱۹۹۸).

 

۳-احساس مؤثر بودن(پیشرفت، پذیرش نتیجه شخصی): مؤثر بودن ‌به این معنا است که فرد احساس می‌کند می‌تواند آنچه را که اتفاق می افتد تحت تآثیر قرار دهد (بیجینیا ^[۸۲]و همکاران،۲۰۰۹).

 

پیشرفت تحقق عملی است که فرد احساس می‌کند در حال حرکت و دستیابی به هدفی است و در برگیرنده ی حسی است که کارتان به جلو پیش می رود و فعالیت های شما به تحقق چیزی منجر می شود (توماس،a2009).

 

افراد توانا باور دارند که موانع محیط بیرونی فعالیت های آن ها را کنترل نمی کند، بلکه خود می‌توانند آن موانع را کنترل کنند. آن ها احساس “کنترل فعال” دارند، ‌به این معنی که محیط را با خواسته های خود همسو می‌کنند، بر خلاف “کنترل منفعل” که خواسته های افراد با تقاضای محیط همسو می شود (توماس و ولتهوس،۱۹۹۰). افرادی که دارای احساس مؤثر بودن هستند، می کوشند به جای رفتار واکنشی در مقابل محیط، تسلط خود را به آنچه می بینند حفظ کنند (محمدی اطهری، ۱۳۸۹).

 

داشتن احساس مؤثر بودن، کاملاً با احساس خود کنترلی رابطه دارد. برای اینکه افراد احساس توانمندی می‌کنند، نه تنها باید احساس کنند که آنچه انجام می‌دهند مؤثر است، بلکه باید احساس کنند که می‌توانند آن اثر را به وجود آورند. یعنی برای اینکه آن نتیجه با احساس توانمندی همراه باشد، آن ها باید احساس کنند که کنترل نتیجه تولید را در دست دارند. پژوهش ها ‌در مورد مؤثر بودن نشان می‌دهند که افراد برای کنترل شخصی از درون برانگیخته می‌شوند (عبداللهی و نوه ابراهیم، ۱۳۸۵).

 

ابعاد سازنده حس مؤثر بودن: جو همکاری کننده، رویدادهای مهم و جشن ها، دسترسی به دیگران و ارزیابی پیشرفت (توماس،۲۰۰۰،a2009،c2009).

 

۴-احساس معنی دار بودن(ارزشمند بودن): معنی دار بودن فرصتی است که افراد احساس می‌کنند اهداف مهم و با ارزشی را دنبال می‌کنند، ‌به این معنی که احساس می‌کنند در جاده ای حرکت می‌کنند که وقت و نیروی آن ها با ارزش و است و مأموریتی دارند که هدف مهمی را دنبال می‌کند. وقتی ‌در مورد کاری هیجان زده می شوید، نشان دهنده معنی دار بودن آن کار برای شما است که در این حالت تمرکز، توجه و صرف انرژی روی آن کار آسان است (توماس،a2009).

 

افراد به هنگام اشتغال به کاری که احساس می‌کنند معنی دار است، بیشتر به آن متعهد و درگیر می‌شوند و در پیگیری اهداف مطلوب، پشتکار بیشتری نشان می‌دهند و نسبت به زمانی که احساس معنی دار بودن فعالیت پایین است، نیروی زیادتری برای آن متمرکز می‌کنند. از آنجایی که کار با معنی با احساس امنیت و خود ارزشمندی همراه است، در اشتغال به آن هیجان و شوق بیشتری دارند. همچنین افرادی که با احساس معنی داربودن فعالیتشان توانمند شده اند، نو آور ترند، بر رده های بالا تر تأثیر گذارتر و کاراترند(وتن و کمرون،۱۹۹۸).

 

ابعاد سازنده حس معنی دار بودن: فضای عاری از بدبینی، اشتیاق های مشخص شده، ساختن تصوری هیجان انگیز و اهداف مرتبط(توماس،۲۰۰۰،a2009،b2009).

 

۲-۴-۲- ویژگی های افراد توانمند

 

افراد توانمند در عمل مسئولیت پذیر، متعهد، تلاش گر، خلاق، نوآور، منعطف، مشارکت پذیر و مؤثر هستند. علت این رفتارها را باید در انگیزه ها و تفکرات و آگاهی های این افراد جست و جو کرد. انگیزه با نیازهای این افراد مرتبط است. به عبارت دیگر، نیازغالب فرد علت اصلی رفتار او را تشکیل می‌دهد. بر اساس دیدگاه مزلو انسان توانمند درصدد خودشکوفایی است. ولی معتقد است با غلبه این نیاز، انسان در جست و جوی کار چالش انگیز بر می‌آید که خلاقیت برای پیشرفت و رشد به وجود می آورد و دائماً تلاش می کمد تا توانایی‌های بالقوه خود را درک کند. در این حالت فرد خودانگیز و خود یاب است(ایران نژاد پاریزی،۱۳۷۹). مجموعه ای از یافته های پژوهشی نشان داده‌اند که افراد توانمند دارای منبع کنترول درونی هستند.

 

نصر اصفهانی(۱۳۸۳)، ابطحی و حاسبی(۱۳۸۶) مجموعه ویژگی های افراد توانمند را به شرح زیر فهرست کرده‌اند:

 

خرد گرا: افرادتوانمند، خرد گرا هستند.

 

۴۵/۰

 

۱۴/۰

 

۴۸/۰

 

۳۶/۰

 

۵۹/۰

 

۴۰/۰

 

۵۱/۰

 

۱۹/۰

 

۶۱/۰

 

۵۲/۰

 

۳۷/۰

 

۲۶/۰

 

۱۵/۰

 

۶۸/۰

 

۴۷/۰

 

۵۳/۰

 

۹۰/۰

 

۶۰/۰

 

۹۵/۰

 

۶۵/۰

 

۴۸/۰

 

۱۸/۰

 

۲۸/۰

 

شایستگی

 

خودمختار

 

ED

 

DE

 

DI

 

DE

 

DS

 

BR

 

SA

 

EI

 

EG

 

KH

 

SA

 

SA

 

OB

 

EV

 

TR

 

EA

 

BT

 

IC

 

LE

 

SE

 

LT

 

نمودار ۴-۲ مدل تأیید شده: تأثیر گذاری خرده مقیاس­های نیازهای بنیادی روانی بر طرحواره­های ناسازگار اولیه واختلال تنظیم هیجانی

 

۴-۵ ضرایب مسیر روابط مستقیم مدل تأیید شده

 

پیش از بررسی ویژگی­های برازندگی مدل تأیید شده، مجدداً ضرایب مسیر روابط مستقیم متغیر­های پژوهش در این مدل مورد بررسی قرار گرفتند. در جدول۴-۷، ضرایب مسیر روابط مستقیم و دیگر پارامتر­های اندازه ­گیری متغیر­های مدل تأیید شده آمده است.

 

جدول ۴-۷٫ پارامتر­های اندازه گیری در مدل تأیید شده

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

سطح معنی داری نسبت بحرانی خطای معیار ضرایب استاندارد مسیر ۰۰۳/۰ ۹۵۹/۲ ۰۰۷/۰ ۰۲۱/۰ خودمختاری به طرحواره­های ناسازگار ۰۰۰۱/۰≥P ۵۷۹/۳ ۰۰۷/۰ ۰۲۶/۰ شایستگی به طرحواره­های ناسازگار ۰۰۱/۰ ۲۰۳/۳ ۲۱۴/۰ ۶۸۴/۰ طرحواره­های ناسازگار به اختلال تنظیم هیجانی ۰۰۱/۰ ۲۰۰/۳ ۰۲۲/۰ ۰۶۹/۰ خودمختاری به اختلال تنظیم هیجانی ۰۰۰۱/۰≥P ۶۲۱/۴ ۰۲۳/۰ ۱۰۷/۰ شایستگی به اختلال تنظیم هیجانی

همان گونه که از ضرایب استاندارد و مقادیر بحرانی متناظر مندرج در جدول ۴-۷ بر­می ­آید تمامی مسیر­های مدل تأییدشده معنی دار ‌می‌باشد.

 

۴-۶ ارزیابی مدل تأیید شده :

 

با توجه به معنی داری مسیرهای مدل تأیید شده­ که در جدول ۴-۷ آمده است، به منظور ارزیابی این مدل، بخش ساختاری آن با بهره گرفتن از شاخص­ های برازندگی بررسی می­شوند. در جدول ۸-۴ ویژگی­های نیکویی برازش مدل تأیید شده بیان شده است. قابل توجه این که به منظور بهبود برازش مدل، مسیر «ارتباط به طرحواره­های ناسازگار اولیه» و «ارتباط به اختلال تنظیم هیجانی» حذف می­گردد.

 

جدول ۴-۸ ویژگی­های نیکویی برازش مدل تأیید شده

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدار ویژگی­های برازندگی ۳۸/۷۰۷ آزمون نیکویی برازش مجذور کای () ۰۰۰۱/۰ سطح معنی داری ۲۴۷ درجه آزادی (df) ۸۶/۲ نسبت مجذور کای به درجه آزادی (/df) ۸۴/۰ شاخص نیکویی برازش (GFI) ۸۱/۰ شاخص نیکویی برازش تعدیل یافته (AGFI) ۷۶/۰ شاخص برازندگی هنجار شده (NFI) ۸۲/۰ شاخص برازندگی تطبیقی (CFI) ۸۳/۰ شاخص برازندگی افزایشی (IFI) ۸۰/۰ شاخص توکر – لویس (TLI) ۰۷۲/۰ جذر میانگین مجذور خطای تقریب (RMSEA)

همان گونه که در جدول ۴-۸ مشاهده می­ شود، مقدارشاخص نکویی برازش مجذور کای () برابر با ۳۸/۷۰۷ با درجه آزادی ۲۴۷ و در سطح معنی داری ۰۰۰۱/۰ می‌باشد که مقدار مناسبی است. سایر ویژگی­

 

1. 1. ^{.Young, Klosko , & Weishoar} ↑

 

1. 1. ^{. Desilva} ↑

 

1. 1. ^{. Zhang, & He} ↑

 

1. 1. ^.Reeve ↑

 

1. 1. ^.lazarus ↑

 

1. 1. ^{.Garnefeski,krauij, & van etten} ↑

 

1. 1. ^{.Vimz, & pina} ↑

 

1. 1. ^.Beck ↑

 

1. 1. ^{.Emotional Regulation disorders} ↑

 

1. 1. ^{Early maladaptive schemas} ↑

 

1. 1. ^{. Trinidad, & Jahnsone} ↑

 

1. 1. ^{.Haljin, &Witburn} ↑

 

1. 1. ^.Thimm ↑

 

1. 1. ^{.Basic psychological needs} ↑

 

1. 1. ^{.Chen , & Chung} ↑

 

1. 1. ^{.Mayar, salovay, & carso} ↑

 

1. 1. ^.Shutte ↑

 

1. 1. ^.Jacobs ↑

 

1. 1. ^{.lawrence,Peter،Dan.} ↑

 

1. 1. ^.Horney ↑

 

1. 1. ^{.Shultz, & Shultz} ↑

 

1. 1. ^{.Schutz, Benson, & Decuir gunby} ↑

 

1. 1. ^{. Murray} ↑

 

1. 1. ^{.Gratz , & Roemer} ↑

 

1. 1. ^{. Branden} ↑

 

1. 1. ^{.Abraham Maslow} ↑

 

1. 1. ^{.Karen Horney} ↑

 

1. 1. ^{.Henry Murray} ↑

 

1. 1. ^{.Julian Rotter} ↑

 

1. 1. ^{.Erick Fromm} ↑

 

1. 1. ^{Psychological needs of the organism.}1 ↑

 

1. 1. ^{Autonomy, competence, communication.2} ↑

 

1. 1. ^{Urdan , & Schoenfelder.3} ↑

 

1. 1. ^white.1 ↑

 

1. 1. ^{. Gagne, & Deci} ↑

 

1. 1. ^{Sheldon, Ryan, & Reis} ↑

 

1. 1. ^{. Blanchard, Amiot, Perreault, Vallarand , & Provencher} ↑

 

1. 1. ^{Shaikholeslami, & Khayyer.}5 ↑

 

1. 1. ^Roca.6 ↑

 

1. 1. ^{Bauer, & Molder.}7 ↑

 

1. 1. ^{.Pintrich, & schunk} ↑

 

1. 1. ^{Ryan, Koestner, & Deci.2} ↑

 

1. 1. ^{Reeve, Nix, & Hamm.3} ↑

 

1. 1. ^{.Jonston, & Finney} ↑

 

1. 1. ^{.wei, Shaffer, young, & zakalik} ↑

 

1. 1. ^{.Baumeister, & leary} ↑

 

1. 1. ^.Bawlby ↑

 

1. 1. ^{. Schema} ↑

 

1. 1. ^{. Schema Disconnection and rejection} ↑

 

1. 1. ^{. Schema Impaired autonomy} ↑

 

1. 1. ^{. Schema Impaired limits} ↑

 

1. 1. ^{. Schema other directedness} ↑

 

1. 1. ^{. Schema Inhibition and overvigilance} ↑

 

1. 1. ^{.Triggered, & Instability} ↑

 

1. 1. ^{.Distrust, & Bad behaviar} ↑

 

1. 1. ^{.Defect, & Shame} ↑

 

1. 1. ^{.Social isolation, & Alienation} ↑

 

1. 1. ^{. Failure} ↑

 

1. 1. ^{.Dependence, & Incompetence} ↑

 

1. 1. ^{.Vulnerability to harm or illness} ↑

 

1. 1. ^{.Their immature , & caught} ↑

 

1. 1. ^{.Emotional deprivation} ↑

 

1. 1. ^{.Eligibility , & high-minded} ↑

 

1. 1. ^{.Poor control of his , & Her weak regulatory} ↑

 

1. 1. ^.Obey ↑

 

1. 1. ^.Devotion ↑

 

1. 1. ^{.Seeking approval , & Attention seeking} ↑

 

1. 1. ^{.Negativity , & pessimism} ↑

 

1. 1. ^{.Emotional Inhibition} ↑

 

1. 1. ^{.Tendency to punishment.} ↑

 

 

۲-۲-۱۱-۴ مشاوره مستمر برای افراد دچار HIV

 

ماهیت مزمن و پیش‌رونده‌ی عفونت HIV موجب می‌شود فرد مبتلا، بستگان و آشنایان وی، با مشکلات روان‌شناختی گوناگون و متغیری مواجه شوند. بسیاری از این افراد پیش از ابتلا به HIV، مشکلات روان‌شناختی متعددی ‌داشته‌اند. ابتلا به HIV، موجب فعال‌سازی مجدد مشکلات حل نشده پیشین، مانند تمایل به ارتباط با جنس موافق، مشکلات مربوط به حوادث تروماتیک، مانند تجاوز جنسی و یا مشکلات حل نشده در روابط بین فردی می‌گردد. در مراحل پیشرفته‌تر ممکن است فرد نیاز به ارجاع به مراکز بهزیستی، آماده نمودن وصیت‌نامه و یا پیدا کردن مراکز جایگزین برای مراقبت از فرزند خود داشته باشد (شادلو و همکاران، ۱۳۹۲).

 

۲-۲-۱۱-۵ مشاوره برای پایبندی به درمان

 

دریافت دارو، بیمار را با مشکلات و موانع روان‌شناختی، فیزیکی و عملی زیادی رو به رو می‌کند. عدم پایبندی به درمان، مانعی در برابر سرکوب موفق ویروس توسط دارو خواهد بود. مشاوره برای پایبندی به درمان، دانش بیمار ‌در مورد بیماری، دارو و عوارض درمان را ارتقاء بخشیده و به بیمار کمک می‌کند تا دیدگاه مثبتی پیدا کند و باور کند که می‌تواند در روند بهبود خود اثرگذار باشد (شادلو و همکاران، ۱۳۹۲).

 

۲-۲-۱۲ سلامت روان و عفونت HIV

 

اختلالات روانی، انواع اضطراب‌ها و روان‌پریشی‌ها، اعتیاد و عفونت HIV ارتباط نزدیکی با یکدیگر داشته و عوامل خطرناک مشترکی مانند بی­خانمانی، فقر، بی­مبالاتی جنسی، خشونت و پیامدهای مشترکی چون انگ و تبعیض دارند. در مقایسه با جمعیت عمومی، اختلالات روانی در افراد مبتلا به عفونت با ویروس HIV به طور شایع‌تری دیده می‌شود. بر اساس مرور منابع غیر ایرانی، بیش از ۵۰ درصد بیماران HIV/AIDS حداقل یک اختلال روانی همراه نیز دارند (بایر و پاهریا، ۲۰۰۸؛ نقل از شادلو و همکاران).

 

مطالعه‌ای در ایران که به بررسی وضعیت روانی بیماران مبتلا به HIV مثبت ‌مراجعه کننده به یک مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری پرداخته، اختلالات وابسته به مواد را در ۹۳ درصد، اختلالات خلقی را در ۴۳ درصد و اختلالات اضطرابی را در ۱۹ درصد مبتلایان به HIV گزارش ‌کرده‌است. نتایج تحقیقی که بر مراجعین مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری بیمارستان امام خمینی در سال ۸۶-۱۳۸۵ صورت گرفت، نشان داد که ۴۲ درصد از بیماران مبتلا به HIV مثبت، بر اساس پرسشنامه بک افسردگی شدید ‌داشته‌اند. برخی از این اختلالات پیش از ابتلا ‌به این عفونت وجود دارند و فرد را در معرض خطر ابتلا به آن قرار می‌دهند، در حالی که برخی از مشکلات روانی به طور مستقیم و یا غیرمستقیم پیامد HIV/AIDS می‌باشند؛ ‌بنابرین‏ می‌توان ارتباط متقابل اختلالات روانی با HIV/AIDS را در سه دسته زیر تشریح کرد (شادلو و همکاران، ۱۳۹۲):

 

دسته اول: برخی از بیماری‌های روانی افراد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا یا انتقال HIV/AIDS قرار می‌دهند. سه گروه از این بیماری‌ها شامل اختلالات مصرف مواد، اختلالات خلقی شامل افسردگی و اختلال دوقطبی و اختلالات روانی مزمن است. به عنوان مثال مصرف‌کنندگان تزریقی مواد که تزریق مشترک دارند یا از وسایل مشترکی برای تزریق استفاده می‌کنند، در معرض خطر بالاتری برای ابتلا یا انتقال این عفونت هستند، ولی حتی افرادی که از روش تزریق برای مصرف استفاده نمی‌کنند نیز، به دلیل تماس جنسی غیر ایمن، زمانی که تحت تأثیر موادی همچون محرک‌ها و الکل هستند و یا وقتی از رابطه‌ جنسی برای به دست آوردن پول یا مواد استفاده می‌کنند، در معرض خطر خواهند بود. به عنوان مثالی دیگر، افراد مبتلا به اختلال شیدایی مهار لازم برای کنترل رفتارهای پرخطر لذت‌بخش را ندارند و یا افراد مبتلا به اختلالات مزمن روانی و عقب‌ماندگی ذهنی به دلیل شرایط زندگی و بی‌خانمانی ممکن است در معرض سوءاستفاده‌ی جسمی و جنسی قرار بگیرند.

 

دسته دوم: عفونت HIV به دلیل فشار روانی شدیدی که بر فرد وارد می‌کند، می‌تواند فرد را در معرض ابتلا به اختلالات روانی قرار دهد. فشار روانی‌های مختلفی همچون مشکلات جاری همراه با مصرف مواد، اطلاع یافتن از وضعیت آزمایش HIV، فشار روانی مطلع کردن افراد خانواده و دوستان از وضعیت عفونت، بی‌معنا شدن زندگی، عدم هدف و لذت در زندگی، آغاز درمان ضدرتروویروس، زمان‌هایی که قصد ترک مواد را دارد و باید علائم ترک را تحمل کند، بروز هر گونه بیماری طبی همراه، مطلع شدن از هر گونه پیشرفت سیر بیماری به عنوان مثال افت میزان CD4 و یا افزایش بار ویروس در بدن، نیاز به بستری به ویژه در اولین بستری، مرگ یکی از افراد مهم در زندگی، ایجاد اضطراب مرگ در خود، تشخیص استقرار بیماری ایدز، تغییرات مهم در زندگی مانند از دست دادن شغل، شکست در یک رابطه‌ عاطفی و یا نقل‌مکان کردن به محل جدید و زمانی که مشخص می‌شود فرد مدت زیادی زنده نمی‌ماند و باید تصمیمات مهمی در پایان عمرش بگیرد، از جمله فشار روانی‌هایی هستند که فرد ناگزیر، در سیر بیماری با آن رو به رو می‌شود.

 

دسته سوم: عفونت با HIV/AIDS و یا درمان‌های ضد ویروسی ممکن است سیستم عصبی را تحت تأثیر قرار دهند و تظاهرات روان‌پزشکی ایجاد نمایند و یا بیماری‌های زمینه‌ای روان‌پزشکی فرد را تشدید کنند. اگرچه اختلالات روان‌پزشکی به طور شایع­تری در افراد مبتلا به عفونت HIV دیده می‌شود و به دلایل مختلفی تعامل دوطرفه‌ای بین این دو موضوع وجود دارد، ولی متأسفانه ارتباط HIV/AIDS و بیماری‌ها و مشکلات روان‌پزشکی فراتر از تسهیل دوسویه‌ی بروز آن‌هاست. شاید مهم‌ترین وجه عملی این ارتباط، تداخل در روند پذیرش درمان ضدرتروویروسی باشد. عدم پذیرش درمان مشکل شایعی در بیماران HIV مثبت است و بیش از ۷۰ درصد بیماران تحت درمان ART دوزهای درمانی خود را از قلم می‌اندازند و مصرف نمی‌کنند (شادلو و همکاران، ۱۳۹۲).

 

نگهداری از یک بیمار مبتلا به HIV/AIDS، مراقبین و افراد خانواده‌ وی را متحمل فشار روانی طاقت‌فرسایی می‌کند که می‌تواند به زنجیره‌ای از مشکلات روان‌شناختی و رنج قابل‌توجه و یا افت عملکرد آنان منجر شود و از این طریق نیز بر پذیرش درمان و حمایت از بیمار برای ادامه‌ مراقبت تأثیر بگذارد؛ ‌بنابرین‏ می‌توان گفت، حمایت‌های روانی اجتماعی، مداخلات روان‌شناختی و روان‌پزشکی می‌بایست به عنوان جزء لاینفک برنامه های درمان و مراقبت از بیماران مبتلا به عفونت HIV مثبت محسوب گردند. در هر صورت، ابتلای به اختلالات روان‌پزشکی که در بیش از نیمی از مبتلایان به HIV مثبت وجود دارد، نباید موجب گردد که این افراد، از دریافت درمان و مراقبت لازم برای عفونت HIV، محروم گردند (رحیمیان بوگر، ۱۳۸۸). این اختلالات عبارت است از:

 

۲-۲-۱۲-۱ افسردگی