با توجه به اینکه رفتار مصرف کننده، رفتارهایی است که مصرف کننده قبل از خرید، حین خرید و پس از خرید از یک محصول یا خدمت از خود بروز می‌دهد؛ یک عاساسی در پیش‌بینی و تداوم رفتار مصرف کننده، نگرش مصرف کننده درباره کالا یا خدماتی است که قصد خرید و استفاده از آن ها را دارد و نگرش میزان انفعال یا احساس موافق و یا مخالف نسبت به یک محرک است؛ در واقع محرک ها احساس عاطفی هستند که مردم پیرامون پدیده ها دارند. از این رو با توجه به تعریف آکر (۱۹۹۱)، که وفاداری به برند را به عنوان میزان وابستگی مصرف کننده به یک برند تعریف ‌کرده‌است؛ نگرش احتمال جایگزین نمودن برند از طرف مصرف کننده بخصوص هنگام تغییر ویژگی ها و قیمت برند را منعکس می‌سازد؛ احتمالی که مصرف کنندگان می‌توانند با برند وابستگی عاطفی قوی برقرار کنند برای تحقیقات وفاداری به برند بسیار مهم است (خیری، سمیعی نصر، عظیم پور خوجین، ۱۳۹۲، ص۵۴). بر اساس مطالعه کیم و همکارانش^[۹۹] نگرش و عادت به برند با وفاداری به برند تفاوت دارند (کیم و همکاران، ۲۰۰۸، ص۷۶). اگرچه در نهایت منجر به وفاداری به برند می شود. تمایل مشتری به خرید تنها یک برند در یک طبقه محصول، وفاداری سطح بالا به آن برند را نشان می‌دهد؛ ولی وفاداری چندگانه یا وفاداری به سمت بیش از یک برند، یک وفاداری سطح پایین است (عماری و همکاران، ۱۳۹۱، ص ۶۲). چادهوری^[۱۰۰] (۱۹۹۵) در مطالعه خود نشان داد که سازه نگرش به برند یکی از پیش‌بینی کننده های مؤثر ارزش ویژه برند است. او همچنین نقش واسطه ای وفاداری به برند بین نگرش به برند و ارزش ویژه آن را مورد تأیید قرار داده است (چادهوری، ۱۹۹۵). ارتباط بین نگرش برند و وفاداری به برند در تحقیقی که در سال ۲۰۱۲ توسط لی^[۱۰۱] و همکارانش با عنوان ((نگرش برند و وفاداری به برند: مطالعه در مارک های لوکس)) انجام گرفته، بررسی شده و ارتباط آن ها تأیید شد (لی و همکاران، ۲۰۱۲). در تحقیقی تحت عنوان ((نقش تناسب شخصیت، کیفیت درک شده و قدر و منزلت در وفاداری به برند)) رابطه ی بین نگرش نسبت به برند و کیفیت محصول بر وفاداری به برند مورد تأیید قرار گرفت (ایردموس^[۱۰۲] و همکاران، ۲۰۱۲). رابطه بین رضایت و نگرش و وفاداری به برند در تحقیقات یول ها^[۱۰۳] و همکاران در۲۰۰۹ با عنوان ((نقش رضایت در مدل یکپارچه وفاداری به برند: شواهدی از چین و کره جنوبی)) مورد تأیید قرار گرفته است (یول ها و همکاران، ۲۰۰۹). اندرسون و لازنگ^[۱۰۴] (۱۹۹۷) در یک پژوهش با عنوان رابطه کیفیت خدمات و سایر عوامل بر وفاداری ‌به این نتیجه رسیدند که علاوه بر کیفیت خدمات که رابطه محکمی با وفاداری مشتری دارد نگرش نسبی، خرید مجدد و رضایتمندی موجب تغییر در وفاداری آن ها می شود. علاوه بر این خدمات ارائه شده در برابر پرداخت تجربه و اطلاعات مشتری، کانال توزیع یکپارچه، رضایتمندی، وجهه شرکت، وفاداری را متاثر می‌سازد (مرادی و همکارانش، ۱۳۹۰، ص۳۹).

• نقش انحصارگرایی خرید^[۱۰۵] در وفاداری خرید :

بخش اعظمی از ادبیات موجود در این زمینه با این اشکال مواجه است که با آنچه که مشتری انجام می‌دهد، سر و کار دارد و کمتر به معنای روا نشناختی وفاداری می پردازد. وفاداری مشتری پاسخ رفتاری خرید اریب^[۱۰۶] (غیر تصادفی) است که در طول زمان از سوی واحدی تصمیم گیرنده اعم از فرد، خانواده، یا سازمان به نفع یک برند در مقابل تعدادی از برندها بروز می‎کند. این تعریف صراحتا تفاوت میان عادت به خرید یا انحصار گرایی در خرید با وفاداری را نمایان می‌سازد. وفاداری شامل فرایندی روان شناختی است که ارزیابی گزینه های متفاوت بر اساس معیارهای مختلف را در بر دارد. (عبدالوندوعبدلی، ۱۳۸۷، ص ۸). با مقایسه وفاداری بر روی کالا، مطالعات بر روی وفاداری نام تجاری در بازار خدمات کمتر است. بازار خدمات شامل خدمت به مصرف کننده مانند سفر هوایی، خدمات قانونی، خدمات پولی و مالی در بازارهای B2B همچون خدمات حسابداری و ارتباطاتی است (الماسی، ۱۳۹۰، ص ۵۹). در بازار خدمات نسبت به بازار کالاهای پرمصرف، درجه بالایی از وفاداری انحصاری وجود دارد. با توجه ‌به این که در بخش خدمات روابط بین فردی گسترده تری بین ارائه دهنده خدمات و مشتریان وجود دارد نقش وفاداری در این بخش از اهمیت ویژه ای برخوردار است (میلر و همکاران، ۲۰۰۶، ص۴۴۲). تعریف دیگری از وفاداری نیز ارائه شده است که در برگیرنده مفهوم تعهد از سوی مشتری است:وفاداری تعهدی عمیق به خرید دوباره یک محصول یا خدمت برتری داده شده در آینده است که به معنای خرید دوباره از یک برند علی‌رغم وجود تاثیرات محیطی و اقدامات بازاریابی رقبا برای تغییر رفتار است (عبدالوندوعبدلی، ۱۳۸۷، ص ۸).

• نقش رفتار مصرف کنندگان^[۱۰۷] در وفاداری برند

یکی از مهمترین موضوعات علم بازاریابی، مقوله رفتار مصرف کننده است. فرهنگ مصرف کننده در سال‌های اخیر به تدریج به سمت یکی از قدرتمندترین عناصر و عاملی مؤثر در شکل دادن به افراد و جوامع گسترش پیدا ‌کرده‌است (صفر زاده، ۱۳۹۰، ص۶۴). رفتار مصرف کننده، مجموعه ای از اقدامات و اعمال به هم پیوسته که مصرف کننده انجام می‌دهد تا کالا یا خدماتی را انتخاب کند، آن را بخرد و آن را مصرف کند (رحمان سرشت و همکاران، ۱۳۸۹، ص۷). به عقیده آقای مک دانیل^[۱۰۸] رفتار مصرف کننده به تشریح چگونگی تصمیم خرید مصرف کنندگان و نحوه استفاده از کالا یا خدمت خریداری شده، می پردازد. مطالعه رفتار مصرف کننده همچنین شامل تجزیه و تحلیل عوامل تاثیرگذار بر تصمیم گیری خرید و استفاده از محصول نیز می‌باشد. امروزه کمتر سازمانی است که به نحوه ارائه کالا و خدمات مطابق میل مصرف کنندگان اهمیت ندهد، زیرا بازاریابان در حال حاضر با بازارهابی روبرو هستند که بیش از هر زمان دیگر رقابتی تخصصی و جهانی است؛ ‌بنابرین‏ کسب موفقیت در این محیط متغیر و تدوین یک استراتژی بازاریابی مناسب، مستلزم بهره گیری از دانش و خلاقیت افراد سازمان است و بر این اساس می توان گفت که بازاریابی یک سازمان بعهده تمام افراد سازمان و نه واحدی خاص می‌باشد. مصرف کنندگانی که نسبت به یک محصول خاص وفادارند، وسیله ای برای کسب سهم بازار بیشتر می‎باشند. همچنین این مصرف کنندگان دارایی‎های نامشهود شرکت هستند. جانز و فارکوهر^[۱۰۹] (۲۰۰۳) می‌گویند که احتمال این که مشتریان حفظ شوند، بیشتر است اگر اندکی مشتری محوری وجود داشته باشد. در جایی که کارکنان کیفیت خدمات را به طور مؤثر و اثر بخش تحویل می‌دهند. با افزایش رقابت، نیاز به وفاداری مشتری و حفظ مشتری مهم تر می شود (احتمال اینکه مصرف کنندگان راضی نسبت به یک علامت تجاری خاص وفاداری نشان دهند بیشتر است. از منظر استراتژی بازاریابی، درک الگوهای خرید برندهای مختلف از سوی مصرف کنندگان بسیار مهم است و یکی از اهداف بازاریابان در مطالعه رفتار و یادگیری مصرف کنندگان، تشویق آن ها به وفادار بودن به برند (نام و نشان تجاری) است (صفر زاده، ۱۳۹۰، ص۶۵).