آدلر ، آلفارو و پای^[۸۱](۲۰۰۸) در مقاله‌ای با عنوان « اندازه‌گیری همکاری‌های نویسنده با ویکی‌پدیا» اظهار کردند که برآورد همکاری نویسنده تنها با تمرکز بر روی دو معیار کل متن تولید شده و تعداد کل ویرایش‌های انجام شده توسط نویسنده، به دلیل آسیب‌پذیر بودن در برابر دستکاری‌ها به خوبی عمل نمی‌‌کند. بدین ترتیب با بهره گرفتن از معیارهای متفاوت از روشی که رتبه‌بندی نویسندگان را تنها با توجه به همکاری‌هایشان نشان می‌دهد، تحلیل کیفی و کمی با هم صورت می‌گیرد. بدین منظور آنان پذیرش طول عمر کامل ویرایش را به عنوان یک اندازه‌گیری از همکاری نویسنده معرفی می‌کنند. این پژوهشگران بیان می‌کنند که طول عمر ویرایش در برابر حملات ساده مقاوم است، چراکه ویرایش‌های نویسنده درصورتی همکاری به حساب می‌آید که نویسندگان دیگر این همکاری را بپذیرند. درنهایت پژوهشگران نشان دادند که طول عمر ویرایش، افرادی که کمتر همکاری می‌کنند (خرابکارها، کسانی که سهم منفی در سرعت رشد دارندو…) را مشخص می‌کند.

کیتر و کروت^[۸۲] (۲۰۰۸) نقش هماهنگی و پیشرفت‌های چشمگیر در کیفیت مقاله ویکی‌پدیا را در اثر همکاری آشکار از طریق ارتباط و نیز همکاری تلویحی از طریق متمرکز شدن اکثریت کار در دستان زیرمجموعه‌ای از کاربران، مورد مطالعه قرار داده‌اند.

براندز^[۸۳] (۲۰۰۹ ) در مقاله‌ای با عنوان «تحلیل شبکه ساختار همکاری در ویکی‌پدیا» همکاران یک صفحه را به صورت گره‌ها و انواع مختلف پیوندهای انجام شده بین آن‌ ها را به صورت یال‌ها نشان داده و همراه با آن به بیان مشخصه‌ های تعداد واژگان حذف شده، حذف نشده و بازیابی شده پرداخته‌اند. پژوهشگران با بهره گرفتن از این نوع شبکه، نقش‌های مختلف کاربران و ساختار مشترک صفحات را مطالعه کرده وسعی به نظرسنجی دارند.

اورتگا^[۸۴](۲۰۰۹) در پایان نامه دکترای خود به تحلیل کمی ویکی‌پدیا پرداخته است. در این پژوهش با تمرکز بر روی سیاهه‌ای از نویسندگانی که ویراستاران دارای حساب کاربری برای مشارکت در پروژه ویکی‌پدیا بودند، برخی نتایج به دست آمده از مقایسه و بررسی ده ویکی‌پدیای برتر در زبان‌های مختلف نشان داده ‌است که انجام بسیاری از کارهای ویراستاری به دست یک گروه هسته‌ از نویسندگان بسیار فعال است. افزون بر آن نتایج حاصل از استفاده از یک تکنیک آماری شناخته شده به عنوان تجزیه و تحلیل بقا، حاکی از تمرکز بر تکامل هسته همکاران بسیار فعال در طول زمان است. از طرفی استفاده از اصل «توزیع پارتو» برای اندازه‌گیری معیارهای مرتبط با نویسندگان(تعداد تجدید نظرهای هر نویسنده، تعداد مقالات مختلف ویرایش شده هر نویسنده)و اندازه‌گیری‌های مربوط به مقالات(تعداد تجدید نظرهای هر مقاله، تعداد نویسندگان مختلف هر مقاله)، سطح نابرابری از تجدید نظرهای انجام شده توسط نویسندگان و بازبینی‌های دریافت شده مقالات را نشان می‌دهد. در نهایت یافته ها یک حس نگرانی مربوط به مشکل بومی شدن ویکی‌پدیا و ناتوانی در حفظ همکاران جوان و حتی مرگ آن ها را به دنبال دارد.

پودری^[۸۵](۲۰۰۹) در پژوهشی با عنوان «مقایسه گروه مقاله برگزیده و روابط الگوهای تجدید نظر در ویکی‌پدیا» با تمرکز بر مقالات برگزیده ویکی‌پدیا نشان می‌دهد که هیچ یک از همکاری‌ها را نمی‌توان با کیفیت برابر در نظر گرفت. در این مقاله دو گروه از مقالات با تمرکز بر توزیع ویرایش‌ها و همکاری ویراستاران اصلی تجزیه و تحلیل شده است. این تحقیق نشان می‌دهد که چگونه این جنبه از الگوهای تجدید نظر می‌تواند بسته به گروه مقالات تغییرکند. این مقاله همچنین نقش ویرایشگران اصلی(برحسب تعداد ویرایش‌ها) را در رابطه با کیفیت مقاله تجزیه و تحلیل ‌کرده‌است. در این راستا، نتایج نشان داد مقالاتی که در آن‌ ها ویرایشگران اصلی حضور دارند، تمایل به برگزیدگی آسان‌تر است. این امر حاکی از اهمیت یک سبک سازگار یا نشان‌گذاری واضح در طول تکامل مقاله است.

ایبا^[۸۶] و همکاران(۲۰۱۰) در مقاله‌ای با عنوان «تحلیل رفتار ویرایشی خلاق ویرایشگران ویکی‌پدیا: از طریق شبکه اجتماعی پویا» به منظور شناسایی الگوهای ویرایش با بهره گرفتن از تحلیل شبکه اجتماعی پویا، بر روی شبکه ویرایش‌های متوالی انجام شده در هر صفحه تمرکز کردند. پژوهشگران با بهره گرفتن از ابزار تحلیل‌گر همکاری^[۸۷] ویکی‌پدیا به شناسایی ویراستاران خلاق ویکی‌پدیا از بین چند هزار همکار که با ایجاد بیشترین ویرایش‌ها به میلیون‌ها ویراستار فعال ویکی‌پدیا کمک کرده‌اند، پرداخته‌اند. با این هدف، با تجزیه و تحلیل۲۵۸۰ مقاله برگزیده ویکی‌پدیای انگلیسی، دو نوع مقاله اصلی شناسایی شد.(۱) مقالات ایجاد شده با تمرکز محدود چندکارشناس موضوعی،(۲) مقالات ایجاد شده با موضوعات گسترده توسط هزاران ویراستار اتفاقی علاقه‌مند. در ادامه، بررسی روند نوشتن مقالات مربوط به رویداد فعلی و بحث برانگیز، دو نوع از ویراستاران با الگوهای ویرایش مختلف را نشان داد: (۱)واسطه‌گران، که برای وفق دادن دیدگاه‌های مختلف ویراستاران تلاش می‌کنند، و(۲) متعصبان، که سعی به ایجاد بحث‌های داغ ‌در مورد موضوعات بحث‌برانگیر دارند. در نهایت دو گروه کلی از ویراستاران شناسایی شد: coolfarmers، نویسندگان پرکار آغاز کننده و سازنده مقالات با کیفیت بالا، وegoboosters، افرادی که از ویکی‌پدیا عمدتاً برای در معرض دید قرار دادن خود استفاده می‌کنند.

آرزی و ناو^[۸۸](۲۰۱۰) در پژوهشی با عنوان« عوامل مؤثر بر کیفیت ویکی‌پدیا: نقش مشارکت نابرابر سراسری و محلی» با بررسی تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم نابرابری مشارکت در دو سطح گسترده(سراسری) و محلی(یک مقاله) ویکی‌پدیای انگلیسی، نشان دادند که نابرابری سراسری تاثیر مثبت معناداری بر روی کیفیت مقاله دارد در حالی که نابرابری در سطح محلی به واسطه هماهنگی تاثیر غیر مستقیم دارد.

فلدستین^[۸۹] (۲۰۱۱) در پژوهشی با عنوان «ساختارشکنی ویکی‌پدیا: ایجاد مشترک محتوا دربسترهای نرم افزاری فرایند باز» همچون ایبا و همکارانش به تجزیه و تحلیل ۳۰ مقاله برگزیده ویکی‌پدیای انگلیسی پرداخته با این تفاوت که به جای شناسایی نقش‌های ایفا شده توسط ویراستاران، ساختار اجتماعی میان ویکی‌نویسانی که ‌به این دسته از مقالات کمک می‌کنند را بررسی می‌کند. در این پژوهش با بهره گرفتن از اطلاعات به دست آمده از صفحه آمار تاریخچه ویرایش‌ها، متغیرهایی چون تعداد ویرایش‌ها، تعداد ویرایشگران و تعداد کل ویرایش‌های پرکارترین نویسندگان مقاله جمع‌ آوری شده است. این مطالعه نشان ‌می‌دهد که فرایند ایجاد مقاله به جای اینکه نشانی از جمعیت ویراستار- نویسنده باشد بیشتر به نظر می‌رسد بازتاب روند ویراستار/نویسنده سنتی است.

۲-۳-۶٫مزایای ویکی

از مزایای ویکی امکان ویرایش اطلاعات و درج اطلاعات جدید توسط صاحب نظران و اندیشمندان می‌باشد و با این ویژگی منحصر به فرد است که اطلاعات این پایگاه روز به روز افزون تر می‌گردد. از مزایای دیگر ویکی می‌توان موارد زیر را برشمرد:

• • شکستن قالب‌های ذهنی جا افتاده، و حرکت به سمت تفکر خلاق و همگانی

• • انجام کارها به صورت مشارکتی با بهره‌وری بیشتر و متنوع‌تر

• • بهبود قوه ایده‌آوری و نوآوری در موارد مورد بحث

• • دستیابی هر چه سریعتر به منابع کلیدی مورد نیاز و پیوندهای آن (سلاجقه و تاج‌الدینی، ۱۳۸۹).

• • وی وگیوستی نیز مزایای استفاده از یک ویکی را به شرح زیر برمی‌شمرند:

• • بدون تأخیر، همه کاربران می‌توانند جدیدترین نسخه ایجاد شده از همکاری لحظه‌ای را مشاهده کنند.

• • مشارکت فوری، بدون ارسال اسناد از طریق ایمیل

• • قابل دسترس، از هر نقطه با اتصال به وب‌سایت

• • • قابلیت تجدید نظر، می‌تواند برای بازیابی محتوای آرشیو شده جهت جلوگیری از، از دست دادن اطلاعات مهم مورد استفاده قرار گیرد.

  

• • هر کس می‌تواند مشارکت کند.

• راه اندازی آسان، بسیاری از نسخه های ویکی به صورت رایگان در دسترس هستند (وی و گیوستی، ۲۰۰۹).

۲-۳-۷٫ معایب ویکی‌

وی وگیوستی برای مناسب دانستن یک سیستم ویکی برای یک کار، افزون بر مزایا، ابتدا شناخت معایب استفاده از یک ویکی را نیز به شرح زیر مهم می‌دانند :

• • مگر در مواردی که به عنوان یک اینترانت استفاده می شود، ویکی برای همه عمومی است. این برای حفظ اطلاعات محرمانه و یا اطلاعات خصوصی خوب نیست.

• • عدم تناسب با نیاز مدیران وب برای نظارت بر تغییرات در صفحات خاص.

• • برای بحث ‌در مورد موضوعات ذهنی و یا مسائل عقیده‌ای خوب نیست.

• خرابکاری، هر چیزی در یک ویکی قابل اعتماد نیست (وی و گیوستی، ۲۰۰۹).

۲-۳-۸٫ کاربردهای بالقوه ویکی‌ها

مفهوم ویکی برای ترویج بهره‌وری و همکاری عملی ایجاد شده است. ‌به این ترتیب، برداشت‌های مختلف از ویکی دارای ویژگی‌های بسیار مفید و متنوع برای کمک به کاربران است. ویکی معمولی به همه کاربران خود اجازه می‌دهد تا با تاثیر گذاشتن بر محتوای آن، یک اثر قوی در راه یک تیم همکاری ‌در مورد کار خود به جا بگذارند. ویژگی‌های ویکی باعث شده است که به عنوان ابزاری ارزشمند در جهت تحقق بسیاری از اهداف به کار رود (وی و گیوستی، ۲۰۰۹). ویکی‌ها کاربردهای بسیار زیادی در سازمان‌ها دارند و به طور عمده برای حمایت و پشتیبانی از یک فرایند خاص، برای توزیع/ به اشتراک‌گذاری اطلاعات یا برای کمک به ارتباط و همکاری مورد استفاده قرار گرفته‌اند. کاربرد ویکی‌ها، به عنوان نظام مدیریت اسناد، پایگاه دانش، صفحات زرد مشارکتی، یا برای ذخیره‌سازی اطلاعات و مستند کردن محصول، بازخورد دادن به کاربر، خلق و تولید ایده، مدیریت طرح نمونه هایی از استفاده از ویکی‌ها برای به اشتراک‌گذاری یا توزیع اطلاعات و نیز ایجاد ارتباط و همکاری محسوب می‌شوند. همچنین، استفاده از ویکی‌ها برای مدیریت منابع و پست الکترونیکی گروهی و یادداشت و ثبت فروش‌ها، نشان می‌دهد که ویکی‌ها چگونه برای پشتیبانی از فرآیندهای کاری خاص، مورد استفاده قرار می‌گیرند (پاشائی‌زاد، ۱۳۹۰).

به طور عمده ویکی برای توسعه متن نوشته شده مورد استفاده قرار می‌گیرد. ویکی‌ها به عنوان یک ابزار مشارکتی برخط به جامعه کاربری خود اجازه می‌دهند تا ‌بر تغییرات مداوم ایجاد شده در محتوای ویکی نظارت کرده و ‌در مورد مسائل پیش آمده به بحث بپردازند. در برخی از ویکی‌ها با محدود کردن دسترسی به گروهی از اعضا، تنها بعضی از کاربران اجازه دارند تا به همراه مشاهده هر صفحه، محتوای آن را نیز ویرایش کنند. برخی دیگر از ویکی‌ها نیز با ایجاد قابلیت دسترسی نامحدود، برای هرکسی اجازه ویرایش محتوا را می‌دهند. ‌بنابرین‏ ویکی‌ها را می توان به عنوان یک منبع اطلاعات و دانش، و همچنین به عنوان یک ابزار نوشتن مشارکتی استفاده کرد.

افزون بر آن، در محیط ویکی قابلیت یادگیری مشارکتی نیز نهفته است، به طوری‌که هر بازدید کننده‌ای با شرکت در گفت و گو و تبادل اطلاعات در میان دیگر شرکت کنندگان در پروژه های گروهی، می‌توانند با یادگیری تجارب مبتنی بر بحث به ساخت دانش مشارکتی بپردازند. در این روش، گروه‌های زیادی از مردم هم‌فکر می‌توانند در یک متن و ‌در مورد یک موضوع خاص پیوند‌ها را ایجاد کرده و آن ها را با محتوا پر کنند (کرس و کیمرل^[۴۰]، ۲۰۰۸). این قابلیت پیوند خودکار به نوشته تایپ شده باعث ایجاد نوعی ساختارمندی در منابع و مطالب شده و امکان درک جنبه‌های مختلف یک موضوع را فراهم می‌آورد، به‌طوری که می‌توان سیر یک موضوع را بررسی کرده و به درک کامل و معتبری در آن زمینه دست یافت (زوارقی و ابراهیمی، ۱۳۸۷). محققان با توجه به مزایای ویکی‌ها، استفاده از آن‌ ها را در محیط‌های آموزشی تبلیغ می‌کنند، زیرا استفاده از ویکی موجب تحقق اهداف رویکرد تربیتی ساخت و سازگرایی در آموزش می‌شود. همچنین آن‌ ها استفاده از صفحات ویکی را به عنوان ابزاری برای ارائه کارهای پژوهشی دانشجویان معرفی می‌کنند. ‌به این ترتیب که گروهی از دانشجویان با تحقیق ‌در مورد یک موضوع، نتایج و یافته های پژوهشی خود را در صفحه ویکی به ثبت می‌رسانند و می‌توانند به شکل گروهی آن را مدیریت کنند (یزدانی کاشانی، تمنایی‌فر، ۱۳۹۲).

در مجموع ویکی‌ها به عنوان نرم‌افزارهای اجتماعی سعی دارند با بهره گرفتن از از خردجمعی به جای خرد فردی، حوزه تملک ایده و پدیدآوری را پاک کنند. به طوری‌که حمایت ویکی‌ها از همکاری و مشارکت در ساخت و ساز دانش، باعث ایفای نقش ارزشمند در تولید دانشنامه‌های پویا شده است. در واقع ویکی‌ها رابه عنوان فن‌اوری‌های مبتنی بر شبکه های اجتماعی، به نوعی از خرد جمعی در انجام کارهای مربوط به تدوین دانش‌نامه اعم از انتخاب مدخل‌ها، نوشت مقالات مدخل‌های منتخب، ویرایش آن‌ ها و سایر کارهای مربوط به دانش‌نامه‌نویسی استفاده می‌کنند(زوارقی و ابراهیمی، ۱۳۸۷).

امتیاز عمده این پژوهش شیوه یافتاری آن است. پژوهشگر و اجتماع شرایطی را فراهم می‌کنند که در آن همه مشارکان به تحلیل محیط اجتماعی و تدوین برنامه های مناسب برای اقدام مبادرت می‌کنند (کرونبنرگ^[۱۲]، ۱۹۸۶، نقل در ‌بهرام پور، ۱۳۸۸،ص ۴۷۸).

می توان گفت که همکاری بدون مشارکت غیرممکن است. مشارکت تنها از طریق کار سخت بخشی از اعضای تیم به ‌ویژه اعضایی که در موقعیت رهبری قرار دارند به دست می‌آید. مشارکت از طریق مکانیزم‌های شخصیت حرفه‌ای، کارسازی، نیروی هیجانی، حس کنجکاوی، و نوع دوستی تقویت می‌شود. همکاری اصطلاحی اخص‌تر نسبت به مشارکت است. مردمی که مشارکت می‌کنند بر اهداف توافق دارند، اما اغلب در رسیدن به اهداف به صورت مستقل عمل می‌کنند. همکاری ارتباط نزدیک و مسئولیت دو طرفه جهت رسیدن به هدف مشترک را ایجاب می‌کند (هندریکسن^[۱۳]، ۲۰۰۲، نقل در نورزی و ولایتی، ۱۳۸۸، ص۳۴).

۲-۲-۲-۲٫ همکاری در علم

رشد علمی از برخی جهات به وجود ارتباط میان اندیشه‌های علمی بستگی دارد (شیری و فدایی، ۱۳۸۹). در واقع علم محصول کنجکاوی، تفکر، تعقل، خرد و تجربه فردی و گروهی است و تمام ملت‏های جهان در تولید آن نقش دارند. علم را از بُعد تولید می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:

الف. تولید علمی فردی: فرایندی است که پدیدآورنده، از ایده اولیه تا ارائه محصول فکری خود به جامعه، کلیه فعالیت‌های علمی را به طور مستقل و به صورت انفرادی طی می‌کند.

ب. تولید علمی گروهی: فرایندی است که یک گروه، مرکب از چند پدیدآورنده طی می‌کند تا یک اثر فکری به صورت گروهی تولید شود و به ثمر برسد. در این فرایند هر یک از اعضای گروه در تولید آن اثر انجام وظیفه می‌کنند.

تولید علمی گروهی به معنای همکاری افراد مناسب، در زمان مناسب، برای انجام کار علمی مناسب است که موجب افزایش نوآوری، خلاقیت، پیشرفت و ترقی گروه می‌شود. این امر مستلزم ارتباط مداوم، متقابل و نزدیک بین اعضای گروه‌است (نوروزی و ولایتی، ۱۳۸۸، ص.۱۶).

۲-۲-۲-۳٫ تعریف همکاری علمی

هنگامی که پژوهشگری نتواند به تنهایی یک کار علمی پژوهشی را انجام دهد یا طرحی را که در ذهن خود دارد عملی سازد راه درست انجام آن کمک گرفتن از سایر پژوهشگران و سازمان‌ها است تا آن کار یا طرح به صورت دسته‌جمعی و با همیاری و هم‌اندیشی و مشارکت گروهی به نتیجه مطلوب برسد. این شکل از انجام کار، به صورت جمعی و سازمان‌یافته را «همکاری علمی» گویند (نوروزی و ولایتی، ۱۳۸۸، ص ۳۱).

برای همکاری‌های علمی و پژوهشی میان پژوهشگران اغلب از واژه collaboration استفاده می‌شود. منظور از همکاری علمی پژوهشی خلق اثری از طریق به اشتراک گذاری دانش است. همکاری در درون یک بافت اتفاق می‌افتد. این بافت می‌تواند دنیای واقعی (یک مؤسسه‌،دانشگاه و…) یا دنیای مجازی (محیط اینترنت و وب) باشد. در همکاری روابط نزدیک و مسئولیت دو طرفه‌ای جهت به نتیجه رسیدن کارها برقرار می‌شود (هندریکسن^[۱۴]، ۲۰۰۲، نقل در نوروزی و ولایتی، ۱۳۸۸، ص ۳۱).

به طور کلی همکاری علمی عبارت است از، کار کردن با هم از طریق رابطه مشارکتی تعریف شده، مشخص، واقعی، و برنامه ریزی شده میان دو یا چند متخصص و پژوهشگر یا دو یا چند گروه از متخصصان و پژوهشگران، که با هدفی مشترک به خلق و تولید دانش جدید و توسعه دانش فعلی می پردازند. این همکاری در بسیاری موارد منجر به تولید آثار علمی مانند کتاب، مقاله، طرح پژوهشی و نظایر آن می شود (رحیمی و فتاحی،۱۳۸۸).

۲-۲-۲-۴٫ همکاری علمی و تالیف مشترک

پدیده تالیف مشترک یا همکاری در تالیف یا هم‌نویسندگی که ‌برابر نهاده‌های واژه های Co- authorship یاJoint authorship در زبان انگلیسی است، فرآیندی را شامل می‌شود که طی آن دو یا چند نویسنده جهت خلق یک اثر علمی با اتخاذ یکی از شیوه های همکاری، منابع و استعدادهای خود را به اشتراک گذاشته و با هم همکاری می‌نمایند (فتاحی و رحیمی،۱۳۸۶). نوروزی و ولایتی نیز اظهار ‌داشته‌اند که هم‌نویسندگی نوعی گروه اجتماعی مرکب از دو یا چند تن از نویسندگان است که بر اثر کنش‌های متقابل علمی به یکدیگر پیوند خورده‌اند. هم‌نویسندگی یعنی گروهی از نویسندگان، آزادانه با هم‌فکری یکدیگر و با سرمایه فکری، اثر علمی را تولید نمایند. در واقع هم‌نویسندگی وسیع‌ترین شبکه اشتراک و دخالت حقیقی پژوهشگران در تولید علم و توسعه علمی است (نوروزی و ولایتی،۱۳۸۸، ص۹۴).

۲-۲-۲-۵٫ همکاری علمی و خرد جمعی

علم معرفتی است جمعی، محصول همکاری و خرد جمعی برای رفع نیازهای جامعه (نوروزی و ولایتی، ۱۳۸۸، ص۵۲). مفهوم خرد جمعی امروزه به عنوان اصلی خدشه ناپذیر در جوامع پیشرفته، پذیرش همگانی یافته است. دانشگاه‌ها و مؤسسات علمی و پژوهشی نیز به منزله مهم‌ترین نهادهای آموزشی، علمی و پژوهشی تلاش می‌کنند تا ساز و کار مناسب را جهت تحقق خرد جمعی در عرصه‌های نظری و عملی فرآهم آورند. یکی از راه‌های تحقق مفهوم خرد جمعی در محیط‌های علمی، «همکاری‌های علمی» و «مشارکت در پژوهش» است. در سال‌های اخیر ماهیت پیچیده پژوهش‌های نوین،گستردگی علوم و افزایش پژوهش‌های بین رشته‌ای باعث شده است تا یک پژوهشگر به ندرت تمامی تخصص‌ها، مهارت‌ها، منابع و امکانات لازم جهت انجام پژوهش را در اختیار داشته باشد. این در حالی است که شکل‌گیری شبکه‌ای هماهنگ از افراد متخصص در قالب همکاری و مشارکت علمی، با تقسیم وظایف و تشریک اندیشه‌ها، تجربیات و امکانات همراه خواهد بود که این امر امکان افزایش کمیت و کیفیت تولیدات علمی را فراهم می‌کند (عرفان‌منش و دیگران، زودآیند، بی تا.).

عملکرد یک گروه پژوهشی تا حدودی به تفکر و خرد جمعی بستگی دارد. تفکر جمعی یا خرد جمعی یک فعالیت گروهی است که بایستی همه اعضای گروه علمی پژوهشی در آن سهیم باشند. تفکر خلاق یکی از مسئولیت‌های گروهی است که کلیه اعضای گروه بایستی در آن مشارکت داشته باشند. با آموزش و تمرین زیاد، می‌توان شیوه های تفکر خلاق را در افراد توسعه داد. گروه‌های علمی بدون ایده های تازه و خلاق نمی‌توانند موانع و مشکلات موجود را از سر راه بردارند و به موفقیت‌های بزرگ دست پیدا کنند (هلر^[۱۵]، ۱۳۸۱،ص.۲۵، نقل در نوروزی و ولایتی، ۱۳۸۸ ). نوروزی و ولایتی، تصمیم گیری ‌بر اساس خرد جمعی را به عنوان یکی از ویژگی‌های یک گروه همکار خوب برشمرده و اظهار می‌دارند که اعضای یک گروه همکار بایستی اطمینان حاصل نمایند که همه آن ها جزیی از گروه هستند تا مشارکت فعال داشته باشند (نوروزی و ولایتی، ۱۳۸۸، ص.۱۱۶).

به عبارتی دیگر، تشکیل گروه‌های علمی و عضویت در این گروه‌ها، با فراهم‌آوری بستر و فرصتی مناسب برای پدیده همکاری علمی به شیوه‌ای هدفمند، منجر به بهبود نمود خرد جمعی می‌شود.

۲-۲-۳٫ عوامل مؤثر بر همکاری علمی

با توجه به مفهوم همکاری علمی که برای به اشتراک‌گذاری دانش و تجربه از طریق شیوه های گوناگون به کار می‌رود، ‌بنابرین‏ در شکل‌گیری این نوع از همکاری‌ها، عوامل متعددی می‌توانند تاثیرگذار باشند. از جمله این عوامل عبارت است از:

• • جنسیت

• • ملیت مشترک داشتن

• • انگیزه ها و راهبردهای همکاری

• • فرهنگ

رستمی و همکاران(۱۳۹۰)در سال ۱۳۹۰ رستمی و همکارانش در تحقیقی تحت عنوان « ارزیابی درماندگی مالی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران» به مطالعه مقایسه ای بین تحلیل پوششی داده ها و رگرسیون لجستیک پرداختند. هدف اصلی این پژوهش، بررسی کارایی استفاده از الگوی جمعی تحلیل پوششی داده ها(DEA) و رگرسیون لجستیک(LR) در ارزیابی مالی شرکت بوده است. همچنین نتایج الگوی DEA با LR مورد قیاس قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می‌دهد که الگوی LR نسبت به الگوی جمعی روش تحلیل پوششی داده ها در ارزیابی درماندگی مالی درون نمونه ای به طور معناداری بهتر عمل ‌کرده‌است.

• • صنوبر و همکاران(۱۳۸۹)هدف این پژوهش بررسی رابطه بین مسئولیت پذیری اجتماعی و ابعاد آن شامل شرایط محیط کار، محیط زیست، رفتار کسب و کار، جامعه و اجتماع محلی و راهبری شرکت با عملکرد مالی شرکت‌ها در صنعت مواد و محصولات دارویی است. این پژوهش از نظر روش، پیمایشی و از نظر نوع، تحلیلی و از حیث هدف، کاربردی است. جامعه آماری پژوهش، شرکت های فعال تولیدکننده مواد و محصولات دارویی و سهامی عام استان های آذربایجان شرقی و تهران هستند که سرشماری شده اند. برای گردآوری اطلاعات متغیر مسئولیت پذیری اجتماعی و ابعاد آن از پرسش نامه و برای سنجش متغیر عملکرد مالی از صورت های مالی شرکت ها (نرخ بازده دارایی ها) استفاده شده است. دو متغیر تعدیل کننده در این پژوهش، اندازه و ریسک سازمان است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از ضریب همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چندگانه استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که بین متغیر مسئولیت پذیری اجتماعی و هر یک از ابعاد پنج گانه آن با متغیر عملکرد مالی، رابطه ای وجود ندارد. همچنین، بین اندازه و ریسک سازمان با عملکرد مالی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.

قدرتی و معنوی مقدم(۱۳۸۹)در سال ۱۳۸۹ قدرتی و معنوی مقدم در تحقیقی با عنوان « بررسی دقت مدل‌های پیش‌بینی ورشکستگی در بورس اوراق بهادار تهران (مدل‌های آلتمن، شیراتا، اوهلسون، زمیسکی، اسپرینگیت، سی ای اسکور، فولمر، ژنتیک فرج زاده، ژنتیک مک کی) در بورس اوراق بهادار تهران » با بهره گرفتن از روش استنتاج تحلیلی و طرح تحقیق پس رویدادی ‌به این نتیجه دست یافتند که مدل‌های زیمسکی، اسپرینگیت، سی ای اسکور، ژنتیک فرج زاده و ژنتیک مک کی توانایی پیش‌بینی مناسب‌تری از سایر مدل‌های منتخب تحقیق دارند.

• • ‌نیک‌بخت و شریفی(۱۳۸۹)در سال ۱۳۸۹ ‌نیک‌بخت و شریفی در پژوهشی با عنوان « پیش‌بینی ورشکستگی مالی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران با بهره گرفتن از شبکه های عصبی مصنوعی» به مقایسه توانمندی پیش‌بینی شبکه های عصبی و تحلیل تمایزی چندگانه پرداختند. در این پژوهش مقادیر میانگین مربوط به نسبت‌های مالی کلیدی به عنوان ورودی شبکه های عصبی انتخاب شدند. شبکه عصبی به کار گرفته شده از نوع پرسپترون چند لایه بود که به روش الگوریتم پس از انتشار خطا آموزش دیده و شامل شبکه عصبی پیش خور سه لایه، در آرایش نرون های ورودی، میانی و خروجی است. برای ارزیابی قدرت شبکه های عصبی از تکنیک معتبر سازی مقطعی که در آن مدل با در نظر گرفتن نمونه های متفاوت آزمون می‌شود، بهره گرفته شد. نمونه مورد نظر تحقیق شامل دو گروه شرکت‌های ورشکسته و غیر ورشکسته طی سال‌های ۱۳۷۸ لغایت ۱۳۸۵ انتخاب شدند و مجموعه ای مساوی از داده ها با بهره گرفتن از شبکه های عصبی و تحلیل تمایزی چندگانه، مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان دادند که تفاوت معناداری بین تحلیل تمایزی چندگانه و شبکه های عصبی مصنوعی وجود دارد. همچنین دقت نتایج دو مدل شبکه های عصبی و تحلیل تمایزی چندگانه در سال مبنا مقایسه شدند که نتایج آزمون زوجی حکایت از دقت بالاتر مدل شبکه های عصبی در سطح معنادار ۵% داشت. نتایج به دست آمده از پژوهش نشان داد، شرکت‌های گروه ورشکسته در مراحل ورشکستگی، فروش، سود ویژه و دارایی‌های کمتری نسبت به گروه دوم دارند که در نهایت به تفاوت معنادار نسبت‌های مالی دو گروه منجر خواهد شد. به علاوه توان پیش‌بینی مدل شبکه های عصبی در تفکیک درست شرکت‌های ورشکسته بالاتر از شرکت‌های غیر ورشکسته بوده است.

• • هاشمی و حسنعلی (۱۳۸۹) در تحقیقی با عنوان تاثیر اهرم مالی، سیاست تقسیم سود و سودآوری بر ارزش آتی شرکت ‌به این موضوع پرداخته‌اند. در این پژوهش تاثیر اهرم مالی، سیاست تقسیم سود و سودآوری بر ارزش آتی شرکت مورد بررسی قرار می‌گیرد. بدین منظور دو فرضیه تدوین گردیده است. در فرضیه اول تاثیر اهرم مالی، سیاست تقسیم سود و سودآوری بر ارزش شرکت و در فرضیه دوم تاثیر متغیرهای مذکور بر ارزش آتی شرکت مورد آزمون قرار گرفته است. جامعه آماری، شرکت های تولیدی پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی ۱۳۸۰ الی ۱۳۸۷ می‌باشد. برای تعیین نمونه آماری، از روش حذف سیستماتیک استفاده شده است که در نهایت ۹۲ شرکت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها بیانگر تأیید هر دو فرضیه مورد بررسی با بهره گرفتن از داده های تابلویی می‌باشد. به بیان دیگر رابطه مثبت و معنی دار بین اهرم مالی، سیاست تقسیم سود و سودآوری با ارزش شرکت وجود دارد. همچنین بین متغیرهای مورد بررسی با ارزش آتی شرکت رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. علاوه بر این یافته های پژوهش نشان داد احتمال افزایش در ارزش آتی شرکت با بالا رفتن نسبت های اهرم مالی، سیاست تقسیم سود و سودآوری بیشتر می شود.

• • مکیان و کریمی(۱۳۸۸)در سال ۱۳۸۸ مکیان و کریمی با بهره گرفتن از شبکه های عصبی مصنوعی به مطالعه موردی پیش‌بینی ورشکستگی در شرکت‌های تولیدی استان کرمان پرداختند. نتایج این تحقیق نشان داد که از پنج متغیر مورد استفاده در مدل، سه متغیر نسبت جاری، سرمایه در گردش به کل دارایی‌ها و سود قبل از بهره و مالیات به کل دارایی‌ها، بر اساس اطلاعات سال قبل در هر نمونه، نسبت عکس با ورشکستگی شرکت‌ها داشته است. نتایج این تحقیق ضمن اینکه نشان داد شبکه های عصبی در پیش‌بینی ورشکستگی شرکت‌ها از دقت بالایی برخوردار است، مشخص نمود که تنها یکی از شرکت‌های تولیدی استان کرمان با احتمال ۹۷ % در سال ۱۳۸۷ ورشکسته خواهد شد.

1. 1. ۱ – جرامارسللو جونیور، معمای مواد مخدر در آمریکای لاتین، ترجمه دکتر محمد آشوری، مجله کانون وکلا، شماره۵، دور جدید، سال۷۰، ص ۲۵۸ ↑

1. 1. ۲ – جعفری، مجتبی، مطالعه تطبیق بورس و اوراق بهادار در حقوق جزایی ایران و فرانسه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق، مرداد ۸۶ ص ۱۳۷ ↑

1. 1. ۱ – قناد، فاطمه، جرایم تجارت الکترونیک، همان منبع، ص ۲۸۱ ↑

1. 1. ۱ – میر محمد صادقی، حسبن، جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی، نشر میزان، چاپ پنجم، ۱۳۸۴، ص۱۳ ↑

1. 1. ۲ – انی جاعل فی الارض خلیفه، ایه ۲۹، سوره بقره ↑

1. 1. ۳ – ولیدی، محمد صالح، حقوق کیفری اقتصادی، نشر میزان، چاپ اول، زمستان ۸۶ ص ۳۲۳ ↑

1. 1. ۱ – خرم ابادی، عبدالصمد، جرایم فناوری اطلاعات، پایان نامه دکتری، دانشگاه تهران، ۱۳۸۴، ص ۱۳۸۲- Prof. Berners susan w,university of Dayton school of law. Cyber crime investigation and prosecution: therole of ↑

1. 1. ۲- Penal and Procedural law ↑

1. 1. ۱-Explanatory Report TO the convention on cyber crime . op.cit, 81 ↑

1. 1. ۲- Recommendation (89).9.op.cit ↑

1. 1. 1. ۱ – برای مقایسه با تغییر و تحریف در جرم جعل در مفهوم سنتی کلمه، رجوع کنید: گلدوزیان، ایرج، منبع پیشین، ص ۴۰۵ ↑

   

1. 1. ۲ – جعل مادی ↑

1. 1. ۳ – جعل مفادی یا معنوی ↑

1. 1. ۱-Convention on cyber crime.op.cit.Art7 ↑

1. 1. ۲ – خرم ابادی، عبدالصمد، همان منبع، ص ۲۷۱ ↑

1. 1. ۱ – برای مقایسه شرایط و مفهوم تولید امضای اشخاص جعل در مفهوم سنتی، رجوع کنید: صالح ولیدی، دکتر محمد، منبع پیشین، جلد سوم، ص ۲۳۰ ↑

1. 1. ۲ – امضاء الکترونیکی عبارت است از هر نوع علامت منضم شده یا به نحوه منطقی متصل شده به داده پیام که برای شناسایی امضاء کننده داده پیام مورد استفاده قرار می­­گیرد. ↑

   

1. 1. ۳ – این کلیدها مشتمل بر یک کلید عمومی و کلید اختصاصی هستند و این فناوری تحت عنوان زیر ساخت کلیدهای عمومی شناخت می­ شود. ↑

1. 1. ۱ – قناد، فاطمه، همان، ص ۳۱۸ ↑

1. 1. ۲ – برای اطلاعات بیشتر در خصوص عنصر ضرر، رجوع کنید: ولیدی، محمد صالح، همان منیع، ص ۳۵۱٫ ↑

1. 1. ۱ – جاویدنیا، جواد، نقد و بررسی جرم­های مندرج در قانون تجارت الکترونیکی مجله حقوقی دادگستری شماره ۵۹ سال ۱۳۸۶٫ ↑

1. 1. ۱ – دهخدا، ۱۳۷۷، ج۵٫ ↑

1. 1. ۱ – جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ۱۳۸۱، ج۲٫ مبسوط در ترمینولونژی حقوق انتشارات گنج دانش ص ۱۵۶٫ ↑

1. 1. ۲ – گلدوزیان، ایرج، حقوق جزا اختصاصی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوازدهم، ۱۳۸۵، ص ۵۷۸ ↑

1. 1. ۳ – گلدوزیان، ایرج، همان، ص ۵۷۸ ↑

1. 1. ۴ – ترکی، غلام عباس، نگرش علمی و کاربردی به قانون جرایم رایانه­ای، ماهنامه دادرسی شماره ۷۹، سال ۱۳۸۹،ص** ↑

1. 1. ۱ – فرهنگ معین، جلد ۴، ص۴۸۰۴٫ ↑

1. 1. ۲ – فرهنگ معین، جلد ۴٫ ↑

1. 1. ۱-Bluetooth ↑

1. 1. ۲-Infrared ↑

1. 1. ۱ – آریانپور کاشانی، عبار و منوچهر، فرهنگ دانشگاهی انگلیس، ج اول چاپ نهم، انتشارات امیر کبیر ۱۳۶۶ ، ص ۸۲۵٫ ↑

1. 1. ۱ – ماده واحده قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به پروتکل اختیاری کنوانسیون حقوق کودک، مصوب ۹/۵/۸۶ ↑

1. 1. ۲ – این تبصره مقرر می­دارد استفاده از صغاز برای نگهداری، نمایش، عرضه، فروش و تکثیر نوارهای غیر مجاز موضوع این قانون موجب اعمال حداکثر مجازات­های مقرر برای عامدل خواهد بود.» ↑

1. 1. ۱ – گلدوزیان، ایرج، محشای قانون مجازات اسلامی، چاپ هفتم، ۸۱، ص ۳۵۱٫ ↑

1. 1. ۱ – گلدوزیان، ایرج، همان منبع، ص ۳۵۱٫ ↑

1. 1. ۱ – اسکندر زاده، شانجانی، امیر، مسائل قضایی هرزه نگاری در محیط سایبر، انتشارات راه نوین، چاپ اول، ۱۳۸۹، ص ۷۸٫ ↑

1. 1. ۲ – قانون جرایم رایانه­ای، مصوب ۵/۳/۱۳۸۸٫ ↑

1. 1. ۱ – اسکندر زاده، شانجانی، امیر، همان منبع ص ۷۸٫ ↑

1. 1. ۱ – تحیری فرزاد، مجموعه مقالات همایش بررسی جبه­های حقوق اطلاعات ج اول، ۱۳۸۴، ص ۱۸۹٫ ↑

1. 1. ۱-www.Irannaz. com/news-detail-6481.htm1 ↑

1. 1. ۱ – دهخدا، علی اکبر، لغتنامه، جلد ۳۱، تهران، چاپخانه دانشگاه تهران، ۱۳۴۹، ص ۲۷٫ ↑

1. 1. ۲ – ترکی، ‌غلام عباس، ماهنامه دادرسی شماره ۷۸، سال ۱۳۸۸ ، ص ۱۵٫ ↑

1. 1. ۱-Computer viruses ↑

1. 1. ۲ – مرتضی نیا، آرش، شناخت ویروس­های کامپیوتری، مجله علم الکترونیک و کامپیوتر، ۱۳۷۸، ص ۴۱٫ ↑

1. 1. ۳-Computer warms ↑

1. 1. ۱-Trojan ↑

1. 1. ۲-Logic ↑

1. 1. ۱ – قناد، فاطمه همان، ص ۲۳۹٫ ↑

1. 1. ۱ – حفاظت از اسرار، شرط اصلی حمایت از آن ها در نظام حقوقی کامن لونیز به شمار می­رود. ↑

1. 1. ۱ – نوری محمد علی و … حقوق تجارت الکترونیکی، انتشارات گنج دانش چاپ اول ۱۳۸۲، ص ۲۱۷٫ ↑