در این تحقیق با تعیین متغیرها و نیز روابط بین آن‌ ها و ارائه‌ مدل مفهومی، ابعادی از عوامل مؤثر بر شکل‌گیری برند شناسایی‌شده که تا حدودی می‌تواند،علل مشکلات موجود در برندسازی را روشن سازد.

۳- ۳- ابزار جمع‌ آوری داده ها و اطلاعات

ابزارهایی که محققین علوم انسانی برای جمع‌ آوری اطلاعات تا کنون توانسته‌اند ابداع نمایند عبارت‌اند از: پرسشنامه، کارت مصاحبه، کارت مشاهده، آزمون فیش، فرم‌ها و نظایر آن، این ابزارها متناسب با نوع تحقیق و روش کار آن برگزیده و طراحی می‌شود(حافظ نیا، ۱۳۸۰). در این تحقیق در مراحل نخست از پرسشنامه به عنوان ابزار پژوهش استفاده شده است. طی سه مرحله دلفی فازی پرسشنامه‌هایی در اختیار خبرگان قرار گرفت. لازم به ذکر است که در فرایند انجام تحقیق حاضر ابتدا با مطالعه‌ ادبیات مربوط به هر متغیر، و ادبیات شکل‌گیری برند و برندسازی و با کمک روش دلفی فازی، مدلی برای متغیرهای پژوهش انتخاب شده است از آن‌جا که مدل مورد استفاده در این پژوهش پویایی سیستم می‌باشد، پس از استخراج مدل علی – معلولی که مورد بررسی خبرگان صنعت و دانشگاه قرار گرفت و پس از اصلاح مورد تأیید قرار گرفت، اطلاعات مورد نیاز از مصاحبه با خبرگان و مطالعه کتابخانه‌ای آمارها و مستندات موجود در ارتباط با صنایع غذایی زرین غزال به دست آمد، و در آخر نیز خروجی‌های نرم افزار ونسیم مورد تأیید نظر خبرگان قرار گرفت.

۳-۴- پایایی و روایی ابزار اندازه‌گیری

در مدل پویایی سیستم برای تعیین پایایی و روایی مدل طراحی شده از تست‌های مشخصی استفاده می‌شود، این تست‌ها عبارتند از:

1. 1. تست حدی^[۹۴]: هدف از انجام این تست پاسخ ‌به این سوالات است که، آیا مفهوم‌های با اهمیت نشان دهنده مسئله درون‌زا در مدل هستند؟ آیا رفتار مدل هنگامی که فرض حدی برقرار است، تغییرات معناداری می‌کند؟ آیا پیشنهادات سناریو، هنگامی که حد مدل گسترش یابد، تغییر می‌کند؟ ابزارها و روش‌های مورد استفاده نیز عبارتند از: استفاده نمودارهای حدی مدل، نمودارهای زیر سیستم، نمودار علی- معلولی، نقشه‌های جریان^[۹۵]، بررسی مستقیم معادلات مدل، همچنین استفاده از مصاحبه، نظرات خبرگان و غیره.

1. 1. ارزیابی ساختار: هدف از انجام این تست پاسخ ‌به این سوالات است که، آیا ساختار مدل سازگار با دانش توصیفی مرتبط با سیستم است؟ چه سطحی از تراکم مناسب است؟ آیا مدل مطابقتی با مبنای قوانین فیزیکی مانند قوانین نگه‌داری دارد؟ آیا قواعد تصمیم نشان‌دهنده رفتار بازیگران سیستم است؟ ابزار و روش‌های مورد استفاده عبارتند از: استفاده از نمودار ساختار سناریو، نمودار علی و معلولی، نقشه‌های استوک، بررسی مستقیم معادلات مدل، همچنین استفاده از مصاحبه، نظرات خبرگان و غیره.

1. 1. سازگاری بعدی: هدف از انجام این تست پاسخ ‌به این سوال است که، آیا هر معادله بعدی سازگار، بدون استفاده از پارامترها، معنای خاصی در دنیای واقعی دارد؟ ابزار و روش‌های مورد استفاده عبارتند از: استفاده از نرم افزار تحلیل بعدی، بررسی معادلات برای پارامتر مشکوک.

1. 1. ارزیابی پارامتر: هدف از انجام این تست پاسخ ‌به این سوالات است که آیا مقادیر پارامتر مطابق با واقعیت عددی و توصیفی سیستم هستند؟ آیا همه پارامترها نقطه مقابل دنیای واقعی است؟ که از ابزارهایی هم‌چون روش‌های قضاوتی مبتنی بر مصاحبه، نظرات خبرگان، گروه‌های متمرکز، تجربه مستقیم و غیره استفاده کرد.

1. وضعیت حداکثر: آیا هنگامی که ورودی‌ها ارزش زیادی داشته باشند، معادله معنادار می‌شود؟ آیا مدل هنگامی که سناریوها، تغییرات و پارامترها حداکثر باشند ، پاسخ قابل قبولی را دارد؟ سوالاتی است که این تست به آن‌ ها جواب می‌دهد و از ابزارهایی مانند بررسی هر یک از معادله، تست بررسی مقادیر زیاد هریک از ورودی‌ها به تنهایی و حالت ترکیبی، قرار دادن مدل در معرض تغییرات بزرگ و شرایط حداکثری، استفاده می‌کند.

۶٫ خطای ادغام: پاسخ ‌به این سوال هدف انجام این تست است: آیا حساسیت منجر به انتخاب روش گام زمان یا یکپارچه سازی عددی می‌شود؟ نمونه ابزار مورد استفاده عبارت است از: برش گام زمان در نیمه و تست برای تغییرات این رفتار و استفاده از روش‌های یکپارچه‌سازی متفاوت و تست برای تغییرات این رفتار.

۷٫ ایجاد دوباره رفتار: هدف از انجام این تست پاسخ ‌به این سوالات است که، آیا مدل رفتار مورد نظر سیستم را دوباره ایجاد می‌کند؟ آیا این مدل حالت‌های مختلف از رفتار مشاهده شده در سیستم واقعی را ایجاد می‌کند؟

۸٫ رفتار عادی: انجام این تست ‌به این سوال پاسخ می‌دهد که آیا رفتار غیرعادی هنگامی که فرضیات از مدل حذف یا تغییر یابند، نتیجه می‌شود؟ و برای آن از صفر کردن اثرات کلیدی و جایگزین کردن فرضیه تعادل با ساختار غیر متعادل.

۹٫عضو خانواده: آیا مدل می‌تواند رفتار مشابه را در دیگر نمونه های سیستم مشابه ایجاد کند؟ جواب ‌به این این سوال هدف اجرای این تست است، که برای این کار از سنجش مدل به وسیع‌ترین طیف ممکن از سیستم‌های مرتبط استفاده می‌شود.

۱۰٫ رفتار شگفت انگیز: هدف انجام، جواب ‌به این سوالات است که: آیا مدل رفتار ناشناخته و نامشخص قبلی را ایجاد می‌کند؟ آیا مدل به طور موفقیت آمیزی پاسخ به سیستم در شرایط جدید را پیش‌بینی می‌کند؟ ابزارهای مورد استفاده: حفظ دقیق، کامل و ثبت شبیه‌سازی‌های مدل، استفاده از مدل رفتاری شبیه‌سازی شده متحمل از سیستم و غیره

۱۱٫ تحلیل حساسیت: هدف انجام، جواب ‌به این سوالات است که: آیا مقادیر عددی تغییر معناداری دارد؟ آیا حالت‌های رفتاری ایجاد شده توسط مدل تغییر معناداری دارد؟ آیا مفهوم سناریو تغییر معناداری دارد؟ که برای انجام استفاده از روش‌هایی مانند تحلیل حساسیت تک متغیره و چند متغیره، روش‌های تحلیلی، تست‌های تراکمی و حدی مدل و غیره پیشنهاد می‌شود.

۱۲٫ اصلاح سیستم: هدف از انجام این تست این است که آیا فرایند مدل‌سازی به بهتر شدن سیستم کمک می‌کند؟ که طراحی آزمایش‌های کنترل شده به‌ همراه کنترل و درمان یکی از راه‌های آن است. (استرمن^[۹۶]، ۲۰۰۰).

۳-۵ – جامعه‌ آماری

مجموعه واحدهایی که حداقل در یک صفت مشترک باشند یک جامعه آماری را تشکیل می‌دهند. جامعه آماری به کل افراد، وقایع یا چیزهایی اشاره دارد که محقق می‌خواهد به تحقیق درباره‌ آن‌ ها بپردازد. یعنی همه‌ اعضای واقعی یا فرضی که علاقمند هستیم یافته های پژوهش را به آن‌ ها تعمیم دهیم(دلاور،۱۳۸۳). با توجه به موضوع تحقیق که طراحی مدل عوامل مؤثر بر شکل‌گیری برند با رویکرد پویایی سیستم است، جامعه آماری این تحقیق خبرگان صنایع زرین غزال فارس است.

تعریف جامع دیگری از تکنولوژی را آلبتی ارائه داده است: مجموعه ای متشکل از اطلاعات، ابزارها و تکنیک‌هایی که از علم و تجربه عملی نشأت گرفته‌اند و در توسعه، طراحی، تولید و به کارگیری محصولات، فرایندها، سیستم‌ها و خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرند (قاضی نوری و مهدیخانی، ۱۳۸۴).

تعاریف دیگری نیز از تکنولوژی جهت درک بهتر آن در زیر ارائه می‌گردد:

• • • تکنولوژی عبارت است از کاربرد خلاق دانش، مفاهیم و تجارب لازم برای طراحی و ساخت محصولات دارای کیفیت (شورای آموزش ملی انگلستان^[۷])

  

• • جندرون در سال ۱۹۷۷ تکنولوژی را را چنین تعریف می‌کند: “تکنولوژی هر گونه دانش کاربردی، سیستماتیک مبنی بر تجربه و یا تئوری که در روش‌ها و مهارت‌های تولید، سازمان‌ها و ماشین آلات به کار رفته است.”(حاجی غلام سریزدی و به ورقانی،۱۳۹۰)

• • بر اساس تعریف یونیدو ” تکنولوژی عبارت است از کاربرد علوم در صنایع با بهره گرفتن از رویه های منظم و جهت دار یا به عبارت دیگر کاربرد علوم در صنایع، استفاده از دانش روز در تولید کالا یا خدمات با بهره گرفتن از شیوه های تدوین شده و استاندارد است.”

• • تکنولوژی عبارت است از هرچیزی که تجربه علمی یا دانش فرد را افزایش دهد (خواجه نصیری، ۱۳۸۷).

• • تکنولوژی عبارت است از ترکیب فنونی که برای تولید یک خروجی مورد نیازند (خواجه نصیری، ۱۳۸۷).

• • شون^[۸]، تکنولوژی را هر ابزار یا روش، محصول، فرایند، تجهیزات فیزیکی و یا روش‌های انجام یا ساخت می‌داند که به وسیله آن قابلیت‌های بشری توسعه می‌یابد (خواجه نصیری، ۱۳۸۷).

• • تکنولوژی، کاربرد مستقیم اصول، قوانین و آگاهی‌های علمی در زندگی بشر و یا فرایند تولید می‌باشد. ‌بنابرین‏ می‌توان گفت که تکنولوژی به شناخت چگونگی مربوط می‌شود، در حالی که علم بر شناخت چراها متمرکز است (عزیزی و همکاران، ۱۳۸۶).

• • تکنولوژی یعنی دانش مربوط به فعالیت‌های علمی و صنعتی مشتمل بر طراحی، ‌طرز کار، طرز ساخت، طرز تهیه و نگهداری و استفاده از وسایل، ابزار و ماشین آلات (عزیزی و همکاران،۱۳۸۶).

• تکنیک در برابر تکنولوژی: تکنیک به معنای ترکیبی از عملیات قابل استفاده در تولید یک کالای معین بوده، در حالی که تکنولوژی به معنای توانایی ایجاد و انتخاب تکنیک‌های مختلف و کاربرد و تکمیل احتمالی آن‌ ها است. تکنیک در پایین دست تکنولوژی قرار دارد (خواجه نصیری،۱۳۸۷).

۲-۳- طبقه بندی تکنولوژی

به اعتقاد لال انواع تکنولوژی‌ها عبارتند از (لال^[۹]، ۲۰۰۰):

1. 1. تکنولوژی منبع گر^[۱۰]ا: محصولات این نوع تکنولوژی ساده و کاربر^[۱۱] هستند، نظیر تولید مواد غذایی ساده و چرب. هرچند بخش‌هایی از آن می‌تواند سرمایه بر باشند یا احتیاج به تکنولوژی و مهارت‌های پیشرفته داشته باشند، مانند پالایش نفت یا تولید مدرن مواد غذایی. مزیت رقابتی این نوع محصولات از وجود منابع طبیعی محلی یا موجود در یک کشور ناشی می‌شود.

1. 1. تکنولوژی ساده^[۱۲]: در این نوع تمنولوژی محصولات با تکنولوژی با ثبات تولید می‌شوند. تکنولوژی در در جه اول در درون تجهیزات سرمایه ای قرار دارند. بخشی از این محصولات احتیاج به مهارت‌های کاری نسبتاً ساده دارند. بسیاری از محصولاتی که مبادله می‌شوند یکسان هستند و رقابت روی قیمت آن‌ ها است. برای این گونه محصولات هزینه نیروی انسانی عامل مهمی در ایجاد مزیت رقابتی ست. مقیاس اقتصادی و موانع ورود این گونه محصولات معمولاً پایین اسن. بازار این گونه محصولات به ارامی رشد می‌کند و تقاضای آن‌ ها کشش درآمدی کمتر از یک دارد. باید ‌به این نکته توجه کرد که این محصولات بیشتر مورد توجه کشور های در حال توسعه هستند که با بهره گرفتن از تکنولوژی ساده تولید می‌شوند و مزیت رقابتی آن‌ ها قیمت است نه کیفیت.

1. 1. تکنولوژی متوسط^[۱۳]: محصولات این نوع فرایند بخش اعظم فعالیت‌های صنعتی در اقتصاد پیشرفته را تشکیل می‌دهد. این محصولات احتیاج به سطح نسبتاً بالای تحقیق و توسعه، مهارت‌های پیشرفته و دوره یادگیری طولانی دارند. زیر گروهی از این محصولات که در رشته مهندسی و خودرو سازی قرار دارند احتیاج به ارتباط قوی در بین بنگاه های مختلف دارد تا کارایی لازم را پیا کند.

1. تکنولوژی‌های پیشرفته^[۱۴]: این دسته از محصولات احیاج به تکنولوژی پیشرفته و سریع التغییر، هزینه تحقیق و توسعه زیاد و تأکید فراوان بر طراحی محصول جدید دارد. این دسته از محصولات به زیر ساخت‌های مکفی تکنولوژی، نیروی انسانی بسیار متخصص و ارتباط قوی بین بنگاه‌ها از یک سو و مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی از سوی دیگر دارند.

شرکت‌های دارای تکنولوژی پیشرفته عموماً جدیدترین فنون را به کار برده و از نظر منابع قابل سنجش، سهم قابل توجهی از سرمایه خود را به تحقیق و توسعه، استخدام مهندسین و کارکنان فنی اختصاص می‌دهند. در عین حال تکنولوژی برتر به سمت سادگی در کاررد . حداقل کردن مهارت‌های انسانی در استغاده از ابزار، امکانات و محصولات پیش می‌رود. در جایی دیگر برای صنایع High Tech سه وجه ۱) ایجاد مزیت رقابتی، ۲) وجود ابزار های اتوماتیک و ۳) قطعات الکترونیکی در نظر گرفته شده است و آن را مترادف تغییر می‌دانند. اغلب محصولات تکنولوژی پیشرفته بسیار سریع‌تر از دیگر گروه‌ها رشد می‌کنند که این افزایش از نفوذ محصولات این صنایع و کاربردهایشان در دیگر صنایع بوده است.

۲-۴- عناصر اصلی تکنولوژی

تکنولوژی از چهار عنصر اصلی تشکیل شده است. به دلیل اینکه فهم این عناصر به درک وسیع و فراگیر تکنولوژی کمک فراوانی می‌کند در ذیل به شرح مختصر هر یک از این عناصر پرداخته می‌شود (خلیل، ۱۳۸۶، زلنی، ۱۹۸۷):

فن افزار (سخت افزار) : در برگیرنده مجموعه ای از ابزارها، ماشین آلات، تأسیسات و تسهیلات فیزیکی است. سرعت رشد و پیشرفت فن افزار از عناصر دیگر تکنولوژی بیشتر است به همین دلیل اغلب اوقات سه عنصر دیگر نمی‌تواند پاسخگوی رشد شتابان فن افزار باشد.

در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، تکنولوژی مترادف با فن افزار بوده است، به همین دلیل در زمینه انتقال تکنولوژی، آن‌ ها تأکید وافر بر دریافت ماشین آلات و تجهیزات دارند و از توسعه سه عنصر دیگر غفلت ورزیده‌اند.

انسان افزار: آن بخش از تکنولوژی که در انسان‌ها تجلی یافته است انسان افزار نامیده می‌شود و در برگیرنده خرد، نبوغ، تجارت، مهارت‌ها، ابتکار و انگیزه های انسان است. کشورهای در حال توسعه که اغلب وارد کننده تکنولوژی هستند به انسان افزاری نیاز دارند که به آن‌ ها در انتخاب صحیح، انطباق، اصلاح، جذب و توسعه تکنولوژی وارداتی و نیز توسعه تکنولوژی بومی کمک کند.

زمانی که دسترسی به منابع خارجی محدود باشد، شرکت باید از منابع داخلی استفاده کند. جریان نقد خالص عملیاتی برابر است با جریانات نقد ورودی منهای جریانات نقد خروجی و در صورتی که مدیریت تمایلی به افزایش جریانات نقد از محل فروش دارایی ها نداشته باشد بایستی در ابتدا جریانات خالص نقد را از طریق به تعویق انداختن جریانات نقد خروجی افزایش دهد تا در ادامه بتواند جریانات نقد ورودی را از محل عملیات افزایش دهد.

عموما در شرکت ها مهمترین جریانات نقد خروجی شامل پرداخت به کارکنان و تامین کنندگان مواد اولیه می‌باشد که این پرداخت ها همان حساب های پرداختنی تجاری می‌باشند.

‌بنابرین‏ مدیران در شرایط درماندگی مالی بایستی سعی کنند تا حد امکان از جریانات نقد خروجی کاسته و بر جریانات نقد ورودی خود بیفزایند تا بتوانند تراز جریانات نقدی خود را مساعد نموده و بر خالص جریانات نقدی بیفزایند.

در هر واحد اقتصادی، وجوه قابل دسترسی صرف مواردی چون پرداخت سود سهام، بازپرداخت بدهیها، سرمایه گذاری در دارایی‌های ثابت جدید و افزایش سرمایه در گردش می شود. در صورتی که تغییر در اقلام سرمایه در گردش منفی باشد، منابع اضافی لازم از طریق منابع خارجی یا فروش بخشی از دارایی‌های واحد اقتصادی تامین می شود، در صورتی که این رقم مثبت باشد مقدار اضافی صرف بازپرداخت بدهی، سرمایه گذاری جدید یا افزایش پرداخت سود سهام می شود.

مدیران معمولاً در فرایند تامین مالی نوعی نظم و توالی را رعایت می‌کنند. این نظم را می توان این گونه مطرح کرد که ابتدا منابع داخلی را بر منابع خارجی ترجیح می‌دهند، در هر واحد اقتصادی، رابطه بسیارنزدیکی بین توانایی واحد اقتصادی در ایجاد جریان‌های نقدی عملیاتی و نیازهای سرمایه ای لازم برای دوره بعدی وجود دارد. ارزیابی این نکته مستلزم بررسی کلیه جریان‌های نقدی واحد اقتصادی است و صرفاً صورت سود و زیان کافی نیست. جریان‌های نقد حاوی اطلاعات مهمی درباره

1. 1. Molina and Preve ↑

1. 1. Meltzer ↑

1. 1. Petersen and Rajan ↑

1. 1. Love, Preve and Sarria-Alende ↑

1. 1. Atanasova ↑

1. 1. Baxtter ↑

1. 1. Altman ↑

1. 1. Andrade and Kaplan ↑

1. 1. Wilner ↑

1. 1. Opler and Titman ↑

1. 1. Asquith, Gertner and Sharfstein ↑

1. 1. Wilner ↑

1. 1. . Distress ↑

1. 1. . Failure ↑

1. 1. . Bankruptcy ↑

1. 1. . Insolvency ↑

1. 1. . Gitman, ↑

1. 1. . Feng Yu Lin & Sally Mc Clean ↑

1. 1. . Nyoton ↑

1. 1. Copeland et al. ↑

1. 1. Financial Accounting Standards Board ↑

1. 1. Bartov, E., S. R. Goldberg and M. Kim ↑

1. 1. Ehrhardt, M. and John M. Wachowicz Jr. ↑

1. 1. Kimmel et al. ↑

1. 1. . Watts & Zimerman ↑

1. 1. . Gary, Mary & Frank ↑

1. 1. . International Accounting Standards Committe ↑

1. 1. . Condification of Statement on Auditing Standard ↑

1. 1. Modigliani, Franco, and Merton Miller ↑

1. 1. Graham, John, and Campbell Harvey. “The Theory and Practice of Corporate Finance: Evidence from the Field.” Journal of Financial Economics ۶۰(May/June ۲۰۰۱): ۱۸۷–۲۴۳. ↑

1. 1. Harris, Milton, and rtur Raviv. ↑

1. 1. Rajan, Raghuram, and Luigi Zingales. ↑

1. 1. Demirguc-Kunt, Asli, and Vojislav Maksimovic. ↑

1. 1. Weighted average cost of capital ↑

۲-۴-متدولوژی تعیین ارزش

از منظر اقتصاددانان، ارزش آن گاه ایجاد می شود که بنگاه درآمدی بیش از هزینه (بهای) اقتصادی منابع به کار گرفته شده برای درآمد حاصله به دست آورد. هزینه منابع به کار گرفته شده شامل عناصر زیر است:

1. 1. مواد مصرفی و استهلاک دارایی ها

1. 1. هزینه های پرسنلی

1. 1. مالیات

1. هزینه فرصت سرمایه به کار گرفته شده

‌به این ترتیب از دیدگاه اقتصاددانان، جمع درآمدها باید از مجموع عناصر هزینه چهارگانه فوق از جمله هزینه به کارگیری سرمایه افزون تر باشد. تا دهه ۱۹۸۰، نرخ بازده سرمایه معیار مناسبی برای سنجش موفقیت شرکت و ارزش آن قلمداد می شد. با تغییراتی که در بازار سرمایه و انتظارات سهام داران پدید آمده، شاخص های متعارف مالی به تنهایی کافی و پاسخگو نیست و از جمله نقدینگی و پتانسیل درآمدزایی آتی را در نظر نمی گیرد. در سنجش ارزش زایی، شرکت ها و سازمان های امروزین در مقابل سوالات اساسی زیر قرار دارند :

1. 1. چگونه می توان ارزش سهام و ارزش برای سهام داران را افزایش داد؟

1. کدام معیار سنجش رابطه منطقی با ارزش سهام شرکت دارد ؟ (فخاریان، ۱۳۸۴)

۲-۵-ارزش افزوده

به مفهوم ما به ازای ارزشی است که بر اثر برخی اعمال و پدیده ها ایجاد می شود که در چارچوب ارزش های اقتصادی، تبیین و طبقه بندی می‌گردد. این ارزش نشان دهنده تفاوت ارزش معاملاتی (ارزش فروش) و ارزش کالا و خدمات خریداری شده (واسطه ای) است. فراهم کردن اطلاعات مورد نیاز جهت اعمال مدیریت آگاهانه از جمله ارزیابی منطقی عملکرد و دیگر کارکردهای مدیریتی، از اهداف ارزش افزوده است. به طور کلی، کاربرد ارزش افزوده در سه حوزه اقتصادی، مدیریتی و حسابداری نیز قابل تأمل است. ارزش افزوده، ثروت ایجاد شده توسط واحد تجاری را اندازه گیری می‌کند، این ثروت حاصل کار و تلاش گروهی است که به نوعی در واحد تجاری سهیم بوده اند. به عبارت دیگر ارزش افزوده نشان دهنده جمع بازده حاصله مؤسسه‌ توسط سرمایه گذاران، اعتباردهندگان، کارمندان و دولت می‌باشد، که قسمتی از این ثروت یا ارزش ایجاد شده در قالب سود سهام، بهره وام ها، حقوق و دستمزد (شامل بیمه و بازنشستگی و سایر مزایای کارکنان) و مالیات، به آنان توزیع می شود و قسمت باقی مانده به عنوان ذخایر یا برای سرمایه گذاری مجدد در همان واحد تجاری منظور می‌گردد. (سبحانی، ۱۳۶۵)

۲-۶-رویکردهای ارزیابی عملکرد

برای ارزیابی عملکرد مالی شرکت ها از رویکردهای مختلفی استفاده می شود که هر یک توانایی ها و کمبودهایی دارند. مهمترین این رویکردها را می توان به چهار گروه کلی دسته بندی کرد :

۲-۶-۱-رویکردحسابداری

معیارهای حسابداری حاصل از مدل حسابداری شامل رشد فروش، سود، سود هر سهم، تقسیم سود و نرخ بازده حقوق صاحبان سهام می‌باشد. در این رویکرد همه معیارها به نحوی با سود حسابداری در ارتباطند. از آن جا که سود حسابداری به شدت تحت تاثیر روش های مختلف حسابداری است و مدیریت به راحتی می‌تواند از روش های مختلف برای هموارسازی سود استفاده کند، این معیارها نمی تواند معیار درستی برای سنجش عملکرد باشند. (داداشی خالص، ۱۳۸۷)

۲-۶-۱-۱-رشد فروش

روند رشد فروش یکی از روش های تحلیل صورت های مالی است. این روش بیشتر در تجزیه و تحلیل صورتحساب سود و زیان مورد استفاده قرار می‌گیرد. طبق این معیار هر چه رشد مبلغ فروش واحد تجاری بیشتر باشد و روند بهتری داشته باشد، مدیریت آن واحد تجاری عملکرد مطلوب تری داشته است. بزرگترین نقصی که این معیار دارد در نظر نگرفتن هزینه هاست. به بیان دیگر، رشد فروش به تنهایی باعث افزایش ارزش شرکت نمی شود بلکه هزینه های واحد تجاری نیز عامل اساسی دیگری است که بر میزان سود شرکت تاثیر گذاشته و ارزش شرکت را دستخوش تغییر می کند.(داداشی خالص، ۱۳۸۷)

۲-۶-۱-۲-سود

سود و سودآوری یک واحد انتفاعی از دیر باز مورد بحث اقتصاددانان و حسابداران بوده است و در حقیقت، فلسفه ایجاد یک واحد انتفاعی همان سودآوری است. اما آیا منظور از سود همان سودی است که در صورت های مالی نشان داده می شود ؟ خیر سودی که مورد نظر سهام داران و سرمایه گذاران است غیر از سودی است که در صورتحساب سود و زیان نشان داده می شود. با توجه ‌به این که روش های مختلف پذیرفته شده در حسابداری راه را برای هموارسازی سود فراهم ساخته است. یعنی مدیریت با بهره گیری از روش های گوناگون حسابداری می‌تواند سودهای سال های مختلف را به طور یکنواخت گزارش کند. در هموارسازی سود، مدیریت به اقداماتی جهت کاهش نوسانات سودهای گزارش شده حسابداری دست می زند. ‌بنابرین‏ سود حسابداری نمی تواند مبنایی برای اندازه گیری عملکرد باشد. (داداشی خالص، ۱۳۸۷)

۲-۶-۱-۳-سود هر سهم

سود هر سهم از تقسیم سود خالص بعد از مالیات بر تعداد سهام به دست می‌آید و طبعا همان ایرادهای اساسی که بر رشد سود وارد است بر آن نیز وارد می‌باشد، یعنی با دستکاری کردن سود و یا تغییر روش های پذیرفته شده در حسابداری، سود هر سهم نیز تغییر خواهد کرد. در حقیقت سود هر سهم تعیین کننده ارزش سهام شرکت نیست، زیرا تحقیقات نشان داده است که در مواردی سود هر سهم کاهش یافته ولی قیمت سهام افزایش یافته است. سود هر سهم فقط مربوط به دوره زمانی معین است و نمی تواند با توجه به آن ‌در مورد ارزش شرکت قضاوت کرد. آن چیزی که تعیین کننده قیمت سهام یک شرکت است عرضه و تقاضای سهام است و عرضه و تقاضا مستقیما به پیش‌بینی سودهای آینده بستگی دارد. (داداشی خالص، ۱۳۸۷)

۲-۶-۱-۴-درصد تقسیم سود

بسیاری بر این باورند که شرکتی که سیاست سود دائمی دارد و هر سال مقداری از سود خود را بین سهام داران تقسیم می‌کند شرکت موفقی است در حالی که در عمل این طور نیست. در حقیقت اگر به تقسیم سود به عنوان معیار اندازه گیری عملکرد اتکا کنیم قطعا نتیجه گیری صحیح نخواهد بود.

سود تقسیمی به سیاست سرمایه گذاری در شرکت بستگی دارد. در شرکت هایی که فرصت های سرمایه گذاری سودآور دارند سود را به عنوان یک منبع تامین مالی مثل سایر منابع مالی از قبیل وام، صدور سهام عادی و ممتاز تلقی می‌کنند. در حقیقت اگر شرکت فرصت سرمایه گذاری سودآور داشته باشد تقسیم سود اقرار به ضعف مدیریت شرکت در اجرای فرصت های سرمایه گذاری سودآور است. البته گاهی اوقات شرکت به دلیل اشباع شدن، فرصت های سرمایه گذاری ندارد. چنین مواقعی که بازده سرمایه گذاری کمتر از هزینه سرمایه است، تقسیم سود سیاست درستی خواهد بود. (داداشی خالص، ۱۳۸۷)

۲-۶-۱-۵-نرخ بازده صاحبان سهام

نرخ بازده صاحبان سهام نیز دارای معایبی به شرح زیر می‌باشد :

فرانوگرایی در دو زمینه از سایر رویکردهای یادگیری متمایز می‌شود. اول اینکه در این جنبش، برای کسب دانش، عقلانیت و منطق، مهم تلقی نمی‌شوند. دوم اینکه، دانش ممکن است متناقض باشد. به دلیل ماهیت زمینه‌ای دانش، افراد ممکن است در یک زمان واحد، دو دیدگاه کاملاً متفاوت در رابطه با یک موضوع داشته باشند (کیلگور، ۲۰۰۱). فرانوگرایی با فراصنعت گرایی مرتبط است. عصر صنعتی نتیجه تفکر نیوتنی است- عصری است که در آن تفکر و فرایندها در قالب اصطلاحات ماشینی کارایی و اثربخشی در نظر گرفته می‌شوند و به طور علمی از طریق فرایندهای تقلیل گرایی ادراک می‌شوند (ساده کردن موضوعات پیچیده به موضوعات قابل فهم) (مریام و کافارلا، ۱۹۹۹).

یادگیری در این رویکرد صنعتی (جدید) مبنایی برای دنیا محسوب می‌شود تا دانش جدیدی را به سرتاسر سبز فایل- که عصر “فرانوگرایی” نامیده می‌شود، اضاف کند. در حال حاضر، چند نظریه فرانوگرایی وجود دارد اما در رأس هر کدام از این نظریه ها، مفهومی اساسی نهفته است و آن این است که آن چه که زمانی تنها در زمینه تقلیل گرایی قابل درک بود، اکنون در زمینه وابستگی‌ها و روابط مشترک قابل درک می‌باشد- درک این که “چیزها از جمله واقعیت خود جهان، گوناگون‌تر، سیال‌تر، خیالی‌تر و مشاجره‌ای‌تر از تفکر اصیل هستند” (مریام و کافارلا، ۱۹۹۹).

رویکرد فرانوگرایی در رابطه با یادگیری بر این مبنا بنا نهاده شده است که تنها یک نوع یادگیرنده، یک هدف خاص برای یادگیری، یک شیوه برای یادگیری و یک محیط خاص برای وقوع یادگیری، وجود ندارد (کیلگور، ۲۰۰۱). کیلگور (۲۰۰۱)، چند مورد از نظرات فرانوگرایی در رابطه با دانش را مطرح می‌کند: ۱) دانش، تجربی، ناقص، چند بخشی است و ضرورتاً منطقی نیست. ۲) دانش به طور اجتماعی ساخته می‌شود و از فرد داننده کسب می‌شود. ۳) دانش زمینه‌ای است، ‌بنابرین‏ به موازات تغییر موقعیت و زمینه، دانش و دیدگاه داننده نیز تغییر می‌کند.

در واقع رویکرد فرانوگرایی، یادگیری را به عنوان فرایندی در نظر می‌گیرد که دانش و اطلاعات جدیدی را به دوران جدید و در حال تغییر ارائه می‌کند و تأکید می‌کند که یادگیری به یک فرد، یک هدف، یک شیوه و یک محیط خاص برای یادگیری محدود نمی‌شود.

به طور کلی، مسأله یادگیری و اهمیت فزاینده آن باعث شده تا هر رویکرد به ارائه نظریاتی در رابطه با آن بپردازد که خود مبنایی برای تدوین و طراحی نظریات و مدل‌های زیادی گردیده است. در این بین، رویکرد دانش سازی به دلیل تأکید زیاد بر فعال بودن یادگیرنده در جریان یادگیری و مشارکت او در تمام مراحل، زمینه‌ای را برای سایر محققان فراهم نمود تا به طرح مدل‌های آموزشی مختلف متناسب با این رویکرد بپردازند. یکی از مدل‌های مهم و در عین حال مؤثری که طبق این رویکرد ارائه شده است، مدل آموزشی چرخه یادگیری است.

۲-۲-۲- چرخه یادگیری:

یکی از انواع مدل‌های آموزشی بر مبنای رویکرد دانش سازی که منجر به تغییر مفهومی می‌شود، چرخه یادگیری است (اِستپانز و همکاران، ۱۹۸۸). نقطه آغاز این روش، به دهه ۱۹۶۰ بر می‌گردد و از آن زمان تاکنون، چرخه یادگیری به مرکز توجه صدها مطالعات تبدیل شده است که به دنبال بررسی اثربخشی آن هستند (لاسون^[۱۱۶]، ۱۹۹۵). مدل چرخه یادگیری مبتنی بر نظریه شناختی پیاژه است (بیووینو، دنگل و آدامز^[۱۱۷]، ۱۹۹۹).

۲-۲-۲-۱- چرخه یادگیری سه گانه

رویکرد چرخه یادگیری سه مرحله‌ای که شامل مراحل شناسایی^[۱۱۸]، اختراع^[۱۱۹] و اکتشاف می‌باشد توسط کارپلاس و تی یر در سال ۱۹۶۷ تدوین شد (لاسون، آبراهام و رینر^[۱۲۰]، ۱۹۸۹). در مرحله شناسایی، دانشجویان در رابطه با پدیده مورد نظر، تجربه اولیه‌ای کسب می‌کنند. در مرحله اختراع، دانشجویان با واژه ها و اصطلاحات جدیدی در رابطه با مفاهیم مورد نظر درس، آشنا می‌شوند و سپس در مرحله اکتشاف، دانشجویان، مفاهیم و اصطلاحات علمی را در موقعیت‌های مرتبط اما جدید به کار می‌گیرند. به دلیل پیچیدگی معانی مراحل، کارپلاس نام این مراحل را به نام‌های اکتشاف، معرفی مفهوم و کاربرد مفهوم تغییر داد (هانلی^[۱۲۱]، ۱۹۷۷). در مرحله اکتشاف، دانشجویان با راهنمایی استاد با مفاهیم جدید آشنا می‌شوند، همچنین با تجارب پیشین و دانش موجود خود در رابطه با موضوع نیز مواجه می‌شوند. در طول مرحله معرفی مفهوم، دانشجویان با مفهوم جدیدی آشنا می‌شوند. در این مرحله اساتید از کتاب درسی، فیلم یا CD استفاده می‌کنند تا مفهوم را معرفی نمایند. در مرحله کاربرد مفهوم، دانشجویان دانش جدید را در موقعیت‌های جدید به کار می‌برند (آسبورن و ویتراک^[۱۲۲]، ۱۹۸۳).

بعد از مدل چرخه یادگیری سه گانه که دارای سه مرحله شناسایی، اختراع و اکتشاف بود، مدل کامل‌تری در برگیرنده چهار مرحله به نام چرخه یادگیری چهارگانه مطرح شد.

۲-۲-۲-۲- چرخه یادگیری چهارگانه

مدل چرخه یادگیری چهارگانه (بِرِدِرمَن، a1982، b1982؛ شایمنسکی و همکاران، ۱۹۸۳؛ مارتین و همکاران، ۲۰۰۱) نیز بر مبنای ترکیبی از نظریات یادگیری تدوین شد. طبق نظر مارتین، سکستون و گرلوویچ (۲۰۰۵) اولین مرحله، اکتشاف است که در آن یادگیرندگان، مواد و تجارب را به هم پیوند می‌دهند و دانشجویان در فعالیت‌های فیزیکی که شامل مشاهده، دستکاری مواد، جمع‌ آوری و ثبت داده می‌باشد، مشارکت می‌کنند.

دومین مرحله، توضیح است که در آن دانشجویان با بهره گرفتن از مهارت‌های پردازشی، از طریق بحث و با کمک اساتید به کشف و درک و فهم مفهوم جدا شده در فعالیت‌هایی که تجربه می‌کنند، می‌پردازند. سومین مرحله، توسعه است که در آن دانشجویان با کمک اساتید، از مهارت‌های فراشناختی برای حفظ و تقویت اکتشاف، توسعه ادراک خود به منظور توضیح پدیده‌های مختلف با مفاهیم یکسان، استفاده می‌کنند. چهارمین مرحله، ارزیابی است که هر سه مرحله پیشین را تحت پوشش قرار می‌دهد و بر چگونگی یادگیری دانشجویان نظارت می‌کند، و پیامدهای یادگیری را نیز مورد ارزیابی قرار می‌دهد.

پس به طور کلی، مدل چرخه یادگیری چهارگانه دارای چهار مرحله به نام‌های اکتشاف، توضیح، توسعه و ارزیابی است که در هر مرحله، روی فعالیت‌های خاصی تأکید می‌شود. بعد از این مدل، با اضاف شدن مرحله دیگری ‌به این چهار مرحله، مدل دیگری به نام چرخه یادگیری پنج گانه مطرح شد.

۲-۲-۲-۳- چرخه یادگیری پنج گانه

چرخه یادگیری پنج گانه که شامل مراحل مشارکت، اکتشاف، توضیح، بسط یادگیری و ارزیابی می‌باشد توسط بای بی(۱۹۷۷) مطرح شد. در مرحله اول یعنی مشارکت، دانشجویان با موضوعی که قرار است یاد بگیرند، آشنا می‌شوند و دانش پیشین آن‌ ها در این زمینه، تعیین می‌شود. در مرحله دوم یعنی اکتشاف، دانشجویان در فعالیت‌های فیزیکی که تقویت کننده موضوع درسی تازه آموخته شده است، شرکت نموده و یادگیری خود را تقویت می‌نمایند. در مرحله توضیح، استاد به طرح یک سری پرسش‌های راهنما و هدایتگر می‌پردازد تا از این طریق به دانشجویان کمک کند به پاسخ‌ها یا نتیجه‌گیری‌هایی در رابطه با موضوع دست یابند (بای بی و همکاران، ۲۰۰۶).