دانلود متن کامل پایان نامه ارشد | ۲-۴-۳ ابعاد شخصیتی علامه طباطبایی – پایان نامه های کارشناسی ارشد
۴٫ اسلام و انسان معاصر؛
۵٫ حکومت در اسلام؛
۶٫ سنن النبى؛
۷٫ اصول فلسفه و روش رئالیسم؛
۸٫ على و فلسفه الهى؛
۹٫ خلاصه تعالیم اسلام؛
۱۰٫ رساله در حکومت اسلامى؛
۱۱٫ اعجاز قرآن؛
۱۲٫ رساله لب اللباب؛
۱۳٫ تعالیم اسلام.
۲-۴-۳ ابعاد شخصیتی علامه طباطبایی
عظمت علمى علامه، داراى ابعاد مختلف شناخته شده و گاه ناشناخته، حتى در مجامع علمى است ابعاد شخصیتی علامه را اینگونه طبقه بندی کرده‌اند:
– بعد تفسیری:
با وجود جامعیت علامه در علوم مختلف، بىشک نام ایشان بیشتر با تفسیر« المیزان» شناخته شده است. فعالیت تفسیرى استاد، به تدریس منحصر نشد و خلق اثر عظیمى به نام« المیزان فى تفسیر القرآن»، انقلابى بزرگ در این علم پدید آورد. علامه، با خلق این اثر ماندگار، روش و سیره معصومین( ع) را در تفسیر قرآن که همان تفسیر آیات با بهره گرفتن از دیگر آیات است، احیا کرد. از دیگر مزایاى« المیزان»، تفکیک مباحث، با عنوانهایى مانند« بحث روایى»،« بحث فلسفى»،« بحث اجتماعى» و …. مىباشد؛ این شیوه، براى پرهیز از آمیخته شدن نظرات و برداشتهاى شخصى با تفسیر قرآن، در پیش گرفته شده است. نقد و بررسى محققانه روایات تفسیرى، تشخیص سره از ناسره و شناسایى اسرائیلیات، از دیگر امتیازات این کتاب ارزشمند است که باعث رویکرد مثبت مجامع علمى و دانشگاهى بدان و رشد و تعالى علم تفسیر گردیده است. این کتاب، مورد توجه بسیارى از اندیشمندان مسلمان و اسلامپژوهان، واقع شده و کتابها و مقالات بسیارى در مورد آن نوشته شده است.
– بعد فلسفی :
رویکرد عقلانى و تفکر و تأمل در مسائل مختلف، از شاخصههاى بارز علامه و در سراسر زندگى ایشان نمودار بود. علامه، از همان آغاز تحصیل، به مطالعه کتب فلسفى علاقه نشان مى داد و تشویق حکیم بادکوبهاى که از متخصصین بنام این فن بود، شور و اشتیاق وى را به علوم معقول، دوچندان کرد. ایشان، همانگونه که اشاره شد، تدریس فلسفه را از نیازهاى حوزه علمیه قم تشخیص دادند و به تدریس« اسفار» همت نهادند. احاطه و اشراف کامل ایشان بر مسائل فلسفى که حاصل تتبعات و مطالعات طاقتفرسا بود، این قدرت را به ایشان داد که ضمن برشمردن مسائل اصلى فلسفه، به تفکیک مسائلى که ریشه یونانى دارند، از مسائلى که در مجامع علمى مسلمانان پىریزى شدهاند، بپردازد و نقش پررنگ فیلسوفان مسلمان را در تکامل فلسفه مشخص کند.
از دیگر ابتکارات علامه، ترتیب منطقى مسائل فلسفى و تنظیم آن بهصورت متون درسى است که در دو کتاب« بدایه الحکمه» و« نهایه الحکمه» ایشان کاملا مشهود است.
تفکیک حقایق از اعتباریات، کار مهم دیگرى بود که علامه به آن همت گمارد. ایشان، با تبیین این قاعده که مسائل جهان و هستىهاى خارجى، از علوم حقیقى و قابل اثبات با براهین دقیق علمى است، ولى علوم اعتبارى، مانند حقوق، فقه و … از حیطه براهین عقلى خارج است، توانست مرزهاى حکمت عملى و حکمت نظرى را مشخص کند.
پرورش و تکمیل نظریه حرکت جوهرى، تبیین و شرح نزدیک به هفتاد مسئله در مبحث قوه و فعل، تکمیل برهان صدیقین، مبارزه با فلسفه مادىگرى و تقریب فلسفههاى غرب و شرق، از دیگر ابتکارات علامه در حوزه فلسفه است.
ویژگى دیگر تحقیقات فلسفى علامه، این است که وى با تبحر خاصى، مزایاى حکمت متعالیه ملا صدرا را با تحلیلهاى منطقى ابن سینا در هم آمیخته؛ به این معنا که مسائل عمیق صدرائى را با شیوه تحلیلى بو على تبیین نموده است.
– بعد عرفانی:
عرفان و موضوعات وابسته به آن، مورد علاقه خاص علامه بود و ایشان با خواندن کتابهایى چون« شرح فصوص» قیصرى و« مصباح الانس» قونوى و« فتوحات مکیه» ابن عربى، نزد عارف وارسته، میرزا على آقا قاضى طباطبایى، اشتیاق خود را به خودسازى و تهذیب آشکار نمودند.
علامه، با همراه کردن عرفان نظرى و عملى، طعم خوش حقایق عرفانى را چشیده بود . علامه حسن زاده، نقل مىکنند که وقتى نزد مرحوم آیه الله محمد تقى آملى( ره)، از علامه طباطبایى یاد کردم، ایشان، فرمودند:« آقا اگر کسى باید تحت تصرف و تعلیم کامل به جایى برسد و قدمى بردارد، من براى شما بهتر از جناب آقاى طباطبایى( صاحب المیزان)، کسى را نمىشناسم … ایشان و مرحوم سید احمد کربلائى کشمیرى، در میان شاگردان مرحوم قاضى از همه بهتر بودند و آقاى طباطبایى، در همان وقت، کشفیات بسیار داشتند».
علامه، در رساله« محاکمات» که پىنوشتى بر مکاتبات دو عالم فاضل، مرحوم کمپانى و مرحوم سید احمد کربلایى، پیرامون بیتى از عطار نیشابورى است، نکات عرفانى بسیار دقیقى را تبیین کرده اند. از دیگر آثار استاد، مىتوان به سه رساله ایشان با عنوانهاى« الانسان قبل الدنیا»،« الانسان فى الدنیا» و« الانسان بعد الدنیا» که سرشار از نکتههاى نغز عرفانى است، اشاره کرد.
«حضرت استاد در مراحل سیروسلوک به مرحلهاى رسیده بود که دیدن صور برزخى با عالم مثال براى او چندان کار مشکلى نبود؛ چرا باید مشکل باشد؟ در حالى که وى در طول هشتاد سال عمر خود تقوى و پرهیزگارى را پیشه خود کرده و در عنایت به واجبات و انجام واجبات و ترک محرمات حداکثر کوشش را نموده بود. حتى یک بار هم لب به غیبت افراد و بدگوئى مسلمان نگشوده بود و پیوسته با چهره باز از تمام افراد استقبال مىکرد. گاهى که مجلس را مناسب مىدید، برخى از جریانها و به اصطلاح «مکاشفات» را به صورت کمرنگ و با عفت خاصى که خصیصه او بود بازگو مىکرد. مثلا روزى فرمود: در نجف پس از اقامه نماز صبح در پشتبام منزل، ناگهان حضرت ادریس در برابر دیدگانم متمثل شد و دیدم با برادرم مرحوم آقاى حاج سید حسن الهى سخن مىگویند و من سخنان او را از طریق مذاکره برادرم مىفهمیدم. وى از این جریانها و حادثهها فراوان داشت و در مجالس مناسب بازگو مىکرد.»(یادنامه،۱۳۶۳ :۲۹۶)
– بعد فقهی و اصولی:
عظمت علمى علامه در مباحث تفسیرى و فلسفى موجب شده تا تبحر ایشان در سایر علوم تحت الشعاع واقع شود. علامه، سالیان بسیارى از عمر خویش را صرف فراگیرى فقه و اصول نمود. ده سال بهرهگیرى از معلومات مرحوم کمپانى، پنج سال شرکت در مجالس درس آیه الله نائینى، چندین سال استفاده از محضر آقا سید ابوالحسن اصفهانى و شرکت در مجالس درس میرزا على ایروانى و میرزا على اصغر ملکى، از علامه، فقیهى دقیق و متبحر در بهکارگیرى اصول فقه ساخته بود و نگاهى به کتاب« تعلیقه بر کفایه» ایشان، مؤید این نظر است. علاوه بر این، ایشان، قبل از اشتغال به تدریس فلسفه و پرداختن به مباحث تفسیرى، به مدت چندین سال، به تدریس اصول و فقه اشتغال داشتهاند.
– بعد حدیثی:
نقش بىبدیل حدیث در تبیین آیات قرآن و استخراج احکام الهى، مورد توجه و اهتمام علامه بود و ایشان، با دقت و وسواس زائد الوصفى تمام« بحار الانوار» علامه مجلسى را مطالعه و احادیث متقن و مستند آن را گزینش نموده بود. وى، همچنین به تصحیح و مقابله نسخهاى از« وسایل الشیعه» پرداخته بود که مورد استفاده محققین و مصححین نیز واقع شد. همچنین در تفسیر« المیزان»، در تفسیر هر آیه، بخشى با عنوان« بحث روائى» ارائه مىدهند که عمق بحثها و نحوه نقد و بررسى روایات، نشان از مهارت فوق العاده ایشان در علم حدیث و دیگر علوم وابسته دارد.
– بعد ریاضی :
