دسترسی به آموزش از ۱۷۶۰ ساعت (۸ ساعت در روز،۵ روز در هفته و ۱۱ ماه در سال)در دانشگاه های کلاسیک به ۸۷۶۰ ساعت (۸×۳۶۵) در سال افزایش می‌یابد.

رعایت تساوی در کیفیت و کمیت دسترسی به آموزش و حذف سلیقه های شخصی از مهم ترین مزیت دانشگاه مجازی، در کشورهای در حال توسعه ،به شمار می‌آید.

قابلیت جایگزینی افراد با یکدیگر و افراد با ماشین در کمترین زمان ممکن ،تنها به یاری دانشگاه مجازی، میسر است.(نیلی،۱۳۸۶)

نقاط ضعف دانشگاه مجازی :

همان‌ طور که در تعریف دانشگاه مجازی اشاره گردید ،به طور ضمنی به فقدان ساختارهای کلاسیک سنتی در آموزش و کمرنگ شدن ارتباط انسانی در محیط آموزش ،انتقاد وارد شده است.

برخی از پژوهشگران اعتقاد دارند که نگرش دانشگاه مجازی، حاصل یک ساده نگری اجتماعی است و در این الگو ،نقش انتقالی حس یادگیری و آموزش از استاد به دانشجو و انتقال دانش های غیر مملوس (مانند مردم داری،رعایت ادب،شیوه اداری جمعی،انتقال حس ناراحتی و خوشحالی،دیانت،تواضع،جذبه و …)در آموزش های کلاسیک سنتی، نادیده گرفته می شود.

به اعتقاد برخی دیگر ،مدرک علمی ارائه شده از سوی دانشگاه مجازی، یک مدرک گمراه کننده الکترونیکی است که مطابق با خواسته های ادرای دانشگاه تولید شده است و نه متناسب با نیازهای اجتماعی.

برخی نیز نقش آموزشگر را در سیستم دانشگاه مجازی به” استاد خودکار ماشینی” تشبیه می‌کنند.

استفاده بیش از حد از سازمان مجازی در بسیاری از کشورها منجر به ایجاد ناآرامی و عدم تمرکز روانی در جوانان گردیده است. اخبار جدید حاکی از این واقعیت است که در کشورهای صنعتی استفاده بیش از حد از فناوری اطلاعات و دسترسی به اطلاعات نامحدود طبقه بندی نشده، منجر به بروز بیماری جدیدی در بین جوانان شده که با نام بیماری (سر ریز اطلاعات)شناخته شده است. اغلب اینگونه جوانان دارای انبوهی از ایده ها و اطلاعات متفاوت هستند، اما نمی توانند ذهن خود را بر یک موضوع خاص متمرکز کنند.

علاوه براین همان‌ طور که اشاره گردید،یادگیری بسیاری از دانش های تربیتی و دانش زندگی (که تنها از طریق برقرای روابط عاطفی و انسانی میسر است )از طریق سیستم های مجازی میسر نیست و خارج از محیط خانواده انسان ها را پیش از پیش از یکدیگر دور می‌سازد.

مهمترین نقطه ضعف ساختار های آموزش مجازی عبارت است از این پیش فرض که همه کاربران (دانشجویان) افرادی خود ساخته هستند و خود به تنهایی قادرند آنچه را که نیاز دارند، با تشخیص خود و بدون احتیاج به کمک دیگران ، انتخاب کنند و مورد بهره برداری قرار دهند.

البته همه بر این نکته واقف هستیم که پیش فرض مورد ادعا صحت ندارند و انسان ها معمولاً برای رسیدن به اهداف خود دنبال کوتاه ترین راه ها می‌گردند و به ویژه دشواری در یادگیری علوم در کنار راه های متعدد گریز در سیستم مجازی ،ناکارآمدی آموزشی را در الگوی مجازی افزایش می‌دهد.(نیلی،۱۳۸۶)

قلمرو فعالیت های دانشگاه مجازی :

سطوح فعالیت های دانشگاه مجازی را می توان در ابعاد زیر بیان داشت:

الف)کلاس های مجازی ^[۶۳]: در مواردی به کار می‌روند که فرایند یاد دهی و یادگیری دانشجویان درون پردیس فیزیکی یا فراگیران از راه دور در یک محیط مجازی انجام شود.

ب)پردیس مجازی : هم شامل کلاس های مجازی و شامل همکاری پژوهشی و نیز اراده خدمات علمی به کل جامعه می شود.

ج)دانشگاه مجازی : دانشگاهی است که در آن کلیه فعالیت ها از ثبت نام دانشجو و امور اداری کارکنان گرفته تا امتحانات و صدور گواهینامه به صورت مجازی انجام می شود.(جعفری، ۱۳۸۳)

اهداف آموزش مجازی در دانشگاه ها :

دانشگاه ها برنامه های اینترنتی و آموزش های مجازی را با اهداف زیر دایر می‌کنند:

۱- عرضه ی کمک های آموزشی تکمیلی به فراگیران در فرایند یاددهی – یادگیری

۲- امکان انتخاب دروس از دانشگاه های دیگر از طریق اینترنت برای دانشجویان

1. آشنایی دوره هایی برای عموم مردم در حکم قسمتی از تحصیلات درازمدت و مادام العمر

سیر تحول و توسعه آموزش مجازی در دانشگاه های ایران :

با وجود تأسيس دانشگاه پیام نور با هدف اجرای آموزش از راه دور،باید گفت در ایران ظهور پدیده آموزش مجازی ،با ارائه طرح ملی در این زمینه که به تکفا نامیده شد و در سال ۱۳۸۱ آغاز به کار نمود،پی ریزی گردید.اولین دوره های آموزش مجازی دانشگاهی به طور رسمی از اواخر سال ۱۳۸۳ توسط دانشگاه شیراز با یک رشته دانشگاهی (کارشناسی ناپیوسته مهندسی کنترل و ابزار دقیق)با حدود ۲۰۰ دانشجو راه اندازی شد.

البته دانشگاه تهران با تأسيس مرکز آموزش های مجاری در سال ۱۳۸۱ اولین دانشگاه داخلی است که مطالعه و برنامه ریزی را در این زمینه آغاز ‌کرده‌است، اما اولین دوره آموزش های مجازی دانشگاهی به صورت علمی در سال ۱۳۸۳ در دانشگاه شیراز و بعدها در دانشگاه علم و صنعت و دانشگاه صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی و دانشگاه امیر کبیر ایجاد شد.

دانشگاه های مجازی در ایران اغلب اهداف و وظائف مشابهی را دنبال می‌کنند .افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو بر اساس نیاز جامعه و نیز بهبود کیفیت آموزشی از اهم این اهداف و وظائف است.در حال حاضر دانشگاه های متعددی در حال فعالیت یا راه اندازی چنین دوره هایی می‌باشند.دانشگاه هایی که دوره ها و دروسی را به صورت تک درس برای دانشجویان غیر حضوری خود به صورت مجازی ارائه داده‌اند عبارتند از :

مرکز یادگیری الکترونیکی دانشگاه زنجان

دانشگاه آزاد اسلامی

1. 1. IT ↑

1. 1. E-learning ↑

1. 1. virtual education ↑

1. 1. Sherry ↑

1. 1. Newman ↑

1. 1. Best ↑

1. 1. Haughey&Willam ↑

1. 1. Hedeguard&Terry Straut ↑

1. 1. technology ↑

1. 1. ICT ↑

1. 1. virtual education ↑

1. 1. electronic education ↑

1. 1. distance education ↑

1. 1. web based education ↑

1. 1. synchronous virtual education ↑

1. 1. asynchronous virtual education ↑

1. 1. virtual university ↑

1. 1. needs assessment ↑

1. 1. ۷ICT ↑

1. 1. virtual instraction ↑

1. 1. Witaker ↑

1. 1. distance education ↑

1. 1. Daniel ↑

1. 1. Moore & Kearsley ↑

1. 1. Baker ↑

1. 1. online learning ↑

1. 1. Mcking ↑

1. 1. Bruke ↑

1. 1. Trevtin ↑

1. 1. Teylor ↑

1. 1. Valentine ↑

1. 1. Elliott ↑

1. 1. Milton &Villar ↑

1. 1. khan ↑

1. 1. Horton ↑

1. 1. Yeung ↑

1. 1. distance education ↑

1. 1. virtual university ↑

1. 1. Proder ↑

1. 1. distance education ↑

1. 1. virtual learning ↑

1. 1. Beyer ↑

اطلاعات به دست آمده از پرسشنامه را وارد نرم افزار SPSS نموده و آلفای کرونباخ هر کدام از متغیرهای تحقیق را به شرح زیر به دست می آوریم از آنجایی که ‌در مورد پایایی طیف لیکرت که معمولا ً در تحقیقات پیمایشی و کاربردی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد لازم به توضیح است که سنجش پایایی طیف لیکرت ‌بر اساس ضوابط درونی است یعنی برای حذف گویه های نامناسب هر یک از گویه ها در ارتباط گذشته می شود و از روی میزان هماهنگی و وابستگی با سایر گویه ها پایداری آن تشخیص داده می شود. بدین منظور از دو طریق می توان اقدام نمود:

۱ – ضریب همبستگی هر گویه با سایر گویه ها

۲ – طریقه مقایسه بین چارک بالا و پایین، در صورتی که جمع نمرات چارک بالای هر گویه به طور محسوس و معناداری بیش از جمع نمرات چارک پایین باشد گویه مناسب است.

ابزار دیگر سنجش پایایی، استفاده از ضریب آلفای کرونباخ است که مبتنی بر ماتریس همبستگی گویه است و ضریب پایایی کلی طیف را مشخص می کند.

برنامه SPSS علاوه بر محاسبه ضریب آلفا ( پایایی کلی طیف )، موقعیت تک تک گویه ها را از جهت نقش آنان در کاهش یا افزایش ضریب کل مشخص می کند ( همان منبع، ۸۱ ).

برای پایایی پرسشنامه‌ها ابتدا تعدادسی عدد پرسشنامه بین اعضای حجم نمونه توزیع گردید که پس از جمع‌ آوری آن ها و با بهره گرفتن از نرم افزار spss مقدار الفای کرونباخ اندازه گیری شد. الفای کرونباخ به دست آمده برای سی عدد پرسشنامه این تحقیق ۷۶%محاسبه گردید. با توجه ‌به این که مقدار الفای کرونباخ تا حدود ۷۰% (حداقل ضریب پایایی لازم ‌پرسش‌نامه های تحقیقاتی) نیز مناسب می‌باشد، مقدار کرونباخ به دست آمده برای پرسشنامه این تحقیق در حد قابل قبولی می‌باشد.

۳ـ۶ـ۳ـ عوامل مؤثر بر پایایی و روایی

عوامل متعددی بر پایایی و روایی مؤثرند از جمله:

۱ ) تعریف نشدن اصطلاحات

۲ ) عدم توجیه پرسشگران

۳ ) عدم تجانس و همگونی پاسخگویان

۴ ) تغییر شرایط و زمینه‌های اجرای پرسشگری

۵ ) وضعیت ظاهری و درونی ابزار

۶ ) عدم تناسب مراحل مختلف فرایند تحقیق

۷-۳- نرم افزار کامپیوتری

جهت انجام پردازش اولیه داده های پژوهش از صفحه گستر excel وجهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS16 استفاده می شود.

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده ها

۴-۱- مقدمه

در این فصل تحقیق ، نتایج حاصل از تحلیل داده ها ارائه می‌گردد. پس از گردآوری و کنترل پرسشنامه ­ها و حذف پرسش­های ناقص، با بهره گرفتن از نرم­افزار SPSS 16^[35] تحت ویندوز، بانک اطلاعاتی مورد نیاز تشکیل و سپس داده ­ها مورد پردازش قرار گرفت.

داده‍‌ها با بهره گرفتن از پرسشنامه‌ای مشتمل بر ۲۸ سوال (۴ سوال مربوط به مشخصات فردی پاسخگو و ۲۴ سوال مربوط به متغیرهای پژوهش) در بین مدیران مالی توزیع و جمع‌ آوری گردید .

در تجزیه و تحلیل داده ها، ابتدا با بهره گرفتن از جدول‌های فراوانی^[۳۶] و نمودارهای میله‌ای^[۳۷]، توصیفی از ویژگی‌های فردی (میزان تحصیلات، رشته تحصیلی، سابقه خدمت و جنسیت) ارائه شده است. و سپس با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ^[۳۸] میزان پایایی^[۳۹] برای اثبات اعتبار پرسشنامه اندازه گیری شده است. و همچنین از ضریب همبستگی پیرسون^[۴۰] برای تعیین رابطه بین متغیرهای پژوهش(برای پذیرش یا رد فرضیه‌های تحقیق) استفاده شده است و در انتها برای ارائه دادن یک رابطه خطی بین متغیرهای مورد بررسی از رگرسیون خطی^[۴۱] استفاده شده است.

۴-۲- ویژگی های جمعیت شناختی نمونه آماری

در این بخش به بررسی ویژگی های جمعیت شناختی نمونه آماری پرداخته می شود. در ابتدا به مشخصات عمومی پاسخگویان پرداخته می شود و در ادامه به نظر پاسخگویان در ارتباط با هر یک از ابعاد و جوانب پرداخته خواهد شد.

۴-۲-۱- توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب میزان تحصیلات

بر اساس یافته های جدول (۴-۱) ملاحظه می‌گردد که از مجموع ۱۶۳ پاسخگو، بیشترین تعداد پاسخگویان با فراوانی ۱۱۱ نفر (۱/۶۸ درصد) دارای مدرک لیسانس هستند و ۲۸ نفر پاسخگویان (۲/۱۷ درصد) دارای مدرک فوق‌لیسانس و ۲۴ نفر پاسخگویان (۷/۱۴ درصد) دارای مدرک دکترا هستند و همچنین نمودار میله‌ای درصد ‌فراوانی‌ها نیز در نمودار ۴-۱ آمده است.

جدول۴-۱ : فراوانی و درصد آزمودنی­ها بر حسب میزان تحصیلات

درصد
فراوانی
شاخص آماری

میزان تحصیلات

۱/۶۸
۱۱۱
لیسانس
۲/۱۷
۲۸
فوق‌لیسانس
۷/۱۴
۲۴
دکترا
۰/۱۰۰
۱۶۳
مجموع

شکل۴-۱ : درصد فراوانی آزمودنی­ها بر حسب میزان تحصیلات

۴-۲-۲- توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب رشته تحصیلی

بر اساس یافته های جدول (۴-۲) ملاحظه می‌گردد که از مجموع ۱۶۳ پاسخگو، بیشترین تعداد پاسخگویان با فراوانی ۸۴ نفر (۵/۵۱ درصد) رشته حسابداری، ۳۹ نفر پاسخگویان (۹/۲۳ درصد) رشته مدیریت، ۳۰ نفر پاسخگویان (۵/۱۸ درصد) رشته‌های مالی و ۱۰ نفر پاسخگویان (۱/۶ درصد) از سایر رشته‌ها هستند و همچنین نمودار میله‌ای درصد ‌فراوانی‌ها نیز در نمودار ۴-۲ آمده است.

جدول۴-۲ : فراوانی و درصد آزمودنی­ها بر حسب رشته‌ تحصیلی

درصد
فراوانی
شاخص آماری

میزان تحصیلی

۵/۵۱
۸۴
حسابداری
۹/۲۳
۳۹
مدیریت
۵/۱۸
۳۰
رشته‌های مالی
۱/۶
۱۰
سایر
۰/۱۰۰
۱۶۳
مجموع

شکل۴-۲ : درصد فراوانی آزمودنی­ها بر حسب رشته تحصیلی

۴-۲-۳- توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب سابقه خدمت

بر اساس یافته های جدول (۴-۳) ملاحظه می‌گردد که از مجموع ۱۶۳ پاسخگو، بیشترین تعداد پاسخگویان با فراوانی ۵۳ نفر (۵/۵۱ درصد) بیش از ده سال، ۴۸ نفر پاسخگویان (۹/۲۳ درصد) از سه سال تا ده سال، ۳۷ نفر پاسخگویان (۵/۱۸ درصد) از یک سال تا سه سال و ۲۵ نفر پاسخگویان (۱/۶ درصد) یک سال و کمتر از یک سال سابقه خدمتی را دارا هستند و همچنین نمودار میله‌ای درصد ‌فراوانی‌ها نیز در نمودار ۴-۳ آمده است.

جدول۴-۳ : فراوانی و درصد آزمودنی­ها بر حسب سابقه خدمت

درصد
فراوانی
شاخص آماری

میزان تحصیلی

۳/۱۵
۲۵
یک سال و کمتر از یک سال
۷/۲۲
۳۷
یک سال تا سه سال
۵/۲۹
۴۸
سه سال تا ده سال
۵/۳۲
۵۳
بیشتر از ده سال
۰/۱۰۰
۱۶۳
مجموع

.

شکل۴-۳ : درصد فراوانی آزمودنی­ها بر حسب سابقه خدمت

۴-۲-۴- توزیع فراوانی پاسخگویان برحسب جنسیت

بر اساس یافته های جدول (۴-۴) ملاحظه می‌گردد که از مجموع ۱۶۳ پاسخگو، بیشترین تعداد پاسخگویان با فراوانی ۱۴۱ نفر (۵/۸۶ درصد) مرد و ۳۷ نفر پاسخگویان (۵/۱۳ درصد) از زن هستند و همچنین نمودار میله‌ای درصد ‌فراوانی‌ها نیز در نمودار ۴-۴ آمده است.

جدول۴-۴ : فراوانی و درصد آزمودنی­ها بر حسب جنسیت

درصد
فراوانی
شاخص آماری

جنسیت

الف- جارح و صدمه زننده شناسایی نشده باشند.

ب- جارح و صدمه زننده شناسایی شده و لیکن فرار نموده و امکان دسترسی به وی نباشد.

ج- جارح و صدمه زننده فقیر بوده و به هیچ وجه توان پرداخت دیه را نداشته باشد.

د- هریک از فروض اول و دوم به صورت عمد و غیرعمد (شبه عمد و خطای محض) و موردی که از حیث عمد و غیرعمد بودن مجهول است در قضیه مؤثر خواهد بود یا خیر؟

هرچند برخی از مراجع معاصر از جمله نوری همدانی، صافی گلپایگانی و مکارم شیرازی، در فروض مذکور دیه جراحت وارده را بر بیت المال نمی دانند. اما برخی از مراجع معاصر دیگر به سوال مذبور این گونه پاسخ داده‌اند.

موسوی اردبیلی «چنانچه پس از تحقیقات جارح و صدمه زننده به هیچ وجه شناسایی نشود و یا اگر شناسایی شده امکان دسترسی به او نباشد و مالی نداشته باشد و یا دسترس باشد و مالی نداشته باشد. امید به پیدا کردن او یا مال نباشد و جرح غیرعمدی باشد در هر صورت نزدیکان اوهم قدرت بر پرداخت دیه و در حال و یا آینده نداشته باشند، دیه از بیت المال پرداخت می شود.

آیت الله بهجت:

الف) تا می‌توانند از بیت المال بدهند. ایشان در سوال شماره ۵۷۵۳۲ مرکز تحقیقات فقهی فرمودند: «در صورت عدم امکان استیفاء از ضارب، حاکم می‌تواند از بیت المال پرداخت نماید» و نوری همدانی درباره همین سوال فرمودند «دیه بر عهده بیت المال نیست مگر این که حاکم شرع مصلحت بداند» (گنجینه آرای فقهی و قضایی)

فاضل لنکرانی:

الف: دیه از بیت المال پرداخت می شود.

ب: در این فرض هم بنابر احتیاط از بیت المال پرداخت می شود.

ج: (فرقی نمی کند) در استفتاء دیگر ‌در مورد جراحات موضحه و زیادتر بر آن که به صورت خطای محض بوده و اضافه دیه آن به عهده عاقله است در صورت فقدان عاقله و عجز آن از پرداخت دیه، دیه بیت المال پرداخت می شود. چنانچه یکی از موارد پرداخت دیه از بیت المال در این مورد است که دیه بر عهده عاقله است و عاقله وجود ندارد و یا از پرداخت آن عاجز است^[۴۸]. با دقت در منطق و فلسفه وجودی «قائده لا یبطل» و صرف نظر از اختلاف فتاوی مراجع عظام و فقهای معزز در این که قاعده مذبور به قتل اختصاص دارد و یا نیست بر جراحات نیز شمول دارد باید پذیرفت در مواردی که داده ها روابط اجتماعی و اقتصادی و تطبیق آن با زمان نزول وحی و اعصار گذشته و در عین وفاداری به احکام و شریعت اسلامی استخراج احکام جدید ‌بر اساس ‌پاسخ‌گویی‌ به نیازهای زندگی نوین، امکان پذیر باشد. می توان پذیرفت که «قاعده لایبطل» اختصاص به قتل ندارد در آن صورت باید گفت: بیت المال نسبت به دیه جراحت نیز مسئولیت خواهد داشت. همان‌ طور که مقتضای روایات وارده، حاکی از مسئولیت بیت المال نسبت به دیه جراحات در موارد خاص خود می‌باشد^[۴۹].

هرچند که در قانون مجازات اسلامی موادی به پرداخت دیه از بیت المال اختصاص داده شده است که محاکم را مکلف به اعمال آن می کند اما باید این مطلب را اضافه کرد که موادی از پرداخت دیه توسط بیت المال در اقوال فقها آمده است که در قانون نیامده است. فلذا ذیلا آن موارد بیان می شود.

۱- اجرای حد یا تعزیر موجب قتل، در این خصوص بعضی از فقها معتقدند که مسئول پرداخت بیت المال است.

۲- جنایت اهل ذمه؛ اگر اهل ذمه مرتکب جنایت موجب دیه شوند و مال نداشته باشند دیه بر بیت المال است مشروط بر اینکه آن ها جزیه پرداخت کنند.

۳- کشتن مهاجم مجنون توسط مدافع؛ برخی کشتن مهاجم مجنون از سوی مدافع مشروع را موجب پرداخت دیه از بیت المال دانسته اند و اکثر فقها بر آن اند که خون چنین مجنونی هدر است و در مقابل این نظر، برخی از فقها قائل بر این هستند که باید دیه چنین مجنونی از بیت المال پرداخت شود.

۴- بیشتر بودن دیه از تعداد عاقله؛ اگر دیه از عاقله بیشتر باشد، مابقی را امام از بیت المال پرداخت می‌کند.

خلاصه آنکه اصل مسئولیت پرداخت دیه بر عهده جانی است، ولی در مواردی این مسئولیت بر عهده غیرجانی قرار گرفته است و در مواردی که پرداخت دیه توسط جانی یا عاقله او با مشکل مواجه شود، برای پایمال نشدن خون مومن، بیت المال عهده دار پرداخت دیه است اضافه می شود مواردی که در قانون نیامده است را می توان به دو دسته کلی تقسیم کرد. دسته اول به دلیل ضعف سند (اجرای حد یا تعزیر موجب قتل) و دسته دیگر چون مخالف نظر اکثر فقهاست (کشتن مهاجم مجنون توسط مدافع) قابل دفاع نمی باشد که در نتیجه ذکر نشدن این موارد در قانون صحیح می‌باشد.

۲-۱-۱- حصری یا تمثیلی بودن پرداخت دیه

پرداخت دیه منحصر به مورد خاص نمی باشد و برای پرداخت دیه از بیت المال مواردی دارد که به صورت اجمال به آن ها اشاره می شود به عنوان مثال در صورتی که مقتول در شارع عام پیدا شود یا در اثر ازدحام کشته شود، و قوانین ظنی برای قاضی بر نسبت قتل او به شخص یا جماعتی نباشد.

از سخن فقها بر می‌آید که موارد اینچنینی جنبه حصری ندارد، بلکه صرفا تمثیلی می‌باشد، صاحب شرایع تقریر می فرمایند که: «کسی که در ازدحام جمعیت بر قنطره یا چاه یا پل یا مصنع یا در اجتماع بزرگ عمومی یا در خیابان یا در صحرا کشته پیدا شود دیه اش بر بیت المال است^[۵۰].» امام خمینی (ره) بعضی از موارد فوق را نگفته ولی مواردی به آن اضافه کرده که می فرماید: «در ازدحام مردم، در روز جمعه یا در عید یا در بازار کشته شده باشد^[۵۱].» مرحوم خویی عبارت «ما شاکل ذلک» رادر عبارتشان آورده اند^[۵۲]. که از این عبارت بر تمثیلی بودن موارد مذکور پی می بریم مواردی از قبیل مراسم حج یا ارتش یا بازار شهر و … که فقهای دیگر که معترض آن شده اند را شامل می شود ضابطه ای که فقها در این حکم مطرح کرده‌اند این است که بشرطی دیه از بیت المال پرداخت می شود که نتوان قتل را به شخص خاص یا جماعت معین یا محله معلوم نسبت داد یعنی در صورت عدم لوث دیه از بیت المال پرداخت می شود. در همین رابطه در ماده ۲۵۵ قانون مجازات اسلامی آمده است: هرگاه شخصی در اثر ازدحام کشته شود و یا جسد مقتولی در شارع عام پیدا شود و قرائن ظنی برای قاضی بر نسبت قتل او به شخص یا جمعیتی نباشد، حاکم شرع باید دیه او را از بیت المال بدهد اگر شواهد ظنی نزد حاکم اقامه که آن قتل به شخص یا اشخاص معین منسوب است مورد از موارد لوث خواهد.

۱- موارد بر شمارده شده در ماده مذکور تمثیلی است زیرا خصوصیتی در موارد برشمرده شده وجود ندارد فلذا قاعده کلی آن است که هرگاه مسلمانی را کشته بیابند و قرائن ظنی برای قاضی نسبت به قتل شخص یا اشخاص معینی وجود نداشته باشد و لوث نیز وجود نداشته باشد دیه از بیت المال پرداخت می شود.

۲- از جمله موارد پرداخت دیه از بیت المال موارد مطروحه در مواد ۵۸ و ۲۳۶ و ۲۴۴ و ۲۶۰ و ۳۱۲ و ۳۱۳ و ۳۳۲ قانون مجازات اسلامی می‌باشد بدیهی است که در کلیه موارد پرداخت دیه از بیت المال منوط به مطالبه اولیای دم می‌باشد.

۳- مقصود از «شارع عام…» اماکن و معابر عمومی است. دیوان عالی کشور موردی را که در اثر تصادف کشته شده است و راننده مقصر فرار نموده است را از مصادیق ماده ۲۵۵ق.م.ا دانسته و به واسطه نامعلوم بودن قاتل حکم به پرداخت دیه از بیت المال داده است.

۲-۲-۱-۸ عوامل خارجی مؤثر بر ساختار سرمایه

این عوامل شامل آن دسته از عواملی می‌شوند که از خارج واحد تجاری بر انتخاب بین حقوق صاحبان سهام یا بدهی به عنوان یک منبع جدید تأمین مالی تأثیر می‌گذارد (مشیری و محمدی، ۱۳۸۴ :۴۲). برخی از این عوامل عبارتند از :

سطح کلی فعالیت

اگر سطح کلی فعالیت یک رشته تجاری در حال رشد باشد ، شرکت‌های آن صنعت به منظور گسترش دامنه فعالیت خود نیاز به منابع مالی بیشتری دارند. تلاش برای دست‌یابی به منابع مالی بلند مدت شرکت‌ها را بسوی بازار‌های مالی سوق می‌دهد. نمونه این وضعیت در کشور خودمان ، وضعیت چند سال اخیر شرکت‌های خودروسازی است که مکرراً اقدام به انتشار اوراق مشارکت نموده‌اند. از سوی دیگر افول یک صنعت ممکن است شرکت‌های آن صنعت را مجبور کند فعالیتشان را متوقف و اقدام به باز خرید سهام ممتاز و بازپرداخت بدهی کنند.

سطح نرخ بهره

نرخ بهره اوراق قرضه تابعی از تراکنش میان عرضه و تقاضای پول در جامعه است. کمبود منابع مالی سرمایه گذاران در میان مدت باعث افزایش نرخ بهره می‌گردد در این حالت شرکت‌ها به جای اینکه سود سهام بین سهام‌داران توزیع کرده و برای تأمین مالی جدید به سمت وام‌های گران‌قیمت رو بیاورند سعی در نگه داری منابع مالی در داخل شرکت و دائمی کردن آن ها از طریق سود انباشته به سهام عادی می‌نمایند. هنگامی که به علت عرضه فراوان پول در جامعه نرخ بهره کاهش یابد شرکت‌ها با توزیع سود بین سهام‌داران برای تأمین مالی جدید اقدام به استقراض با نرخ بهره کمتر نموده و ‌به این ترتیب یک منبع تأمین مالی گران را توسط یک منبع مالی ارزان قیمت جایگزین کرده بدین ترتیب ارزش سهام فورا افزایش می‌یابد.

سطح قیمت سهام

هنگامی که شرکت اقدام به انتشار سهام جدید کند انتظار دارد پول زیادی از محل فروش آن سهام به دست آید. این امر هنگامی تحقق می‌یابد که قیمت سهام در حد بالایی باشد به عبارت دیگر نسبت صرف سهام منتشره به ارزش سهام عادی قابل توجه باشد. در این حالت شرکت هنگامی که سهام عادی جدید منتشر می‌کند مقدار زیادی پول از محل فروش تعداد کمی سهام به دست آورده است در این شرایط نه تنها مشکل تأمین مالی شرکت مرتفع می‌شود بلکه بازدهی سهام عادی نیز کاهش زیادی نیافته است.

اما هرگاه قیمت سهام عادی افول کند شرکت سهام عادی منتشر نخواهد کرد زیرا در این شرایط برای به دست آوردن وجوه لازم می‌بایست تعداد بیشتری سهام عادی منتشر کرده و این حجم بالای سهام منتشر شده باعث کاهش دوباره قیمت سهام خواهد شد که برای جبران کاهش وصولی از این محل شرکت می‌بایست باز هم سهام عادی منتشر نماید تا بتواند نیاز مالی خود را مرتفع نماید.

دسترسی به بازار‌های مالی

بازارهای پول و سرمایه تحت تأثیر پدیده‌های گوناگون به طور مرتب دستخوش تغییرات می‌‌گردند و زمانی ممکن است پول فراوان در بازار موجود باشد و همه دارندگان منابع مالی خواهان خرید سهام یا اوراق قرضه باشند. در چنین شرایطی شرکت به منظور رفع نیاز‌های مالی خود اقدام به انتشار سهام عادی یا اوراق قرضه می‌کند تا بتواند از این خوان گسترده بیشترین بهره را ببرد.

اما در شرایطی که وجوه سرگردان بازار سرمایه کم شده باشد شرکت‌ها برای دسترسی به منابع مالی مجبور به استفاده از بهره بانکی و مؤسسات اقتصادی وام دهنده می‌باشند. میزان و توان دسترسی به پول‌های بازار سرمایه ، شرکت را در انتخاب بین انتشار سهام جدید یا ایجاد بدهی راهنمایی می‌کند.

سیاست مالیات بر سود و بهره

سود متعلق به سهام ممتاز و سهام عادی پس از محاسبه و کسر مالیات به سهام‌داران پرداخت می‌شود. این امر باعث افزایش خالص هزینه سرمایه برای شرکت می‌گردد. حال آنکه ایجاد بدهی به خاطر وجود صرفه جویی‌های مالیاتی باعث کاهش خالص هزینه سرمایه برای شرکت می‌گردد. به همین دلیل شرکت در انتخاب بین سهام ممتاز و بدهی اولویت را به بدهی داده و کمتر سهام ممتاز منتشر می‌کند.

۲-۲-۱-۹ ضرورت توجه به پارامترهای داخلی

ساختار سرمایه از ترکیب بهینه بدهی و حقوق صاحبان سهام برای تأمین منابع مالی مورد نیاز شرکت ها تعیین می‌گردد. این ساز و کار باید به گونه ای ترسیم گردد که بتواند غایت همه شرکت‌ها را که همان حداکثرسازی ارزش است، خلق کند. اما پیگیری هدف مذکور هرچند که در نظر اول ساده و دلپسند می‌آید؛ اما این هدف نمی تواند رهنمودی کاربردی و مفید واقع گردد. در واقع مسأله ی اصلی این است که مدیران مالی چگونه این کار را انجام دهند ، علی رغم این، در شرایط تحول پذیر امروزی شرکتی می‌تواند صاحبان اصلی خودسهامداران را از سود بیشتر برخوردار کند که بتواند به بهترین طریق ممکن از عهده مدیریت سرمایه تهیه و مصارف سرمایه برآید تحقق این مهم، مدیران مالی را مجاب می‌کند که با توجه به پارامترهای کمی موجود در صورت های مالی به خصوص سودآوری، نقدینگی، فروش، سود عملیاتی و فرصت های رشد آتی و نیز متغیرهای کیفی حاکم بر عملکرد شرکت ها از جمله نوع صنعت، دیدگاه عمومی و ترکیب مالکیت، بتوانند بهترین ترکیب بهینه سرمایه را خلق کنند(شریعت پناهی،۱۳۷۶ :۲۵).

مالی به بعضی از متغیرها از جمله تجزیه و تحلیل های داخلی به دلیل رعایت اصل تطابق ضریب بیشتری می‌دهند؛ مع الوصف هنگام تعیین ساختار سرمایه مطلوب به متوسط صنعت نیز توجه می‌کنند عقیده بر این است که در تأمین مالی، یک سلسله مراتب مبتنی بر سلسله مراتب قدرت از منابع داخلی استفاده می‌کنند که این امر از طریق جریان‌های نقدی ایجاد می‌گردد و پس از آن تحت تأثیر منابع خارجی یعنی اوراق قرضه و در نهایت سهام عادی قرار می گیرند

ویل برشت^[۱۳] (۱۹۸۹) معتقداست که اکثر مدیران مالی در آمریکا به جای تلفیقی از بدهی و سهام به منظور تأمین مالی از تئوری سلسله مراتب استفاده می‌کنند. با وجود این، ریسک ناشی از اهرم تقریباً در کنترل مدیریت می‌باشد. به عنوان مثال در صورت مساعد بودن شرایط بازارهای مالی، میزان بدهی در ساختار سرمایه افزایش خواهد یافت(سینایی و رضائیان،۱۳۸۶،ص۱۲۹)^.

۲-۲-۲ تئوری ساختار مالکیت

باید توجه داشت که تأثی ساختا مالکیت برعملکرد وبازده شرکت هاموضوعی پیچیده چندبعدی است.به همین دلیل انواع تعارض و تضاد منافع بین اشخاص و گروه ها رامی توان انتظارداشت که ازجمله آن ها می توان به تضاد منافع بین مالکان ومدیران، سهام‌داران وطلبکاران، سهام‌داران حقیقی و حقوقی سهام‌داران درونی و بیرونی وغیره اشاره نمود.

1. 1. – اللَّهُ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ ضَعْفٍ ثُمَّ جَعَلَ مِنْ بَعْدِ ضَعْفٍ قُوَّهً ثُمَّ جَعَلَ مِنْ بَعْدِ قُوَّهٍ ضَعْفًا وَشَیبَهً یخْلُقُ مَا یشَاءُ وَهُوَ الْعَلِیمُ الْقَدِیرُ(الروم/۵۴) ↑

1. 1. – وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ النَّشْأَهَ الْأُولَى فَلَوْلَا تَذَکَّرُونَ(الواقعه/۶۲) ↑

1. 1. – أَوَلَمْ یرَ الْإِنْسَانُ أَنَّا خَلَقْنَاهُ مِنْ نُطْفَهٍ فَإِذَا هُوَ خَصِیمٌ مُبِینٌ(یس/۷۷) ↑

1. 1. – هَلْ أَتَى عَلَى الْإِنْسَانِ حِینٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ یکُنْ شَیئًا مَذْکُورًا(الإنسان/۱) ↑

1. 1. – إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ نُطْفَهٍ أَمْشَاجٍ نَبْتَلِیهِ فَجَعَلْنَاهُ سَمِیعًا بَصِیرًا(الإنسان/۲) ↑

1. 1. -إِنَّا هَدَینَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا(الإنسان/۳) ↑

1. 1. – مِنْ أَی شَیءٍ خَلَقَهُ (عبس/۱۸) ↑

1. 1. – الَّذِی خَلَقَکَ فَسَوَّاکَ فَعَدَلَکَ(الإنفطار/۷) ↑

1. 1. – بَلِ الْإِنْسَانُ عَلَى نَفْسِهِ بَصِیرَهٌ(القیامه/۱۴) ↑

1. 1. – وَ فی أَنْفُسِکُمْ أَفَلَا تُبْصِرُونَ(الذاریات/۲۱) ↑

1. 1. -اِلَى اللَّهِ مَرْجِعُکُمْ جَمِیعًا فَینَبِّئُکُمْ بِمَا کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ(المائده/۱۰۵) ↑

1. 1. – وَجَعَلْنَا اللَّیلَ وَالنَّهَارَ آیتَینِ فَمَحَوْنَا آیهَ اللَّیلِ وَجَعَلْنَا آیهَ النَّهَارِ مُبْصِرَهً لِتَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّکُمْ وَلِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِینَ وَالْحِسَابَ وَکُلَّ شَیءٍ فَصَّلْنَاهُ تَفْصِیلًا(الإسراء/۱۲) ↑

   

1. 1. – وَمِنْ رَحْمَتِهِ جَعَلَ لَکُمُ اللَّیلَ وَالنَّهَارَ لِتَسْکُنُوا فِیهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ(القصص/۷۳) ↑

1. 1. – فَإِذَا قُضِیتِ الصَّلَاهُ فَانْتَشِرُوا فِی الْأَرْضِ وَابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَاذْکُرُوا اللَّهَ کَثِیرًا لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ(الجمعه/۱۰) ↑

1. 1. – وَمَنْ أَرَادَ الآخِرَهَ وَسَعَى لَهَا سَعْیَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَئِکَ کَانَ سَعْیُهُم مَّشْکُورًا(الإسراء/۱۹) ↑

1. 1. – وَأَنْ لَیسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى(النجم/۳۹) ↑

1. 1. – یا أَیهَا الْإِنْسَانُ إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَى رَبِّکَ کَدْحًا فَمُلَاقِیهِ(الانشقاق/۶) ↑

1. 1. – مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیینَّهُ حَیاهً طَیبَهً وَلَنَجْزِینَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یعْمَلُونَ(النحل/۹۷) ↑

1. 1. – وَمِنْ آیاتِهِ مَنَامُکُمْ بِاللَّیلِ وَالنَّهَارِ وَابْتِغَاؤُکُمْ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یسْمَعُونَ(الروم/۲۳) ↑

1. 1. – إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَیکُمُ الْمَیتَهَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِیرِ وَمَا أُهِلَّ بِهِ لِغَیرِ اللَّهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَیرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَلَا إِثْمَ عَلَیهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ(البقره/۱۷۳) ↑

1. 1. – فَلْینْظُرِ الْإِنْسَانُ إِلَى طَعَامِهِ (عبس/۲۴) ↑

1. 1. – حُرِّمَتْ عَلَیکُمُ الْمَیتَهُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِیرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَیرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَهُ وَالْمَوْقُوذَهُ وَالْمُتَرَدِّیهُ وَالنَّطِیحَهُ وَمَا أَکَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَکَّیتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ (المائده/۳) ↑

1. 1. – أُحِلَّ لَکُمْ صَیدُ الْبَحْرِ وَطَعَامُهُ مَتَاعًا لَکُمْ (المائده/۹۶) ↑

1. 1. – وَمَا لَکُمْ أَلَّا تَأْکُلُوا مِمَّا ذُکِرَ اسْمُ اللَّهِ عَلَیهِ وَقَدْ فَصَّلَ لَکُمْ مَا حَرَّمَ عَلَیکُمْ إِلَّا مَا اضْطُرِرْتُمْ إِلَیهِ (الأنعام/۱۱۹) ↑

1. 1. – وَهُوَ الَّذِی سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْکُلُوا مِنْهُ لَحْمًا طَرِیا وَتَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْیهً تَلْبَسُونَهَا وَتَرَى الْفُلْکَ مَوَاخِرَ فِیهِ (النحل/۱۴) ↑

1. 1. – إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَیکُمُ الْمَیتَهَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِیرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَیرِ اللَّهِ بِهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَیرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ(النحل/۱۱۵) ↑

1. 1. – ُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا یحِبُّ الْمُسْرِفِینَ(الأعراف/۳۱) ↑

1. 1. – فَکُلُوا مِمَّا رَزَقَکُمُ اللَّهُ حَلَالًا طَیبًا وَاشْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ إِیاهُ تَعْبُدُونَ(النحل/۱۱۴) ↑

1. 1. – َلَا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ إِنَّ اللَّهَ کَانَ بِکُمْ رَحِیمًا(النساء/۲۹) ↑

1. 1. – َلَّا تُشْرِکُوا بِهِ شَیئًا و َبِالْوَالِدَینِ إِحْسَانًا (الأنعام/۱۵۱) ↑

1. 1. – وَقَضَى رَبُّکَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِیاهُ وَبِالْوَالِدَینِ إِحْسَانًا إِمَّا یبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ کِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا کَرِیمًا(الإسراء/۲۳) ↑

1. 1. – وَ وَصَّینَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَیهِ حُسْنًا (العنکبوت/۸) ↑

1. 1. – وَ وَصَّینَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَیهِ إِحْسَانًا (الأحقاف/۱۵) ↑

1. 1. – رَبَّنَا اغْفِرْلِی و لِوَالِدَی وَ لِلْمُؤْمِنِینَ یوْمَ یقُومُ الْحِسَابُ(الإبراهیم/۴۱) ↑

1. 1. – رَبِّ اغْفِرْ لِی وَلِوَالِدَی وَلِمَنْ دَخَلَ بَیتِی مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِینَ إِلَّا تَبَارًا(نوح/۲۸) ↑

1. 1. – وَوَصَّینَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَیهِ (لقمان/۱۴) ↑

1. 1. – َآتُوا النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَهً فَإِنْ طِبْنَ لَکُمْ عَنْ شَیءٍ مِنْهُ نَفْسًا فَکُلُوهُ هَنِیئًا مَرِیئًا(النساء/۴) ↑

1. 1. – وَمِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیهَا وَجَعَلَ بَینَکُمْ مَوَدَّهً وَرَحْمَهً إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یتَفَکَّرُونَ(الروم/۲۱) ↑

1. 1. – وَالْوَالِدَاتُ یرْضِعْنَ أَوْلَادَهُنَّ حَوْلَینِ کَامِلَینِ لِمَنْ أَرَادَ أَنْ یتِمَّ الرَّضَاعَهَ (البقره/۲۳۳) ↑

1. 1. – وَهِی تَجْرِی بِهِمْ فِی مَوْجٍ کَالْجِبَالِ وَنَادَى نُوحٌ ابْنَهُ وَکَانَ فِی مَعْزِلٍ یا بُنَی ارْکَبْ مَعَنَا وَلَا تَکُنْ مَعَ الْکَافِرِینَ(هود/۴۲) ↑

1. 1. – وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ یعِظُهُ یا بُنَی لَا تُشْرِکْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْکَ لَظُلْمٌ عَظِیمٌ(لقمان/۱۳) ↑