.

دوره زمانی تحقیق

دوره زمانی مورد بررسی در این پژوهش  شامل یک دوره پنج ساله از ابتدای سال ۱۳۸۴ تا پایان سال ۱۳۸۸ می باشد.

جهت محاسبه نرخ رشد از یک دوره سه ساله استفاده می شود لذا به اطلاعات سه سال قبل از سال ۱۳۸۴ نیز جهت محاسبه نرخ رشد نیاز می باشد. در نتیجه  برای این پژوهش از اطلاعات یک دوره زمانی هشت ساله از ابتدای سال ۱۳۸۱ تا پایان سال ۱۳۸۸ استفاده می شود.

کلیه شرکتهایی که تا ابتدای سال ۱۳۸۱ و یا به عبارتی  تا پایان سال ۱۳۸۰ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده اند و جزء شرکتهای صنایع غذایی و دارویی بوده اند، در این نمونه گنجانده شده اند.از آنجا که طی سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ بانک اطلاعاتی  بورس، رشد و انسجام خوبی پیدا کرده است و نیز تعداد شرکت های پذیرفته شده در این دوره افزایش قابل توجهی یافته است، این دوره جهت انجام پژوهش انتخاب گردید. چنانچه دوره طولانی تری مد نظر قرار می گرفت تعداد شرکتهای نمونه به شدت کاهش می یافت.

از سوی دیگر سال ۱۳۸۹ در قلمرو زمانی تحقیق مدنظر قرار نگرفت ،زیرا این اطلاعات قبل ازپایان سال ۱۳۸۹ گردآوری شده اند و در نتیجه اطلاعات این سال در آن زمان کامل نبوده است.

۵-۳ مدل تحلیلی تحقیق

نسبت PEG به صورت زیر محاسبه می شود:

که در آن Gn نرخ رشد بلند مدت سه ساله سود است که با بهره گرفتن از میانگین هندسی به صورت زیر محاسبه می شود.

که در آن :

:  نرخ رشد سالانه سود،

: نرخ رشد سه ساله سود،

این پژوهش به دنبال مقایسه کارایی دو نسبت P/E و PEG در ارزیابی سهام است. بدین منظور ثبات این دو نسبت را با مقایسه روند آنها بررسی می کند.

در ادامه قیمت سهام با بهره گرفتن از هر کدام از نسبتها پیش بینی می گردد که از فرمول های زیر استفاده می شود:

که در آن :

:  قیمت سهام پیش بینی شده با بهره گرفتن از میانگین نسبت P/E

: قیمت پیش بینی شده با بهره گرفتن از نسبت P/E تعدیل شده بر اساس نسبت PEG

: EPS پیش بینی شده در هر سال.

سپس انحراف قیمت واقعی بازار از قیمت پیش بینی شده بر اساس هر یک از نسبت ها را محاسبه نموده و دو جامعه حاصل را با هم مقایسه می نماییم و انحراف هر یک از قیمتهای پیش بینی شده از آخرین قیمت واقعی بازار سهام را به صورت زیر محاسبه می کنیم:

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱ اهداف و ضرورت پژوهش

بورس اوراق بهادار یکی از اجزاء و بخش های اصلی بازار متشکل سرمایه است که نقش اصلی آن جذب و هدایت پس اندازها  و نقدینگی سرگردان و پراکنده در جامعه به سوی مسیرهای بهینه است، به گونه ای که با تخصیص بهینه منابع مالی کمیاب، بخش عمده ای از سرمایه جذب سودآورترین فعالیت ها و پروژه ها گردد(نصراللهی ،۱۳۷۹، ۵۲)[۱].

نسبت قیمت به سود (P/E) یک ابزار ارزیابی گسترده است. P/E صرفاً به صورت ارزش بازار هر سهم تقسیم بر سود پس از مالیات تعریف شده است.  P/E برای سرمایه گذاران اطلاعات مربوط تلقی می شود، زیرا این نسبت حدی را نشان می دهد که تا آن حد سود هر سهم به وسیله قیمتش پوشش داده می شود (ژیل،۲۰۰۳، ۹۳۴)[۲] .

نسبت های P/E، ابزار مفید و دارای کاربرد گسترده ای در تعیین ارزش نسبی سهام هستند. هر چقدر سهام همگن تر تحلیل شود، مقایسه کردن با بهره گرفتن از این نسبت آسان تر است. در عین حال یکی از دشواری های استفاده از نسبت های P/E ، در موقعیت های ناهمگون است(پیترز،۱۹۹۱،۵۰)[۳].

نسبت P/E پایین دیگر به عنوان یک نشانه معتبر نیست و چیزی به عنوان یک استراتژی سرمایه گذاری بلندمدت وجود ندارد.از آنجایی که «محدوده های قابل قبول P/E» برای صنایع مختلف وجود دارد،این امر نه تنها روند گذشته نسبت P/E بلکه میانگین نسبت P/E صنعت را نیز باید در نظر گیرد. استفاده از نسبت P/E همراه با نرخ رشد EPS می تواند نسبت بسیار مفیدتر PEG را ایجاد کند. که نمایی جذاب از ارزش بالقوه شرکت است(همان منبع،۹۴۰)[۴].

نسبت PEG ابزار ارزشمندی در ارزیابی سهام در حال رشد است. این نسبت به برآورد این که چه مقدار رشد در قیمت سهام در حال حاضر منظور شده است، کمک می کند. و معیاری برای مقایسه سهامی می باشدکه بانرخ های متفاوتی رشد می کنند.

سهولت کاربرد، یک عامل مثبت مهم برای استفاده از نسبت PEG می باشد. هر چقدر محاسبه یک نسبت آسان تر باشد، احتمال کاربرد آن بیشتر است(همان منبع،۴۹)[۵].

مشکل نسبت P/E آن است که این نسبت به خودی خود، یک رقم بی معنی است. آیا P/E برابر با ۵ خوب است؟ یا اینکه این نسبت باید برابر با ۱۰ باشد؟ و یا احتمالاً ۲۵ باشد؟ از لحاظ ریاضی، یک سهم دارای P/E پایین از یک سهم با P/E بالاتر بهتر تلقی می شود. اما آیا واقعاً چنین است؟ دو سوال زیر احتمالاً به ما کمک می کند تا این مشکل را حل کنیم:

• چرا مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند؟
• چرا باید قیمت یک سهم بالا برود؟

پاسخ سوال اول: مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند زیرا هنگامی که قیمت آن بالا می رود، می توانند سهام را بفروشند و سود کسب کنند.

پاسخ سوال دوم: قیمت سهم در صورتی بالا می رود که شرکت سود بالاتر در هر سهم ایجاد کند.(البته دلایل زیاد دیگری برای افزایش قیمت سهام وجود دارد اما از دیدگاه بنیادی قیمت یک سهم نهایتاً بازتاب سودهایش می باشد)

به عبارت دیگر رشد سود در قیمت سهم منعکس می شود. به علاوه از آنجایی که یک سهم به امید افزایش قیمت در آینده خریده می شود، باید به نرخ رشد مورد انتظار درآمدهایش  به ویژه پس از دو یا سه سال آتی، توجه کرد.از این رو ،مقایسه این دو یعنی نسبت P/E و رشد EPS شرکت ، تصویر با معناتری ارائه می دهد(رائو؛۲۰۰۶،۶۳)[۶].

اگر یک سرمایه گذاربتواند بهترین پیش بینی از رشد آتی شرکت را داشته باشد، می تواند در پرتفویی که انتظار رشد بالاتری نسبت به رشد مبتنی برمتغیرهای بنیادی بر اساس قیمت دارد ،سرمایه گذاری بلند مدت کند و در پرتفویی که انتظار رشد کمتری نسبت به رشد مبتنی بر ضرایب بازار دارد، سرمایه گذاری کوتاه مدت بنماید.در نتیجه این سرمایه گذار باید بازدهی های با ریسک تعدیل شده بیشتری برای چنین پرتفوی هایی کسب کند(سان،۲۰۰۱، ۱۲۳).

[

[۲]-Gill.,2003,934

[۳]-Peters,1991,50

[۶]-Rao,2006,63

[۷]-Sun,2001,123

.

۳ روش گردآوری اطلاعات و داده ها

روش های گردآوری اطلاعات را به طور کلی به دو طبقه می توان تقسیم کرد :

-روش های کتابخانه ای بسته به نوع سند و موضوع تحقیق ممکن است با بهره گرفتن از فیش یا جدول یا نقشه و کروکی یا فرم های شبه پرسشنامه یا ترکیبی از همه آنها انجام پذیرد.

-روش های میدانی که از شهرت بیشتری برخوردارند عبارتند از : روش پرسشنامه ای ، روش مصاحبه  ،روش مشاهده ، روش آزمون و روش های صوتی و تصویری.

۱-۷-۳ روش گردآوری اطلاعات آزمون

نسبت  P/E یکی از پرکاربردترین نسبت های مالی مورد استفاده جهت ارزیابی و انتخاب سهام مناسب توسط سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار می باشد. این نسبت که با تقسیم قیمت بازار سهام بر EPS سهام محاسبه می شود و بیانگر میزان پولی است که سرمایه گذاران حاضرند به ازای EPS شرکت پرداخت نمایند. اما بسیاری از عوامل تاثیرگذار بر ارزیابی سهام در ضریب P/E  مستتر است که مهم ترین  آنها نرخ رشد سود می باشد که در ارزیابی سهام،متغیری بسیار مهم محسوب می شود.برای حل این نقیصه در بازارهای سرمایه ، ضریب دیگری به نام نسبت PEG به وجود آمده است. این نسبت در واقع نسبت P/E را با بهره گرفتن از نرخ رشد بلند مدت سود (G) تعدیل می کند. نسبت PEG به صورت زیر محاسبه می شود:

که در آن G_n نرخ رشد بلند مدت سه ساله سود است که با بهره گرفتن از میانگین هندسی به صورت زیر محاسبه می شود.

که در آن :

  :  نرخ رشد سالانه سود،

: نرخ رشد سه ساله سود،

این پژوهش به دنبال مقایسه کارایی دو نسبت P/E و PEG در ارزیابی سهام است. بدین منظور ثبات این دو نسبت با مقایسه روند آنها بررسی شد. برای این کار، ضریب تغییرات این دو نسبت در طول دوره زمانی ۵ ساله ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ مورد توجه قرار گرفت. سپس ضرایب تغییرات با هم مقایسه شدند تا مشخص گردد که کدام نسبت در دوره زمانی تحقیق از ثبات بیشتر و معنادارتری برخوردار است.

با انجام آزمون های فوق فرضیه اول پژوهش مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. تا مشخص شود که آیا روند نسبت PEG در شرکتهای صنایع غذایی و دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در مقایسه با نسبت P/E طی دوره تحقیق از ثبات بیشتری برخوردار است یا خیر؟

در ادامه قیمت سهام با بهره گرفتن از هر کدام از این نسبت ها پیش بینی شد. برای پیش بینی قیمت سهام با بهره گرفتن از نسبت P/E  و نسبت PEG از فرمولهای زیر استفاده کردیم:

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱ اهداف و ضرورت پژوهش

بورس اوراق بهادار یکی از اجزاء و بخش های اصلی بازار متشکل سرمایه است که نقش اصلی آن جذب و هدایت پس اندازها  و نقدینگی سرگردان و پراکنده در جامعه به سوی مسیرهای بهینه است، به گونه ای که با تخصیص بهینه منابع مالی کمیاب، بخش عمده ای از سرمایه جذب سودآورترین فعالیت ها و پروژه ها گردد(نصراللهی ،۱۳۷۹، ۵۲)[۱].

نسبت قیمت به سود (P/E) یک ابزار ارزیابی گسترده است. P/E صرفاً به صورت ارزش بازار هر سهم تقسیم بر سود پس از مالیات تعریف شده است.  P/E برای سرمایه گذاران اطلاعات مربوط تلقی می شود، زیرا این نسبت حدی را نشان می دهد که تا آن حد سود هر سهم به وسیله قیمتش پوشش داده می شود (ژیل،۲۰۰۳، ۹۳۴)[۲] .

نسبت های P/E، ابزار مفید و دارای کاربرد گسترده ای در تعیین ارزش نسبی سهام هستند. هر چقدر سهام همگن تر تحلیل شود، مقایسه کردن با بهره گرفتن از این نسبت آسان تر است. در عین حال یکی از دشواری های استفاده از نسبت های P/E ، در موقعیت های ناهمگون است(پیترز،۱۹۹۱،۵۰)[۳].

نسبت P/E پایین دیگر به عنوان یک نشانه معتبر نیست و چیزی به عنوان یک استراتژی سرمایه گذاری بلندمدت وجود ندارد.از آنجایی که «محدوده های قابل قبول P/E» برای صنایع مختلف وجود دارد،این امر نه تنها روند گذشته نسبت P/E بلکه میانگین نسبت P/E صنعت را نیز باید در نظر گیرد. استفاده از نسبت P/E همراه با نرخ رشد EPS می تواند نسبت بسیار مفیدتر PEG را ایجاد کند. که نمایی جذاب از ارزش بالقوه شرکت است(همان منبع،۹۴۰)[۴].

نسبت PEG ابزار ارزشمندی در ارزیابی سهام در حال رشد است. این نسبت به برآورد این که چه مقدار رشد در قیمت سهام در حال حاضر منظور شده است، کمک می کند. و معیاری برای مقایسه سهامی می باشدکه بانرخ های متفاوتی رشد می کنند.

سهولت کاربرد، یک عامل مثبت مهم برای استفاده از نسبت PEG می باشد. هر چقدر محاسبه یک نسبت آسان تر باشد، احتمال کاربرد آن بیشتر است(همان منبع،۴۹)[۵].

مشکل نسبت P/E آن است که این نسبت به خودی خود، یک رقم بی معنی است. آیا P/E برابر با ۵ خوب است؟ یا اینکه این نسبت باید برابر با ۱۰ باشد؟ و یا احتمالاً ۲۵ باشد؟ از لحاظ ریاضی، یک سهم دارای P/E پایین از یک سهم با P/E بالاتر بهتر تلقی می شود. اما آیا واقعاً چنین است؟ دو سوال زیر احتمالاً به ما کمک می کند تا این مشکل را حل کنیم:

• چرا مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند؟
• چرا باید قیمت یک سهم بالا برود؟

پاسخ سوال اول: مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند زیرا هنگامی که قیمت آن بالا می رود، می توانند سهام را بفروشند و سود کسب کنند.

پاسخ سوال دوم: قیمت سهم در صورتی بالا می رود که شرکت سود بالاتر در هر سهم ایجاد کند.(البته دلایل زیاد دیگری برای افزایش قیمت سهام وجود دارد اما از دیدگاه بنیادی قیمت یک سهم نهایتاً بازتاب سودهایش می باشد)

به عبارت دیگر رشد سود در قیمت سهم منعکس می شود. به علاوه از آنجایی که یک سهم به امید افزایش قیمت در آینده خریده می شود، باید به نرخ رشد مورد انتظار درآمدهایش  به ویژه پس از دو یا سه سال آتی، توجه کرد.از این رو ،مقایسه این دو یعنی نسبت P/E و رشد EPS شرکت ، تصویر با معناتری ارائه می دهد(رائو؛۲۰۰۶،۶۳)[۶].

اگر یک سرمایه گذاربتواند بهترین پیش بینی از رشد آتی شرکت را داشته باشد، می تواند در پرتفویی که انتظار رشد بالاتری نسبت به رشد مبتنی برمتغیرهای بنیادی بر اساس قیمت دارد ،سرمایه گذاری بلند مدت کند و در پرتفویی که انتظار رشد کمتری نسبت به رشد مبتنی بر ضرایب بازار دارد، سرمایه گذاری کوتاه مدت بنماید.در نتیجه این سرمایه گذار باید بازدهی های با ریسک تعدیل شده بیشتری برای چنین پرتفوی هایی کسب کند(سان،۲۰۰۱، ۱۲۳).

[

[۲]-Gill.,2003,934

[۳]-Peters,1991,50

[۶]-Rao,2006,63

[۷]-Sun,2001,123

.

۳  روش های میدانی

روش های میدانی به روش های اطلاق می شود که محقق برای گرد آوری اطلاعات ناگزیر است به محیط بیرون برود و با مراجعه به افراد یا محیط ،و نیز برقراری ارتباط مستقیم با واحد تحلیل بیرون یعنی افراد اطلاعات مورد نظر خود را گردآوری کند.

روش های متداول و معروف گرد آوری اطلاعات میدانی عبارتند از :

پرسشنامه ای ، مصاحبه ای ، مشاهده ای ، آزمون ، تصویربرداری ، ترکیبی

روش گردآوری اطلاعات در این تحقیق با توجه به تعاریف بالا، از نوع کتابخانه ای می باشد.

برای انجام این پژوهش به اطلاعاتی درباره

• • قیمت بازار سهام (P_m )

• سود هر سهم (EPS) ،
• میانگین سالانه نسبت قیمت به سود هر سهم (P/E)
• و نرخ رشد سه ساله سود (G) جهت محاسبه نسبت PEG

نیاز است. جهت جمع آوری این داده ها از نرم افزار تدبیر استفاده شده است.اطلاعات مربوط به صورت اطلاعات سالانه شرکت ها مورد استفاده قرار گرفت.

ابتدا کلیه ارقام مربوط به نسبت  P/E شرکت های نمونه استخراج و میانگین سالانه آن با بهره گرفتن از نرم افزار Excel برای هر شرکت محاسبه و در جداول داده ای درج گردید.

جهت محاسبه نسبت PEG  نیاز به محاسبه نرخ رشد سود می باشد. نرخ رشد سود به صورت میانگین هندسی سه ساله رشد سود محاسبه می شود. همانطور که در فصل  سوم مشاهده کردیم، معمولاً به هنگام محاسبه نرخ رشد بلند مدت شرکت از یک دوره سه یا پنج ساله استفاده می شود که در این جا به جای دوره پنج ساله ، دوره سه ساله جهت محاسبه نرخ رشد بلند مدت شرکت ها انتخاب گردید. برای این کار داده های مربوط به EPS واقعی شرکت در دوره هشت سال جمع آوری شدند و نرخ رشد سود هر سال شرکت با بهره گرفتن از فرمول زیر محاسبه گردید:

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱ اهداف و ضرورت پژوهش

بورس اوراق بهادار یکی از اجزاء و بخش های اصلی بازار متشکل سرمایه است که نقش اصلی آن جذب و هدایت پس اندازها  و نقدینگی سرگردان و پراکنده در جامعه به سوی مسیرهای بهینه است، به گونه ای که با تخصیص بهینه منابع مالی کمیاب، بخش عمده ای از سرمایه جذب سودآورترین فعالیت ها و پروژه ها گردد(نصراللهی ،۱۳۷۹، ۵۲)[۱].

نسبت قیمت به سود (P/E) یک ابزار ارزیابی گسترده است. P/E صرفاً به صورت ارزش بازار هر سهم تقسیم بر سود پس از مالیات تعریف شده است.  P/E برای سرمایه گذاران اطلاعات مربوط تلقی می شود، زیرا این نسبت حدی را نشان می دهد که تا آن حد سود هر سهم به وسیله قیمتش پوشش داده می شود (ژیل،۲۰۰۳، ۹۳۴)[۲] .

نسبت های P/E، ابزار مفید و دارای کاربرد گسترده ای در تعیین ارزش نسبی سهام هستند. هر چقدر سهام همگن تر تحلیل شود، مقایسه کردن با بهره گرفتن از این نسبت آسان تر است. در عین حال یکی از دشواری های استفاده از نسبت های P/E ، در موقعیت های ناهمگون است(پیترز،۱۹۹۱،۵۰)[۳].

نسبت P/E پایین دیگر به عنوان یک نشانه معتبر نیست و چیزی به عنوان یک استراتژی سرمایه گذاری بلندمدت وجود ندارد.از آنجایی که «محدوده های قابل قبول P/E» برای صنایع مختلف وجود دارد،این امر نه تنها روند گذشته نسبت P/E بلکه میانگین نسبت P/E صنعت را نیز باید در نظر گیرد. استفاده از نسبت P/E همراه با نرخ رشد EPS می تواند نسبت بسیار مفیدتر PEG را ایجاد کند. که نمایی جذاب از ارزش بالقوه شرکت است(همان منبع،۹۴۰)[۴].

نسبت PEG ابزار ارزشمندی در ارزیابی سهام در حال رشد است. این نسبت به برآورد این که چه مقدار رشد در قیمت سهام در حال حاضر منظور شده است، کمک می کند. و معیاری برای مقایسه سهامی می باشدکه بانرخ های متفاوتی رشد می کنند.

سهولت کاربرد، یک عامل مثبت مهم برای استفاده از نسبت PEG می باشد. هر چقدر محاسبه یک نسبت آسان تر باشد، احتمال کاربرد آن بیشتر است(همان منبع،۴۹)[۵].

مشکل نسبت P/E آن است که این نسبت به خودی خود، یک رقم بی معنی است. آیا P/E برابر با ۵ خوب است؟ یا اینکه این نسبت باید برابر با ۱۰ باشد؟ و یا احتمالاً ۲۵ باشد؟ از لحاظ ریاضی، یک سهم دارای P/E پایین از یک سهم با P/E بالاتر بهتر تلقی می شود. اما آیا واقعاً چنین است؟ دو سوال زیر احتمالاً به ما کمک می کند تا این مشکل را حل کنیم:

• چرا مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند؟
• چرا باید قیمت یک سهم بالا برود؟

پاسخ سوال اول: مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند زیرا هنگامی که قیمت آن بالا می رود، می توانند سهام را بفروشند و سود کسب کنند.

پاسخ سوال دوم: قیمت سهم در صورتی بالا می رود که شرکت سود بالاتر در هر سهم ایجاد کند.(البته دلایل زیاد دیگری برای افزایش قیمت سهام وجود دارد اما از دیدگاه بنیادی قیمت یک سهم نهایتاً بازتاب سودهایش می باشد)

به عبارت دیگر رشد سود در قیمت سهم منعکس می شود. به علاوه از آنجایی که یک سهم به امید افزایش قیمت در آینده خریده می شود، باید به نرخ رشد مورد انتظار درآمدهایش  به ویژه پس از دو یا سه سال آتی، توجه کرد.از این رو ،مقایسه این دو یعنی نسبت P/E و رشد EPS شرکت ، تصویر با معناتری ارائه می دهد(رائو؛۲۰۰۶،۶۳)[۶].

اگر یک سرمایه گذاربتواند بهترین پیش بینی از رشد آتی شرکت را داشته باشد، می تواند در پرتفویی که انتظار رشد بالاتری نسبت به رشد مبتنی برمتغیرهای بنیادی بر اساس قیمت دارد ،سرمایه گذاری بلند مدت کند و در پرتفویی که انتظار رشد کمتری نسبت به رشد مبتنی بر ضرایب بازار دارد، سرمایه گذاری کوتاه مدت بنماید.در نتیجه این سرمایه گذار باید بازدهی های با ریسک تعدیل شده بیشتری برای چنین پرتفوی هایی کسب کند(سان،۲۰۰۱، ۱۲۳).

[

[۲]-Gill.,2003,934

[۳]-Peters,1991,50

[۶]-Rao,2006,63

[۷]-Sun,2001,123

.

۳ روش تحقیق

روش تحقیق مجموعه ای از قواعد، ابزار و راه های معتبر(قابل اطمینان) و نظام یافته ، برای بررسی واقعیت ها، کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکلات است.

به طور کلی روش های تحقیق در علوم انسانی را می توان با دو ملاک الف) هدف تحقیق ب) نحوه گردآوری داده ها (طرح تحقیق) تقسیم بندی کرد(سرمد و همکاران، ۱۳۷۸،۹۶)^۱.

تحقیقات علمی بر اساس هدف تحقیق به سه دسته بنیادی ، کاربردی، و تحقیق و توسعه تقسیم می شوند.

دسته بندی تحقیقات علمی بر اساس چگونگی به دست آوردن داده ها ی مورد نیاز (طرح تحقیق) به صورت  الف) تحقیق توصیفی (غیرآزمایشی) و ب) تحقیق آزمایشی انجام می شود.

این تحقیق از نظر هدف از جمله تحقیقات کاربردی است.

هدف تحقیقات کاربردی توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است.

از نظر طرح تحقیق، این پژوهش در زمره تحقیقات توصیفی قرار می گیرد.

تحقیق توصیفی شامل مجموعه روش هایی است که هدف آنها توصیف کردن شرایط یا پدیده های مورد بررسی است.

اجرای طرح تحقیق توصیفی می تواند صرفاً برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم گیری باشد. (  همان منبع،۹۶)^۲

۹-۳ روش تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها

در این تحقیق دو نسبت P/Eو PEGبرای کلیه شرکت های نمونه درطول دوره زمانی پنج ساله موردبررسی (۸۸-۱۳۸۴) به صورت سالانه محاسبه و جمع آوری شدند. در واقع داده های این تحقیق به صورت پانل دیتا درآمدند.

سپس با بهره گرفتن از آماره های توصیفی بررسی کننده ، ثبات این دو نسبت در طول دوره زمانی تحقیق مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفته تا مشخص شود کدام یک از این دو نسبت در دوره بررسی از ثبات و یکنواختی بیشتری برخوردار است.

جهت آزمون فرضیه دوم بایستی ابتدا با بهره گرفتن از هریک دو نسبت P/E و PEG قیمت سهام پیش بینی  شود.

قیمت های پیش بینی شده با قیمت بازار سهام مقایسه و تفاوت آنها محاسبه می شود. برای تعیین اینکه کدام یک از قیمت های پیش بینی شده به قیمت واقعی بازار نزدیک تر و از انحراف کمتری برخوردار است، از دو آزمون مقایسه میانگین دو جامعه آماری و آزمون مقایسه واریانس دو جامعه ، استفاده می شود.

متغیرهای این پژوهش به صورت یک جفت متغیر سالانه طی یک دوره پنج ساله برای هر شرکت می باشند ، که این متغیرها به هم وابسته بوده و دو جامعه مورد مقایسه را تشکیل می دهند.

در چنین مواردی آزمون های مقایسه میانگین های دو جامعه و مقایسه واریانسهای دو جامعه، تا حدودی متفاوت خواهد بود. در واقع چنین داده هایی را متغیرهای جفتی یا زوجی[۱]می نامند.

روشی که برای ارزشیابی پیش آزمون[۲] و پس آزمون[۳] به کار می رود، روشی است که در آن از مشاهدات مربوط به نمونه های غیر مستقل استفاده می کنیم.

آزمون فرضیه ای که بر مبنای این نوع داده ها قرار دارد، به آزمون «مقایسه زوج ها[۴]» معروف است.

هدف از آزمون مقایسه زوج ها این است که با تشکیل زوجهای شبیه به هم ، نسبت به متغیر مورد نظر حداکثر تعداد منابع خارجی پراکندگی را تا حد امکان از بین برد.

دراین گونه موارد به جای آن که تجزیه و تحلیل را به کمک مشاهدات فردی انجام دهیم ، تفاوت بین زوج مشاهدات فردی رابه عنوان متغیر بررسی می کنیم( آذر و همکاران،۱۳۸۵، ۱۱۸)[۵].

هنگامی که دو جامعه مورد بررسی به هم وابسته باشند برای مقایسه واریانس آنها نمی توان از آزمون ساده «مقایسه واریانس دو جامعه» با آمارهF (توزیع فیشر( استفاده کرد.

[۱]-Paired variables

[۲]-Pret est

[۳]-Post test

[۴]-Paired test

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱ اهداف و ضرورت پژوهش

بورس اوراق بهادار یکی از اجزاء و بخش های اصلی بازار متشکل سرمایه است که نقش اصلی آن جذب و هدایت پس اندازها  و نقدینگی سرگردان و پراکنده در جامعه به سوی مسیرهای بهینه است، به گونه ای که با تخصیص بهینه منابع مالی کمیاب، بخش عمده ای از سرمایه جذب سودآورترین فعالیت ها و پروژه ها گردد(نصراللهی ،۱۳۷۹، ۵۲)[۱].

نسبت قیمت به سود (P/E) یک ابزار ارزیابی گسترده است. P/E صرفاً به صورت ارزش بازار هر سهم تقسیم بر سود پس از مالیات تعریف شده است.  P/E برای سرمایه گذاران اطلاعات مربوط تلقی می شود، زیرا این نسبت حدی را نشان می دهد که تا آن حد سود هر سهم به وسیله قیمتش پوشش داده می شود (ژیل،۲۰۰۳، ۹۳۴)[۲] .

نسبت های P/E، ابزار مفید و دارای کاربرد گسترده ای در تعیین ارزش نسبی سهام هستند. هر چقدر سهام همگن تر تحلیل شود، مقایسه کردن با بهره گرفتن از این نسبت آسان تر است. در عین حال یکی از دشواری های استفاده از نسبت های P/E ، در موقعیت های ناهمگون است(پیترز،۱۹۹۱،۵۰)[۳].

نسبت P/E پایین دیگر به عنوان یک نشانه معتبر نیست و چیزی به عنوان یک استراتژی سرمایه گذاری بلندمدت وجود ندارد.از آنجایی که «محدوده های قابل قبول P/E» برای صنایع مختلف وجود دارد،این امر نه تنها روند گذشته نسبت P/E بلکه میانگین نسبت P/E صنعت را نیز باید در نظر گیرد. استفاده از نسبت P/E همراه با نرخ رشد EPS می تواند نسبت بسیار مفیدتر PEG را ایجاد کند. که نمایی جذاب از ارزش بالقوه شرکت است(همان منبع،۹۴۰)[۴].

نسبت PEG ابزار ارزشمندی در ارزیابی سهام در حال رشد است. این نسبت به برآورد این که چه مقدار رشد در قیمت سهام در حال حاضر منظور شده است، کمک می کند. و معیاری برای مقایسه سهامی می باشدکه بانرخ های متفاوتی رشد می کنند.

سهولت کاربرد، یک عامل مثبت مهم برای استفاده از نسبت PEG می باشد. هر چقدر محاسبه یک نسبت آسان تر باشد، احتمال کاربرد آن بیشتر است(همان منبع،۴۹)[۵].

مشکل نسبت P/E آن است که این نسبت به خودی خود، یک رقم بی معنی است. آیا P/E برابر با ۵ خوب است؟ یا اینکه این نسبت باید برابر با ۱۰ باشد؟ و یا احتمالاً ۲۵ باشد؟ از لحاظ ریاضی، یک سهم دارای P/E پایین از یک سهم با P/E بالاتر بهتر تلقی می شود. اما آیا واقعاً چنین است؟ دو سوال زیر احتمالاً به ما کمک می کند تا این مشکل را حل کنیم:

• چرا مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند؟
• چرا باید قیمت یک سهم بالا برود؟

پاسخ سوال اول: مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند زیرا هنگامی که قیمت آن بالا می رود، می توانند سهام را بفروشند و سود کسب کنند.

پاسخ سوال دوم: قیمت سهم در صورتی بالا می رود که شرکت سود بالاتر در هر سهم ایجاد کند.(البته دلایل زیاد دیگری برای افزایش قیمت سهام وجود دارد اما از دیدگاه بنیادی قیمت یک سهم نهایتاً بازتاب سودهایش می باشد)

به عبارت دیگر رشد سود در قیمت سهم منعکس می شود. به علاوه از آنجایی که یک سهم به امید افزایش قیمت در آینده خریده می شود، باید به نرخ رشد مورد انتظار درآمدهایش  به ویژه پس از دو یا سه سال آتی، توجه کرد.از این رو ،مقایسه این دو یعنی نسبت P/E و رشد EPS شرکت ، تصویر با معناتری ارائه می دهد(رائو؛۲۰۰۶،۶۳)[۶].

اگر یک سرمایه گذاربتواند بهترین پیش بینی از رشد آتی شرکت را داشته باشد، می تواند در پرتفویی که انتظار رشد بالاتری نسبت به رشد مبتنی برمتغیرهای بنیادی بر اساس قیمت دارد ،سرمایه گذاری بلند مدت کند و در پرتفویی که انتظار رشد کمتری نسبت به رشد مبتنی بر ضرایب بازار دارد، سرمایه گذاری کوتاه مدت بنماید.در نتیجه این سرمایه گذار باید بازدهی های با ریسک تعدیل شده بیشتری برای چنین پرتفوی هایی کسب کند(سان،۲۰۰۱، ۱۲۳).

[

[۲]-Gill.,2003,934

[۳]-Peters,1991,50

[۶]-Rao,2006,63

[۷]-Sun,2001,123

.

۴ مقدمه‏

پژوهشگر پس از این که روش تحقیق خود را مشخص کرد و با بهره گرفتن از ابزارهای مناسب،داده های مورد نیاز را برای آزمون فرضیه های خود جمع آوری کرد، اکنون نوبت آن است که با بهره گیری از تکنیک های آماری مناسبی که با روش تحقیق، نوع متغیرها،… سازگاری دارد، داده های جمع آوری شده را دسته بندی و تجزیه و تحلیل نماید و در نهایت فرضیه هایی را که تا این مرحله او را در تحقیق هدایت کرده اند در بوته آزمون قرار دهد و تکلیف آن ها را روشن کند و سرانجام بتواند راه حلی و پاسخی برای پرسش تحقیق بیابد. پیوند دادن موضوع تحقیق به رشته ای از اطلاعات موجود مستلزم اندیشه ای خلاق است، معمولاً موضوعی به ذهن محقق خطور می کند که یافتن منابع داده های موجود برای بررسی آن مستلزم خلاقیت ذهنی محقق است، آرایش و تنظیم داده ها نیز مستلزم خلاقیت است.فرایند تجزیه و تحلیل داده ها فرایندی چند مرحله ای است که طی آن داده هایی که از طریق بکارگیری ابزارهای جمع آوری در جامعه (نمونه) آماری فراهم آمده اند خلاصه، کد بندی و دسته بندی… و در نهایت پردازش می شوند تا زمینه برقراری انواع تحلیل ها و ارتباط ها بین این داده ها به منظور آزمون فرضیه ها فراهم آید (غلامرضا خاکی،۱۳۸۴،۶۸)^۱.

تجزیه و تحلیل اطلاعات به عنوان مرحله ای علمی از پایه های اساسی هر پژوهش علمی به شمار می رود که به وسیله آن کلیه فعالیت های پژوهش تا رسیدن به نتیجه، کنترل و هدایت می شوند. در این فصل نیز به توصیف داده های پژوهشی و تجزیه و تحلیل هر یک از فرضیات خواهیم پرداخت.

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱ اهداف و ضرورت پژوهش

بورس اوراق بهادار یکی از اجزاء و بخش های اصلی بازار متشکل سرمایه است که نقش اصلی آن جذب و هدایت پس اندازها  و نقدینگی سرگردان و پراکنده در جامعه به سوی مسیرهای بهینه است، به گونه ای که با تخصیص بهینه منابع مالی کمیاب، بخش عمده ای از سرمایه جذب سودآورترین فعالیت ها و پروژه ها گردد(نصراللهی ،۱۳۷۹، ۵۲)[۱].

نسبت قیمت به سود (P/E) یک ابزار ارزیابی گسترده است. P/E صرفاً به صورت ارزش بازار هر سهم تقسیم بر سود پس از مالیات تعریف شده است.  P/E برای سرمایه گذاران اطلاعات مربوط تلقی می شود، زیرا این نسبت حدی را نشان می دهد که تا آن حد سود هر سهم به وسیله قیمتش پوشش داده می شود (ژیل،۲۰۰۳، ۹۳۴)[۲] .

نسبت های P/E، ابزار مفید و دارای کاربرد گسترده ای در تعیین ارزش نسبی سهام هستند. هر چقدر سهام همگن تر تحلیل شود، مقایسه کردن با بهره گرفتن از این نسبت آسان تر است. در عین حال یکی از دشواری های استفاده از نسبت های P/E ، در موقعیت های ناهمگون است(پیترز،۱۹۹۱،۵۰)[۳].

نسبت P/E پایین دیگر به عنوان یک نشانه معتبر نیست و چیزی به عنوان یک استراتژی سرمایه گذاری بلندمدت وجود ندارد.از آنجایی که «محدوده های قابل قبول P/E» برای صنایع مختلف وجود دارد،این امر نه تنها روند گذشته نسبت P/E بلکه میانگین نسبت P/E صنعت را نیز باید در نظر گیرد. استفاده از نسبت P/E همراه با نرخ رشد EPS می تواند نسبت بسیار مفیدتر PEG را ایجاد کند. که نمایی جذاب از ارزش بالقوه شرکت است(همان منبع،۹۴۰)[۴].

نسبت PEG ابزار ارزشمندی در ارزیابی سهام در حال رشد است. این نسبت به برآورد این که چه مقدار رشد در قیمت سهام در حال حاضر منظور شده است، کمک می کند. و معیاری برای مقایسه سهامی می باشدکه بانرخ های متفاوتی رشد می کنند.

سهولت کاربرد، یک عامل مثبت مهم برای استفاده از نسبت PEG می باشد. هر چقدر محاسبه یک نسبت آسان تر باشد، احتمال کاربرد آن بیشتر است(همان منبع،۴۹)[۵].

مشکل نسبت P/E آن است که این نسبت به خودی خود، یک رقم بی معنی است. آیا P/E برابر با ۵ خوب است؟ یا اینکه این نسبت باید برابر با ۱۰ باشد؟ و یا احتمالاً ۲۵ باشد؟ از لحاظ ریاضی، یک سهم دارای P/E پایین از یک سهم با P/E بالاتر بهتر تلقی می شود. اما آیا واقعاً چنین است؟ دو سوال زیر احتمالاً به ما کمک می کند تا این مشکل را حل کنیم:

• چرا مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند؟
• چرا باید قیمت یک سهم بالا برود؟

پاسخ سوال اول: مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند زیرا هنگامی که قیمت آن بالا می رود، می توانند سهام را بفروشند و سود کسب کنند.

پاسخ سوال دوم: قیمت سهم در صورتی بالا می رود که شرکت سود بالاتر در هر سهم ایجاد کند.(البته دلایل زیاد دیگری برای افزایش قیمت سهام وجود دارد اما از دیدگاه بنیادی قیمت یک سهم نهایتاً بازتاب سودهایش می باشد)

به عبارت دیگر رشد سود در قیمت سهم منعکس می شود. به علاوه از آنجایی که یک سهم به امید افزایش قیمت در آینده خریده می شود، باید به نرخ رشد مورد انتظار درآمدهایش  به ویژه پس از دو یا سه سال آتی، توجه کرد.از این رو ،مقایسه این دو یعنی نسبت P/E و رشد EPS شرکت ، تصویر با معناتری ارائه می دهد(رائو؛۲۰۰۶،۶۳)[۶].

اگر یک سرمایه گذاربتواند بهترین پیش بینی از رشد آتی شرکت را داشته باشد، می تواند در پرتفویی که انتظار رشد بالاتری نسبت به رشد مبتنی برمتغیرهای بنیادی بر اساس قیمت دارد ،سرمایه گذاری بلند مدت کند و در پرتفویی که انتظار رشد کمتری نسبت به رشد مبتنی بر ضرایب بازار دارد، سرمایه گذاری کوتاه مدت بنماید.در نتیجه این سرمایه گذار باید بازدهی های با ریسک تعدیل شده بیشتری برای چنین پرتفوی هایی کسب کند(سان،۲۰۰۱، ۱۲۳).

[

[۲]-Gill.,2003,934

[۳]-Peters,1991,50

[۶]-Rao,2006,63

[۷]-Sun,2001,123