- چه میزان از اطلاعات لازم است افشا شود؟

در پاسخ به این پرسش که “چه میزان از اطلاعات لازم است افشا شود؟” تنها به خبرگی استفاده‌کننده از گزارشهای مالی بستگی دارد. نظر هیأت استانداردهای حسابداری مالی در این زمینه چنین است:

“افشای اطلاعات باید برای کسانی که قدرت فهم فعالیتهای تجاری و اقتصادی را دارند و مایلند که این اطلاعات را با جدیت تمام مطالعه نمایند، قابل درک باشد(هیأت استانداردهای حسابداری مالی آمریکا،۱۹۷۸، ۳۰)[۱].

سطح افشای مالی، همچنین به ویژگیها و معیارهای مورد انتظار از افشا نیز بستگی دارد. در ادبیات حسابداری باتوجه به برداشت هر یک از نویسندگان از افشا، برحسب مورد به اصطلاحات افشای کافی [۲] ، افشای مناسب [۳] و افشای کامل [۴]  اشاره شده است. اما متداولترین نظریه از مفاهیم مزبور، “افشای کافی” است که حاکی از “حداقل افشای مورد نیاز” است و با عبارت منفی “صورتهای مالی نباید گمراه‌کننده باشد” هماهنگی دارد (عالی‌ور، ۱۳۶۵، ص۳)[۵].

افشای مناسب و کامل، مفاهیمی مثبت‌تر دارند. افشای مناسب بر این مبنای اخلاقی دلالت دارد که باید با کلیه استفاده‌ کنندگان بالقوه در ارتباط با افشای اطلاعات مالی، یکسان برخورد شود.

افشای کامل حاکی از ارائه کلیه اطلاعات مربوط، به گونه‌ای است که صورتهای مالی تصویر کاملی از فعالیتها و رویدادهای مالی واحد تجاری نشان دهد. برخی معتقد به افشای کامل اطلاعات مالی می‌باشند حتی اگر احتمال داده شود که به ارائه صورتهای مالی پیچیده منجر شود. از طرف دیگر، برخی نیز افشای کامل را به دلیل این که ممکن است به مفهوم ارائه اطلاعات اضافی و غیر ضروری تعبیر شود، نامناسب می‌دانند. البته این واقعیت را نباید نادیده گرفت که ارائه اطلاعات بسیار زیاد از این جهت می‌تواند زیان‌آور باشد که اطلاعات اصلی و بااهمیت تحت‌الشعاع واقع شده و حتی پنهان شود و درنتیجه تغییر صورتهای با مشکل مواجه گردد. به بیان دیگر، اگر چه لازم است صورتهای مالی بنحو کامل ارائه شود اما نباید حاوی اطلاعات بیش از حد و دارای ماهیتی بی‌اهمیت باشد، زیرا ممکن است توجه استفاده‌ کنندگان صورتهای مالی به اطلاعات جزئی و کم‌اهمیت معطوف و درنتیجه، رویدادها و عملیات بااهمیت نادیده گرفته شود (هندریکسون،۱۹۹۳،۸۵۳) [۶].

به هر حال، اطلاعاتی که برای سرمایه‌گذاران و سایرین بااهمیت است، باید بنحو مناسب، کافی و کامل افشا گردد تا در تصمیم‌گیری آنان مفید واقع شود. بطور کلی می‌توان گفت اگر حذف اطلاعات معینی باعث گردد که صورتهای مالی گمراه کننده شود، افشای آن اطلاعات ضروری است.در حالی که افشای اطلاعات برای تصمیم‌گیری صحیح و آگاهانه سرمایه‌گذاران و سایر گروه ها نقش اساسی دارد، اما تحقیقات انجام شده در کشورهای مختلف نشان دهنده این واقعیت است که واحدهای انتفاعی بدون فشار دولت و الزامات حرفه‌ای اصولاً تمایلی به افشای اطلاعات مالی بطور کامل را ندارند.

[۱]  . FASB,1978,30

[۲]  . Adequate Disclosure

[۳]  . Proper Disclosure

[۴]  . Full Disclosure

[۶]  . Hendrickson, 1993, p.853

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱ اهداف تحقیق

هدف اصلی در این تحقیق کمک به تدوین استانداردهای افشا در ایران باتوجه به ویژگیهای نسبت فعالیت شرکتها می‌باشد زیرا اگر بین نسبتهایی که در بالا اشاره شد با افشای کافی در صورتهای مالی رابطه سیستماتیک وجود داشته باشد، می‌توان نتیجه گرفت که تفاوت در میزان افشا در صورتهای مالی سالانه، ناشی از تفاوت در نسبتهای فعالیت (شاخصهای بکارگیری داراییها) شرکتها است. از این رو در تدوین استانداردهای حسابداری باید افشا  لحاظ گردد. از طرفی استفاده‌ کنندگان از صورتهای مالی تمایل دارند به اطلاعات صورتهای مالی بنا بر اصل افشا یعنی حداقل افشاهای مورد نیاز (افشای کافی) دسترسی داشته باشند. چه معیاری می‌تواند مبنای میزان افشای کافی در صورتهای مالی باشد؟ آیا متغیرهای مختلف برای برآورد سطح افشا توانایی یکسانی دارند؟ و آیا یکی از آنها نسبت به سایر متغیرها برتری فاحشی دارد؟

با توجه به مطالب پیش گفته در این تحقیق ۴ هدف اصلی را در نظر گرفته‌ایم که به شرح ذیل‌اند:

• آیا نسبت فروش به سرمایه در گردش با سطح افشای کافی صورتهای مالی رابطه معناداری دارد؟
• آیا نسبت فروش به داراییهای ثابت با سطح افشای کافی صورتهای مالی رابطه معناداری دارد؟
• آیا نسبت فروش به کل داراییها با سطح افشای کافی صورتهای مالی رابطه معناداری دارد؟
• آیا نسبت فروش به حقوق صاحبان سهام با سطح افشای کافی صورتهای مالی رابطه معناداری دارد؟