رفتارهای پرخطرجنسی در بین معتادان بیش از سایر افرادجامعه است. همچنین، معتادان به مواد مخدر جزءگروهای پر خطر هستند(جرلایز^[۲۹]، ۲۰۰۸ ). رفتارهایی که می‌تواند عواقب بسیار ناخوشایندی برای فرد و دیگران داشته باشد رفتارهای پر خطر گفته می شود، از جمله رفتارهای پرخطر روابط جنسی ناایمن است (دستجردی، ابراهیمی، دهشیری، خلاصه زاده و احسانی،۱۳۹۰). با توجه به مشکلاتی از قبیل ابتلا به رفتارهای پرخطر ایجاد شود و لزوم پیشگیری از آن ها و این نکته که رفتارهای پرخطر به استثنای خودکشی در پسران بیشتر از دختران است. نظر گرفتن تعداد زیاد معتادان در جهان و کشور ما و نیز با در نظرگرفتن اینکه ارتباط جنسی نامشروع، در میان حدود نیمی از معتادان گزارش شده است(سلیمان نیا، ۱۳۸۶). این پژوهش در صدد است تا با بهره گرفتن از آموزش روش ماتریکس و تأثیر ممکنه آن در تسلط بر احساسات و رفتارها و نیز نقش این روش در تصمیم گیری مناسب تر، مداخله ای را در جهت کاهش رفتارهای پرخطرجنسی درمعتادان انجام دهد.

علت روی آوردن برخی نوجوانان به رفتارهای پر خطر، بی دانشی یا نداشتن نگرش یا ارزش‌های صحیح نیست بلکه اغلب آن ها دانش کاملی از آنچه که درست یا نادرست است دارند اما توانایی عمل طبق نگرش‌ها و ارزش‌های صحیح خود را ندارند. برخی نوجوانان مغلوب فشار همسالان خود می‌شوند و برخی درگیر روابط ناسالم با افرادی می‌شوند که آن ها را از تصمیم گیری صحیح و عملکرد مناسب منحرف می‌سازد(کترلینوس^[۳۰]، ۱۹۹۴ ). مطالعات نشان داده‌اند که اغلب رفتارهای پر خطر از جمله مصرف سیگار، الکل، مواد و رفتارهای جنسی ناایمن در سنین قبل از ۱۸ سالگی آغاز می‌شوند(برگمن و اسکات^[۳۱]، ۲۰۰۱). شیوع رفتارهای پرخطرجنسی دربین جوانان ‌در سال‌ های اخیر در ایران به یک مسئله اجتماعی تبدیل شده است و نگرانی های عمیقی را درسطوح مختلف مدیریتی، دانشگاهی و عمومی جامعه به وجودآورده است. میانگین سن شروع سیگار در ایران در بین افرادسیگاری۱۶ سالگی بوده و بالاترین نرخ معتادان کشور ۴۵% درفاصله ۱۷ تا۲۲ سال مصرف مواد را درآغازکرده اند(زاده محمدی و احمدآبادی، ۱۳۸۷).

محمدی(۱۳۹۰) در میان ۱۳۸۵ پسر ۱۵ تا ۱۸ ساله در تهران، پرسشنامه ای را ‌در مورد عقاید و آگاهی های مربوط به بهداشت باروری و نیز رفتارهای جنسی اجرا نمود، نتایج این تحقیق نشان دادکه ۲۸% از نمونه تحقیق درگیر رفتارهای جنسی شده اند. نسبت کمی از پاسخگویان ازکاندوم و بهداشت باروری آگاهی داشتند و نگرش مثبت به رابطه جنسی قبل از ازدواج، در میان افراد مسن تر،آسان گیرتر، دور از مدرسه دارای تجربه کاری، در معرض ماهواره جدا از والدین و مصرف کننده الکل و مواد مخدر بیشتر بود. بر اساس آخرین آمار وزارت بهداشت درکشور، تعداد افرادی که تا اول مهرماه ۱۳۸۵ در کشور به ایدز مبتلا شده اند ۱۳ هزار نفر و ۷۰۲ نفر است. البته هم چنان تخمین زده می شودکه هم اکنون حدود ۷۰ هزار نفر در ایران ناقل این بیماری باشند(دبیرخانه کارگروهی کشوری پیشگیری ازعفونت اچ.آی.وی وایدزوکنترل آن، ۱۳۸۶).

نقش شخصیت دررفتارجنسی پرخطر

آن زمانی که بیماری ایدز به عنوان یک تهدید پزشکی همگانی عمده ای، برعرصه اجتماع انسان ها نفوذکردن، شیوع تدریجی و هرمی داشته است. عدم آگاهی مردم از این مطلب که هر گونه رفتار پرخطرجنسی تاچه حد می تواندآنها را در معرض ابتلای به عفونتHIV و ایدز قرارمی دهد. سبب می شود، هیچ احتیاطی در پیش نگرفته و طبیعی است که زمینه برای گسترش عفونت فراهم می شود(داویسون ^[۳۲]و نرتل^[۳۳]،۲۰۰۰).

در این میان انتقال ازراه جنسی اصلی ترین راه انتقال ایدز بین دو فردی است که یکی از آن ها ناقل ویروسی است. از این رو روانشناسی نقش مهمی در پیش‌بینی افراد و گروهای در معرض خطر، تبیین رفتارهای پرخطرجنسی و تنظیم مداخلات در این حوزه دارد، این در حالی است که متخصصان عفونی در راه مبارزه با آن هیچ توفیق درمانی نداشته و تنها توانسته اند و واکسن پیگیری و تغییررفتار را بشناساند(سازمان بهداشت جهانی، ۲۰۰۴ ).

رفتارهای پرخطرجنسی به صورت تعدد شرکای جنسی پرخطر محافظت نشده تعریف می شدند. خطرجدی دیگری که افراد دارای رفتارهای پرخطرجنسی متعدد را تهدید می‌کند عفونت ناشی ازویروسHIV و انتقال بیماری مقاربتی و بارداری ناخواسته می‌باشد. این مسئله همچنین پیامد های جسمی، عاطفی و اقتصادی زیادی دارد(جاشوا^[۳۴]، میلر^[۳۵] و دونالد^[۳۶] ،۲۰۰۴).

مطالعات نشان می دهدبرخی از صفات شخصیتی می‌توانند سهم بسزایی در الگوی رفتارهای پرخطرجنسی داشته باشد(جاشوا، میلر و دونالد،۲۰۰۴). رفتارجنسی پرخطرکه یکی از ‌راه‌های انتقال ویروسHIV می‌باشد با سطوح بالای هیجان خواهی و برونگرایی مرتبط است. افراد برونگرا رفتار پرخطرجنسی را به منظور روشی برای بالابردن تجربه عاطفه مثبت به کارمی گیرند(یولت و لیونس^[۳۷]، ۲۰۰۵). محققان در پژوهشی ‌به این نتیجه ‌رسیدند که سطوح پایین پذیرا بودن و مسولیت پذیری با رفتارهای پرخطرجنسی ارتباط دارد. افرادی که از مسؤلیت پذیری و هوش و خلاقیت بالایی برخورد دارند،کارکردخوبی در اجتماع دارند ‌و کمتر به رفتارهای پرخطرروی می آورند(داویسون^[۳۸] و نرتل،۲۰۰۰).

دیدگاه های مرتبط در خصوص اعتیاد و رفتارهای پرخطر

دیدگاه روانی اجتماعی

به نظر اریکسون فرد در هر یک از دوران رشد با یک بحران روانی اجتماعی رو به رو است در صورتی که فردبتوانند این بحران را پشت سر بگذارد می‌تواند سلامت روانی خود را حفظ کند در غیر این صورت سلامت روانش به خطر می افتد. تغییرات بدنی دوره نوجوانی، تعادل فرد را به هم می زند. نوجوانی با بحرانی با عنوان پراکندگی هویت مواجهه می شود. اریکسون آن را بحرانی بهنجار می‌داند ولی ناتوانی درکنارآمدن با آن را نابهنجار می‌داند، امکان دارد فرد برای مقابله با پراکندگی هویت به گروه ها و فرقه های مختلف گرایش آورد یا با قهرمانان همانندسازی کند. این ها کسانی هستندکه استدالهای اخلاقی آن ها هنوز رشد نیافته و به دشواری مسؤلیت زندگی را بر عهده می گیرند و تفکری نامنظم دارند(ماسن وکیگان۲۰۰۱؛ ترجمه یاسایی،۱۳۸۰).

دیدگاه روان تحلیلگری