مستخدمی که با استعفاء از ادامه خدمت صرفنظر نموده، منعی برای استخدام مجدد وی در همان اداره یا سایر سازمان­ وجود ندارد. هرگاه مستخدم مستعفی داوطلب خدمت در گروه مورد اشتغال سابق یا گروه پائین­تر باشد وزارتخانه یا مؤسسات دولتی استخدام کننده می ­تواند داوطلب را از گذرانیدن امتحان و دوره آزمایشی معاف دارد. هرگاه مستخدم مستعفی داوطلب خدمتی در گروهی بالاتر از گروه مورد اشتغال سابق خود باشد، استخدام او مشروط به گذراندن امتحان خواهد بود ولی وزارتخانه یا مؤسسات دولتی استخدام کننده می ­تواند او را از گذراندن دوره آزمایشی معاف دارد. ( موسی زاده، ۱۳۹۱: ۲۱۳) برای ورود مجدد به خدمت در سایر سازمان­ها تجدید استخدام لازم است.

۳-مستمری و پاداش پایان خدمت:

کارمند مستعفی استحقاق دریافت کلیه مطالبات خود نظیر مرخصی استفاده نشده و کسور بیمه بازنشستگی را دارد و پاداش پایان خدمت و مستمری به وی تعلق نمی­گیرد. اما کسور بیمه بازنشستگی برابر مقررات بیمه­ای قابل انتقال به سایر بیمه­ها ‌می‌باشد.

گفتار دوم: استعفاء کارکنان ارتش

استعفاء، یکی از راه های خروج از خدمت کارکنان ارتش بوده که در ماده ۱۰۶ قانون ارتش بدان اشاره شده است و در ماده ۱۲۳ قانون ارتش به بیان شرایط آن پرداخته شده اما تعریفی از استعفاء بیان نگردیده است. مقررات مذکور در ماده ۱۲۳ قانون ارتش بر اساس بندهای۳ و۴ ماده واحد قانون یکسان سازی برخی از مواد قانون مقررات استخدامی سپاه پاسداران و قانون ارتش، مصوب ۲۸/۱۱/۱۳۷۵منسوخ و ماده ۱۳۶ قانون مقررات استخدامی سپاه پاسداران، جایگزین ماده ۱۲۳ قانون ارتش گردیده است. ( شهلایی و همکار، پیشین: ۱۷۹)

‌بنابرین‏ استعفاء کارکنان ارتش عبارت است از درخواست ارادی فرد شاغل مبنی بر انصراف از ادامه خدمت در ارتش و موافقت مقامات مافوق با خواسته نامبرده که به تبع آن خاتمه خدمت تحقق می­یابد.

بند اول: شرایط استعفاء

۱-کارکنانی که به دلایل شخصی یا حرفه­ای انگیزه ادامه خدمت در ارتش را نداشته باشند، می ­توانند با درخواست کتبی تقاضای خود را مبنی بر استعفاء از ادامه خدمت در ارتش به مقامات مافوق خود ارائه نمایند.

۲-کارکنانی که در بدو استخدام در ارتش دوره ­های آموزشی را در مراکز آموزشی ارتش گذرانیده­اند با توجه به اینکه این دوره­ ها دارای هزینه بوده، جهت مستهلک شدن هزینه مذکور بایستی دو برابر مدت تحصیل در ارتش خدمت نمایند تا بتوانند استعفاء بدهند. بدین­گونه در صورتی که فردی قبل از اینکه سابقه خدمت او به دو برابر مدت تحصیل برسد، تقاضای استعفاء دهد، استعفای وی برابر قانون مورد پذیرش واقع نمی­گردد. ولی اگر چنین فردی ادعا نماید که دارای مشکلاتی بوده و با ادامه خدمت موجبات زیان و عسر و حرج وی فراهم می­گردد، مقامات ذیصلاح^[۳۸]( ماده ۷۸ قانون ارتش) می ­توانند با تأیید وضعیت وی با تصویب استعفاء قبل از مدت یاد شده موافقت نمایند. چنین فردی بایستی هزینه­ های تحصیلی خود را پرداخت نماید.

۳- برای موافقت با استعفای کارکنان ارتش علاوه بر موارد بالا بایستی حداقل مدت خدمتی که در قرارداد استخدامی تعیین گردیده و از ۵ سال کمتر نیست، سپری شده باشد. بدین ترتیب که کارکنان با داشتن حداقل ۵ سال سابقه خدمت می ­توانند تقاضای استعفاء نمایند و در موارد استثنایی و عسر و حرج کارکنان، قبل از مدت یاد شده، استعفای کارکنان با پیشنهاد فرمانده نیرو یا سازمان مربوط و تصویب هیئت موضوع ماده ۱۰۵ قانون ارتش امکان­ پذیر ‌می‌باشد. یعنی مشکلات و وضعیت استثنائی فرد مورد تأیید فرمانده نیرو یا سازمان مربوطه بوده و پس از طرح در هیئت موضوع ماده ۱۰۵ قانون ارتش مورد تأیید آن ها نیز قرار گیرد. در خصوص حداقل مدت خدمت تعیین شده در بالا ‌می‌توان گفت، آموزش اولیه کارکنان ارتش ( نظامیان) شامل دوره های آموزشی نظامی با طول دوره یک تا چهار سال می­باشدکه دارای هزینه بالائی بوده و لذا جهت مستهلک نمودن هزینه­ های انجام شده بنظر می­رسد سپری نمودن حداقل مدت تعیین شده ضروری است ولی دوره آموزش اولیه کارمندان محدود بوده و همانند دوره ­های کارکنان ارتش هزینه زیادی ندارد.

۴- مانند استعفای کارمندان دولت درخواست استعفای افراد یک پیشنهاد بوده و بایستی به تصویب مقامات ذیصلاح برسد تا حالت قانونی پیدا کرده و فرد از خدمت رها گردد.

۵-با توجه به شرایط شغلی ویژه کارکنان ارتش و سپردن مأموریت­های دفاعی به آن ها در زمان بحران، تصویب استعفاء آنان در زمان جنگ و شرایط بحرانی و مواقعی که احتمال وقوع جنگ وجود دارد، در اختیار شورای عالی دفاع ‌می‌باشد. ( ماده ۱۲۴ قانون ارتش)

شایان ذکر است در صورت عدم موافقت مقامات مذکور در ماده ۷۸ قانون ارتش و یا عدم موافقت کمیسیون ماده ۱۰۵ قانون ارتش با استعفای افراد، این حق برای کارکنان موجود است که به دیوان عدالت اداری شکایت نمایند تا دیوان با بررسی دلایل عدم قبول استعفاء حکم مقتضی صادر نماید. اما تعیین شرایط اضطراری زمان جنگ و احتمال وقوع جنگ با شورای عالی دفاع می‌باشد.

شرایط استعفاء کارمندان نیز مانند کارکنان ارتش بوده و با درخواست شخصی و تصویب مقامات ذی­صلاح امکان­ پذیر است ولی قانون‌گذار برای استعفاء کارکنان ارتش حداقل زمان ۵ سال سابقه خدمت را لحاظ نموده است، که برای کارمندان چنین شرطی وجود ندارد. همچنین قید خدمت دو برابر مدت تحصیل کارکنان ارتش برای کارمندان در نظر گرفته نشده است.

بند دوم: آثار استعفاء

۱-خاتمه خدمت:

با پذیرش استعفاء کارکنان توسط مقامات ذیصلاح و پس از ابلاغ حکم استعفاء، ارتباط شغلی فرد با سازمان قطع شده و فرد دیگر شاغل محسوب نگردیده و خاتمه خدمت وی محقق شده است.

۲-اشتغال مجدد:

بر اساس ماده ۱۲۵ قانون ارتش، کارکنان مستعفی در صورتی که علاقمند به اعاده­به­خدمت باشند و یکی از نیروها یا سازمان‌های ارتش به آن ها نیاز داشته باشد، با تقاضای شخصی و داشتن صلاحیت اعاده به خدمت، به شرطی که از زمان تصویب استعفاء آنان بیش از پنج سال نگذشته باشد، با تصویب مقامات ذیصلاح، می ­توانند با همان شرایط حفظ درجه یا رتبه و سابقه خدمت قبل از استعفاء فقط برای یک بار به خدمت اعاده شوند. همچنین استخدام آن ها در سایر ادارات و سازمان‌ها نیز منعی نداشته و می ­توانند استخدام گردند.

اشتغال مجدد کارمندان نیز مانند کارکنان ارتش منعی نداشته ولی برای اعاده به خدمت کارکنان ارتش در این مورد نیز قید بیش از ۵ سال از تصویب استعفاء نگذشته باشد درج گردیده است.

۳-مستمری و مزایا:

به مستخدمین مستعفی مستمری پرداخت نمی­گردد و کسور بیمه و بازنشستگی که از حقوق آن ها کسر شده است، پرداخت خواهد شد( ماده ۱۶۹ قانون ارتش) و از این لحاظ شبیه کارمندان می­باشند.

گفتار سوم : استعفاء کارگران

بند (و) ماده ۲۱ قانون کار یکی از راه­های انحلال قرارداد کار را استعفاء دانسته است، اما این قانون تعریفی از آن ارائه نداده و فقط نحوه و شرایط آن را از لحاظ شکلی مقرر نموده است. با این وجود ‌می‌توان گفت: فسخ یک جانبه قرارداد کار از سوی کارگر با رعایت تشریفات تبصره بند (و ) ماده ۲۱ قانون کار را استعفاء می­گویند.( رفیعی، پیشین: ۳۴۶) استعفاء، مخصوص قراردادهای کار با مدت غیرموقت است. لذا کارگری که دارای قرارداد کار معین و یا مدت معین است حق استعفاء ندارد.( موحدیان، پیشین: ۱۵۴ )