تعویض مکرر معلمان:

جابه جایی معلمان در طول سال تحصیلی و ناتوانی بعضی دانش آموزان به منظور سازگاری با روش تدریس و خصوصیات معلم ممکن است بویژه در مقاطع آموزشی پایین تر، منجر به افت تحصیلی شود.

ارزیابی نادرست معلمان از عملکرد دانش آموزان ، کنترل نامناسب کلاس از سوی معلم ، فقدان وسایل کمک آموزشی ، کمبود کتب درسی ، عدم همکاری و ارتباط بین اولیا و مدرسه ، عدم وجود نظم و انضباط در کلاس و مدرسه و کمبود فضاهای آموزشی از دیگر علل مؤثر در افت تحصیلی دانش آموزان هستند

کیفیت پایین امکانات آموزشی:

کمبود و کیفیت پایین امکانات آموزشی نه تنها در افت تحصیلی تاثیر دارد بلکه به خاطر اینکه وجود امکانات کافی و مناسب آموزشی مکمل تلاش‌های معلم در آموزش و ارتقاءکارایی او دارد. وقتی سازمان‌های آموزشی از امکانات آموزشی لازم برخوردار نباشند تلاش‌های دانش آموزان به همراه کادرهای آموزشی و تربیتی ره به جایی نبرده و موجب به هدر رفتن زحمات چندین ساله آن ها خواهند شد. کمبود مدارس و فضاهای آمزشی ، کمبود امکانات آزمایشگاهی و کارگاهی ،هر کدغام به نحوی در کیفیت آموزش تاثیر دارند و زمینه را برای افت تحصیلی آماده می‌سازند. علاوه بر آن ها نامناسب بودن ساختمان‌های اختصاص یافته به مدارس نیز علتی از علل می‌باشد .طبق آمار و تحقیقات به عمل آمده سه استان ،یزد،کرمان و اصفهان که از نظر ساختمان‌های آموزشی نسبت به سایر استانها در وضعیت بهتری قرار دارند درصد قبولی بالاتری را به خود اختصاص داده‌اند که مؤید این علت می‌باشد. علاوه بر امکانات آموزشی و تفریحی ،حجم زیاد کتاب‌های درسی نیز به میزان قابل توجهی در میزان افت تحصیلی دخلت دارد . و این موضوع به خصوص ‌در مورد کتاب‌های نظام جدبد آموزش متوسطه بیشتر صدق می‌کند. علاوه بر موارد فوق کمبود وسایل کمک آموزشی در مدارس نیز یکی از علل افت تحصیلی در رابطه با امکانات آموزشی می‌باشد.‍ (بهروش،علی، روزنامه اطلاعات ،۱۳۷۸).

علل افت تحصیلی از نظر گزارشگران یونسکو:

آمارهای موجود در ۲۰ کشور جهان نشان می‌دهد که نسبت تکرار سال‌های تحصیلی در ۴۲ کشور آفریقایی ۱۶ درصد در ۲۴ کشور آمریکای لاتین و جزایر کارائیب ۱۲ درصد و در ۳۲ کشور آسیا و اقیانوسیه ۸ درصد و در ۲۳ کشور منطقه اروپا و شوروی ۲ درصد بوده است و نسبت متوسط همه این نواحی ۱۰ درصد می‌باشد از این تعداد ۴۲ کشور را از گروه کشورهای در حال توسعه است ۵۹ کشور باقی مانده نسبت افت تحصیلی بین ۱۰ تا ۴۷ درصد دارا می‌باشند که در کشورهای آسیا و اقیانوسیه بین ۰ تا ۱۸ درصد می‌باشد(گزارشات یونسکو۱۳۶۵).

1. 1. فقر مالی

1. 1. سوء تغذیه

1. 1. بی سوادی والدین

1. تجربه اندک معلمین آموزش ندیده که موجب عدم توانایی آن ها در امور زیر می شود

• • تنظیم اوقات کلاس و پیشبرد برنامه های درسی به طور صحیح و مؤثر

• • تنظیم ساعات و برنامه های اضافی برای دانش اموزان ضعیف

• • تشخیص مشکلات و ناراحتیهای کلاس و تلاش برای رفع آن ها

• • شناخت روحیه و رفتار تک تک دانش آموزان

• • طراحی و تهیه مواد آموزشی از منابع و امکانات

• نوآوری در کلاس و ابداع روش های نوین اموزشی

1. 1. نبودن انگیزه های کاری لازم

1. 1. وجود معلمین بی علاقه نسبت به حرفه آموزگاری

1. 1. نبودن حداقل امکانات برای تحصیل

1. 1. نبودن یا نامناسب بودن مواد آموزش

1. 1. سهل الوصول نبودن امکانات و مواد آموزشی

1. 1. بی توجهی جامعه نسبت به فرایند آموزش و برنامه های درسی

1. 1. بی ارتباط بودن برنامه های مدارس با نیازها ،اولویتها و خواسته های جامعه مهاجرتهای گروهی

1. 1. عدم توانایی مدرسه در ایجاد محیطی پر تفاهم و نیز برقراری نظام مشاوره و همکاری

1. 1. بی بهره ماندن دانش اموزان از مشاوره و هدایت تحصیلی توسط مشاورین

1. 1. بی توجهی نسبت به اصلاح امکانات فیزیکی مدرسه

1. تفاوت‌های مذهبی و فرهنگی و زبانی

شیوه های مقابله با افت تحصیلی :

در سال ۱۹۸۴ دفتر منطقه ای یونسکو با توجه به نتایج مطالعات و تحقیقاتی که در زمینه عدم پیشرفت تحصیلی انجام گرفت با کشورهای هند , نپال , پاکستان ،هندوستان، تایلند و فیلیپین راهبردهایی معرفی کرد تا آن ها را به منظور جلوگیری از پدیده افت تحصیلی مورد استفاده قرار دهند (توکلی ،مهین ۱۳۷۷).

1. 1. کلاس‌های تابستانی : این طرح ویژه دانش اموزانی اجرا می شود که پیشرفت اندکی از کلاس‌های عادی و روزمره مدارس خود نصیبشان شده است.کلاس‌های تابستانی در خلال ۵ تا ۶ هفته از ایام تعطیلات تابستانی و هر روز ۳ تا ۴ ساعت برگزار می‌گردد.

1. 1. سال تحصیلی قابل انعطاف در هر مدرسه بخصوص در این طرح دوره تحصیلی منظمی در نظر گرفته می شود و برای هر درس ساعات کافی ملحوظ می‌گردد اما آغاز و پایان سال تحصیلی و ایام تعطیلی مدارس بسته به نیازمندیها و فعالیت‌های مربوط به تامین معیشت افراد جامعه تعیین می شود.

1. 1. برنامه تحصیلی فشرده : در این طرح سال نامه کار مدرسه از ۱۸۰ روز به حداکثر ۱۲۰ روز تقلیل می‌یابد این تعدیل در برنامه آموزش ایجاب می‌کند که در زمان کار و برنامه آموزشی نیز تعدیلی صورت گیرد.

1. 1. برنامه کمک به دانش آموزان : کمک مدرسه به صورت نقدی یا تهیه و در اختیار گذاشتن لوازم مدرسه و نیازمندی‌های غذایی دانش آموزان انجام می‌گیرد این طرح ‌در مورد آن دسته از خانواده های تهیدست در نظر گرفته می شود که فرزندان آن ها ،علاقه میل و توانایی ماندن در مدرسه و ادامه تحصیل را دارند.

1. 1. آموزش در منزل دانش آموز: در این طرح معلم کلاس یا یک معلم دیگر در منزل به ملاقات دانش آموز می رود و در همان جا به او درس می‌دهد

1. 1. کلاس‌های شیفت عصر : این طرح با تشکیل کلاس‌های سه ساعته که از ساعت ۵/۵ عصر تا ۵/۸ چند روز در هفته برگزار می‌گردد به اجرا در می‌آید.

1. 1. طرح برنامه ویژه برای تقویت دانش آموزان و رفع اشکال آن ها : این برنامه در برگیرنده دانش آموزان علاقمندی است که توانایی‌ها و نیازمندی‌های متفاوتی دارند و برای دانش آموزان دارای توانایی‌های پایین بیشتر قابل استفاده است.