مقدمه

ارزیابی عملکرد شرکتها از مهمترین موضوعات مورد توجه سرمایه‌گذاران، اعتبار دهندگان، مدیران و دولتها می‌باشد. در عمل معیارهای مختلفی برای ارزیابی عملکرد وجود دارد که در این تحقیق رابطه بین دو معیار ارزش افزوده اقتصادی (سود اقتصادی) و سود حسابداری با بازده حقوق صاحبان سهام عادی، مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

این فصل اختصاص دارد به بررسی پیشینه تحقیقات انجام شده مرتبط با موضوع تحقیق. در این فصل سعی شده جهت قبل از ورود به بحث و بررسی پیشینه تحقیقات انجام شده، ضمن بیان ارزیابی عملکرد و معیارهای مرتبط به آن، به منظور ارائه تصویر روشنی از معیار ارزش افروده اقتصادی نموده محاسبه آن و چگونگی انجام تعدیلات برای رسیدن به سود اقتصادی، مزایا و محدودیتهای EVA و کاربردهای این معیار مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

۲-۲- ارزیابی عملکرد

یکی از موضوعاتی که به طور گسترده در تئوری اثباتی مورد مطالعه قرار گرفته است، قراردادهای بین مدیران و مالکان می‌باشد. در نظریه نمایندگی، شرکت به عنوان مجموعه‌ای از قراردادهای پیچیده تعریف می‌شود که براساس آن، افراد ثروت خود را به صورتهای گوناگون و در قالب قراردادهایی در اختیار شرکت قرار می‌دهند و هر یک از آنها انتظار دارند بازده مناسبی از ثروت خود بدست آورند. با تفکیک مدیریت از مالکیت واحدهای تجاری، همواره جهت کنترل و نظارت بر مدیریت مطرح بوده است. با توجه به تئوری نمایندگی و تضاد منافع بالقوه موجود بین نماینده و مالک «موکل» همواره این امکان وجود دارد که فعالیتهای مدیران در خلاف جهت منافع سهامداران و در جهت افزایش منافع خود آنها باشد. به منظور کنترل رفتار مدیران بعنوان نماینده و ارزیابی عملکرد آنها، روش های مختلفی وجود دارد) شریعت پناهی ،۱۳۸۲،۱۰۴)^۱.

ارزیابی عملکرد شرکتها از مهمترین موضوعات مورد توجه سرمایه‌گذاران، اعتبار دهندگان، مدیران و دولتها می‌باشد.

مدیران به منظور ارزیابی عملکرد خود و قسمتهای تحت پوشش از معیارهای مختلفی استفاده می‌کنند. سرمایه گذاران به منظور ارزیابی میزان موقعیت در بکارگیری سرمایه آنها و تصمیم‌گیری در مورد حفظ، افزایش و یا فروش سرمایه گذاری مزبور، به ارزیابی عملکرد مدیریت علاقه‌مندند. اعتبار دهندگان به منظور تصمیم‌گیری در مورد میزان و نرخ اعطای اعتبار، به ارزیابی عملکرد می‌پردازند. هیأت تدوین استانداردهای حسابداری در ایران نیز به این مقوله بعنوان نیاز ذینفعان توجه داشته و در تدوین هدفهای گزارشگری مالی بیان می‌دارد:

«سرمایه گذاران، اعطاء کنندگان تسهیلات مالی و سایر استفاده کنندگان اطلاعات مالی غالباً سودهای گزارش شده و عوامل تعیین کننده آن را به طرق مختلف و برای مقاصد گوناگون مورد استفاده قرار می‌دهند. برخی از مقاصد عبارتنداز:

۱- ارزیابی عملکرد مدیریت

۲- برآورد توان سودآوری واحد انتفاعی در کوتاه مدت و بلندمدت

۳- ارزیابی مخاطره، سرمایه گذاری در واحد انتفاعی یا اعطای تسهیلات مالی به آن(متن پیشنهادی استانداردهای حسابداری، ص ۳۲)^۱ .

در نظر گرفتن اهداف استراتژیک شرکت برای انتخاب مجموعه‌ای از روش های ارزیابی عملکرد مناسب، برای یک شرکت خاص ضرورت دارد. مهمترین جنبه‌ای که توسط سرمایه‌گذاران مورد توجه قرار می‌گیرد این است که آیا ارزش سرمایه‌گذاری آنها در نتیجه عملکرد مدیریت افزایش پیدا کرده است؟ به بیان دیگر آیا برای آنان ارزش خلق شده است یا خیر؟

در عمل معیارهای مختلفی برای ارزیابی عملکرد وجود دارد. در این معیارها، شاخصها و نسبت‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که در محاسبه آنها از اطلاعات حسابداری، بازار، اقتصادی و یا ترکیبی از آنها استفاده می‌شود.

سوالات یا اهداف پایان نامه :

اهداف تحقیق

هر تحقیقی دارای سه هدف می باشد ۱) هدف علمی  ۲) هدف کاربردی ۳) هدف خاص و این تحقیق نیز از این امر مستثنی نبوده و به دنبال سه هدف فوق می باشد .

سهامداران همواره به دنبال راههایی برای ارزیابی عملکرد مدیران در جهت ثروت آفرینی برای شرکت و برآورد عملکرد آینده می باشند و در عمل مشاهده می شود که از اطلاعات و معیار های نامناسبی برای قضاوت در مورد عملکرد مدیران استفاده می کنند. عدم استفاده از معیارهای مناسب برای ارزیابی عملکرد و ارزش آفرینی برای سهامداران از یک سو باعث می شود قیمت سهام شرکتها به ارزش واقعی آنها نزدیک نشود و این پدیده معمولاً موجب ضرر و زیان یک گروه از خریداران سهام و سود سرشار گروه دیگر خواهد شد . از سوی دیگر عدم جبران خدمات مدیران به تناسب عملکرد واقعی آنها در جهت حداکثر سازی ثروت سهامداران موجب ایجاد شکاف بین منافع مدیران و سهامداران شد ه و مشکلات تضاد منافع میان نماینده و مالک به وجود خواهد آمد. بنابراین تحقیق حاضر سعی دارد به بررسی محتوای اطلاعاتی EVA شرکتهای برتر و وجود رابطه احتمالی بین سود اقتصادی وسود حسابداری با بازده حقوق صاحبان سرمایه[۱]  شرکتها بپردازد.

[۱]- ROE