طبق نظریه جوران (۱۹۶۲) میان هزینه پیشگیری و ارزیابی از یک سو و هزینه شکست از سوی دیگر رابطه معکوس، بین هزینه‎های ارزیابی و پیشگیری شرکت و سطح کیفیت محصول تولیدی رابطه مستقیم و بین هزینه­ های شکست شرکت و سطح کیفیت محصول تولیدی رابطه معکوس وجود دارد. فرضیه ­های تحقیق حاضر نیز بر مبنای نظریه جوران به صورت ذیل توسعه داده می‎شوند:

فرضیه ­های اصلی:

1. 1. بین مجموع هزینه های ارزیابی و پیشگیری و هزینه‎های شکست رابطه‎ای معکوس و معنادار وجود دارد.

1. 1. بین مجموع هزینه‎های ارزیابی و پیشگیری شرکت و سطح کیفیت محصول تولیدی رابطه‎ای مستقیم و معنادار وجود دارد.

1. بین هزینه های شکست شرکت و سطح کیفیت محصول تولیدی رابطه‎ای معکوس و معنادار وجود دارد.

فرضیه ­های فرعی:

فرضیه اول خود به چهار فرضیه فرعی تقسیم می­ شود:

1. بین مجموع هزینه‎های ارزیابی و پیشگیری مواد و هزینه‎های شکست مواد رابطه‎ای معکوس و معنادار وجود دارد.

   1. 1. بین مجموع هزینه‎های ارزیابی و پیشگیری عامل انسانی وهزینه‎های شکست عامل انسانی رابطه‎ای معکوس و معنادار وجود دارد.
   1. 1. بین مجموع هزینه‎های ارزیابی و پیشگیری ماشین‎آلات تولیدی و هزینه‎های شکست ماشین‎آلات تولیدی رابطه‎ای معکوس و معنادار وجود دارد.
   1. بین مجموع هزینه‎های ارزیابی و پیشگیری شرکت و هزینه‎های شکست شرکت رابطه‎ای معکوس و معنادار وجود دارد.

۱-۷٫ روش‎شناسی تحقیق

در این قسمت فرآیندی که به منظور جمع ‎آوری داده‌آموزش‌ها، تعیین مورد مطالعاتی و تجزیه و تحلیل داده‌آموزش‌ها در جریان تحقیق طی شده، تشریح می‎گردد.

۱-۷-۱٫ گردآوری داده‌آموزش‌ها

داده‌آموزش‌ها و اطلاعات مربوط ‌به این پژوهش به دو دسته تقسیم می‎گردند. دسته اول داده‎های مربوط به مبانی نظری و اطلاعات مربوط به پیشینه پژوهش و دسته دوم، داده‎های مربوط به هزینه‎های کیفیت و کیفیت در شرکت مورد بررسی می‎باشد.

دسته اول داده‎های پژوهش به روش کتابخانه‎ای از کتب، مجلات و سایت‎های تخصصی فارسی و لاتین گردآوری شده است. برای جمع ‎آوری داده‎های دسته دوم نیز از اسناد و مدارک مالی و سایر داده‎های موجود در سیستم­های اطلاعاتی مرتبط با حوزه مالی شرکت مورد نظر استفاده گردیده است و به دلیل اینکه تمام اجزای هزینه­ های کیفیت در اطلاعات مالی و حسابداری گزارش نمی‎شود، سایر اطلاعات مورد نیاز از طریق مصاحبه با کارشناس کنترل کیفیت و مدیر‎عامل شرکت جمع ­آوری گردید.

۱-۷-۲٫ مورد مطالعاتی

این پژوهش در شرکت شیر پگاه خوزستان انجام شده است.

این شرکت گواهینامه iso 22000 را در سال۸۹، iso 14001 و ۱۰۰۰۲ را در سال ۹۱ و iso 9001 را در سال ۹۳ اخذ نموده است. از پیش شرط‎های انجام این تحقیق دارا بودن گواهینامه ایزو در شرکت تولیدی مورد بررسی بوده است (زیرا شرکت‎هایی که دارای ایزو می‎باشند با مقوله کیفیت آشنا هستند).

همچنین تمایل مدیریت و کارشناس کنترل کیفیت این شرکت، به انجام این پژوهش و بررسی این روابط، از دلایل اصلی انتخاب شرکت مذبور می‎باشد.

این شرکت یکی از مجموعه های تحت پوشش شرکت صنایع شیر ایران می‌باشد که از سال ۱۳۷۰ با ظرفیت اسمی ۱۰۰ تن و ۸۵ نفر پرسنل به بهره برداری رسیده است.

از جمله محصولات تولیدی این شرکت می توان شیر، شیر طعم دار، خامه، ماست، پنیر و دوغ را نام برد.

۱-۷-۳٫ روش تجزیه و تحلیل داده‌آموزش‌ها

برای انجام تحقیق ابتدا داده های جمع‌ آوری شده وارد اکسل و محاسبات اولیه مورد نیاز بر روی آن ها انجام شده است. سپس تجزیه و تحلیل نهایی با بهره گرفتن از نرم افزار spss انجام پذیرفت. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، با توجه به نوع جمع‌ آوری اطلاعات و داده های مورد نظر، از روش‌های توصیفی و استنباطی استفاده شده است. ابتدا با بهره گرفتن از روش‌های توصیفی شامل: جداول توزیع فراوانی و درصدها، محاسبه شاخص‌های گرایش مرکزی و انحرافی اعم از میانگین، میانه، انحراف معیار، واریانس و نظایر آن به بررسی وضعیت موجود در نمونه تحقیق پرداخته‌ شد. سپس با بهره گرفتن از آزمون های آماری مناسب و نیز محاسبه آزمون معنی داری ضریب همبستگی به تأیید یا رد فرضیه‌ها اظهار نظر گردید.

۱-۸٫ تعریف واژه‌آموزش‌ها و اصطلاحات اختصاصی

در این قسمت به تعریف برخی از واژه‌آموزش‌ها و اصطلاحات به کار رفته در تحقیق می‎پردازیم.

کیفیت: عبارت است از کلیه ویژگی‌آموزش‌ها و مشخصات یک محصول یا خدمت که نیازها و خواسته‎های مشتریان را برآورده می‎سازد (ممبینی، ۱۳۷۷).

هزینه‎های کیفیت: عبارت است از هزینه مرتبط با کلیه فعالیت هایی که در یک سازمان به منظور تولید محصول با کیفیت ایجاد می‎شوند. این هزینه‎ در گروه‎هایی از قبیل هزینه‎های پیشگیری، هزینه‎های ارزیابی و هزینه‎های شکست داخلی و هزینه‎های شکست خارجی دسته بندی می‎شوند.

هزینه‎های پیشگیری: هزینه فعالیت هایی هستند که برای جلوگیری از وقوع ایرادات و خرابی‌آموزش‌ها در محصولات صرف می‎شوند. صرف این هزینه‌آموزش‌ها باعث کاهش وقوع خرابی و ایراد در محصول تولیدی در مراحل مختلف از ورود محصولات به شرکت تا تحویل محصول نهایی می‎شوند.

هزینه‎های ارزیابی: این هزینه‌آموزش‌ها برای تعیین مطابقت یا عدم مطابقت مشخصه‎های محصول با مشخصه‎های کیفی مورد نظر صرف می‎شوند (خیرخواه، ۱۳۸۴).

هزینه‎های شکست(نقص)داخلی: این هزینه‌آموزش‌ها شامل هزینه مربوط به رفع ایرادات و هزینه‎های صرف شده‎ای است که در مراحل مختلف و قبل از تحویل محصول به مشتری بروز می‎کنند و سازمان به طریق مختلف از قبیل بازرسی و آزمایش توسط کارکنان واحد کنترل کیفیت خود یا بازرسان خارجی ‌به این ایرادات پی می‎برد.

هزینه‎های شکست(نقص) خارجی: این گروه هزینه‎هایی را شامل می‎شود که پس از دریافت محصول توسط مشتری مشخص و کشف نشده‎اند و لذا اشکال، توسط مشتری در هنگام استفاده از محصول نمود پیدا ‌کرده‌است (فارسیجانی، ۱۳۸۷).

۱-۹٫ ساختار تحقیق

به منظور انعکاس چارچوب تحقیق، مختصری از مطالب عنوان شده در هر یک از فصول آتی به شرح زیر مطرح می‎شود:

• • فصل دوم، با بیان مقدمه شروع و سپس به مبانی نظری پرداخته خواهد شد و هزینه‎های کیفیت و اجزای آن (هزینه‎های پیشگیری، هزینه‎های ارزیابی، هزینه‎های شکست داخلی و هزینه‎های شکست خارجی) و کیفیت مورد بحث قرار گرفته خواهد شد، و سیستم های جمع‌ آوری و تجزیه و تحلیل هزینه های کیفیت بیان می‎گردد. و در آخر نیز پیشینه تحقیقات مرتبط در دو بخش داخلی و خارجی ارائه می‎شود.

• • فصل سوم، به روش شناسی تحقیق و روش های آماری مورد نیاز برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیات پرداخته خواهد شد.

• • فصل چهارم، در این فصل با بهره گرفتن از تحلیل آماری، فرضیات تحقیق مورد آزمون قرار ‎خواهند گرفت.

• در فصل پنجم که آخرین فصل این تحقیق است، نتایج تحقیق و تحلیل آن ها و پیشنهادات و محدودیت های تحقیق بیان خواهد گردید.

فصل دوم

مبانی نظری و پیشینه تحقیق

بخش اول – مبانی نظری تحقیق

۲-۱٫ مقدمه