‌بنابرین‏ ‌به این ترتیب هزاران خطری که در امضاء متعارفی، یعنی امضاء روی کاغذ، وجود دارد بین ویژگی‌های امضاء توزیع می شود: مانند سبک امضاء طرف اول، یعنی اینکه طرف اول از امضای معمولی و همیشگی اش استفاده می‌کند یا خیر، لذا در اختلافات مربوط در اصالت سند، کارشناسان امضاء را در خلأ بررسی نمی کنند بلکه واقعیات و سرایط حاکم بر موضوع را مدّ نظر می گیرند. مانند سابقه امر و چارچوب تاریخی سند، سرنخ های جانبی نظیر سوابق و شهادت ها و …^[۱۹] .

همان گونه که امضای عادی و مضبوط در اسناد کاغذی در معرض خطر و انکار و تکذیب است، خطراتی نیزی اصالت مدارک و امضای الکترونیکی را تهدید می‌کند. زیرا انتظار تعهد کامل یک فرد نسبت به مندرجات یک سند الکترونیکی، به امضای خود، مخترعین انواع استراتژی ها را ابداع کرده‌اند. یکی از آن ها مکه مورد توجه واقع شده است، رمزنگاری کلیه عمومی، « پن او پ » می‌باشد که در آن فناوری زیست سنجی قلم استفاده می شود که در بخش بعدی ‌در مورد پن اوپ توضیح داده خواهد شد.

بند اول- برخی از خواص مهم امضاهای دستی

شایان ذکر است که کاغذ به عنوان حامل اطلاعات مهم جای خود را کم کم به دیگر راه های تبادل اطلاعات می‌دهد. در واقع کاغذ دارای معایبی از قبیل:

• • انتقال آهسته و پر هزینه.

• • اشغال نمودن فضای زیاد جهت بایگانی نمودن اسناد.

• • دست یابی بسیار کند به اسناد در بین اطلاعات ذخیره شده کاغذی.

• • مشکلات نگهداری از جنبه‌های فیزیکی و شیمیایی و … .

• عدم وجود ضریب ایمنی بالا در جهت حفاظت از اسناد کاغذی گران قیمت.

با توجه به مشکلات عدیده در ثبت و ضبط و نگهداری اسناد کاغذ، تعدادی خاص در حدود امضاهای دستی بر روی کاغذ وجود دارند که بشرح ذیل می‌باشد:

1. 1. امضاء یک شخص برای تمام مدارک یکسان است.

1. 1. به راحتی تولید می‌شوند.

1. 1. به راحتی تمیز داده می‌شوند.

1. 1. باید بگونه ای باشد که حتی الامکان به سسختی جعل شوند.

1. به طور فیزیکی تولید می‌شوند.

بند دوم- تفاوت امضای الکترونیکی با امضای دستی

از آنجایی که امضاء، در تنظیم و ثبت اسناد و هم چنین تصدیق صحت آن دارای اهمیت زیادی است به همین جهت موضوع مورد بحث قرار گرفت.همان طوری که اشاره گردید. امضاء نشان تأیید اعلام های مندرج در سند و پذیرش تعهدهای ناشی از آن است پیش از آن نوشته را باید طرحی به حساب آورد که موضوع مطالعه و تدبّر است به طوری که هنوز تصمیمی درباره آن گرفته نشده است.

برابر ماده هفت قانون نمونه آنسیترال،امضای الکترونیکی در اسناد و مقررات بین‌المللی دارای همان ارزش و آثار اثباتی است که امضای سنتی دارا می‌باشد. بنابر گزارش گروه کاری تجارت الکترونیکی آنسیترال با امضای الکترونیکی نیز اصالت سند و انتساب آن به امضاءکننده اثبات و وی متعهد به محتوای سند خواهد بود. همچنین بنابر ماده سه قانون نمونه آنسیترال مصوب ۲۰۰۱ میلادی، در صورت داشتن شرایط ایمنی به هیچ وجه میان فناوری های گوناگون ایجاد امضاء تفاوت قایل شد و تمام آن ها معتب و داای آثار حقوقی یکسانی خواهند بود. شناسایی اصل « کارکرد یکسان » در این ماده از آن جهت دارای اهمیت است که هیچ تردیدی در عدم امکان تبعیض میان امضای دستی ( مکتوب ) و امضای الکترونیکی باقی نمی گذارد. البته آنچه به امضای دستی ( کاغذی ) مربوط می شود هر چند سیستم های حقوقی، اساساً هیچ گونه توصیف قانونی از امضاء ارائه نمی دهند فراوان هستند. { ستار زرکلام – خرداد ۱۳۸۳}.

ولی تعریف سنتی ارائه شده از امضاء در این سیستم های حقوقی،وجود یک نوشته را ضروری می‌داند. همانطوریکه قانون مدنی ایران در ماده ۱۳۰۱ بدون تعریف امضاء مقرر می‌دارد:

« امضایی که روی نوشته یا سندی باشد بر ضرر امضاءکننده دلیل است » اگر چه نام « امضاء » برای هر دو نوع امضای دستی (سنتی) و الکترونیکی به کار می رود، اما در تفاوت ماهوی این دو نباید تردید کرد. امضای دستی نشان می‌دهد که شخص آن سند را تنفیذ نموده، حال آنکه امضای الکترونیکی ( دیجیتال ) مدرک معین دلالت بر به کارگیری کلیه خصوصی متعلق به فرد معین برای رمزگذاری آن دارد، که در صورت فقدان تصدیق محضری نشانگر چیزی جز عدم تغییر داده پیام بعد از ایجاد آن نیست.

به عبارت دیگر بدون وجود سابقه ثبتی و مدارک دقیق علمی، امضای الکترونیکی (دیجیتالی) هیچ دلالتی بر دخالت یک فرد در محتوای سندی که امضاء در آن به کار گرفته شده، ندارد. (مصطفی السان، ۱۳۸۶).

همچنین بدون دخالت دفاتر اسناد رسمی در خصوص امضای دستی و عدم حضورونظارت دفاتر خدمات صدور گواهی الکترونیکی موضوع ماده ۳۲ قانون تجارت الکترونیکی ایران مصوب ۱۳۸۲ که آئین نامه اجرایی این ماده در جلسه مورخ ۱۱/۶/۱۳۸۶ هیئت محترم وزیران در ۲۰ ماده تصویب و ابلاغ گرید، اشکالات دیگری نیز بروز می‌کند که آثار آن به مراتب بدتر و وسیع تر از موارد فوق الذکر است، مواردی چون: فقدان سابقه بایگانی مطمئن مدارک، وجودگواهی برای همیشه، امکان اختصاص کلید خصوصی یک شخص به فرد دیگر به دلیل بی اطلاعی از این امر اشتباه، افشای رمزگذاری یا بی اعتباری استانداردهای آن، تغییر غیر مشروع رمز و … .

از آنجایی که کاغذ به عنوان حامل اطلاعات مهم جای خود را کم کم به دیگر راه های تبادل اطلاعات می‌دهد، لازم است فرهنگ استفاده از رایانه و دستگاه های الکترونیکی در سطح جامعه نشر و گسترش یابد و ضمن آموزش و ایجاد اعتماد مردم جهت استفاده از رایانه و شبکه های اینترنتی و با ایجاد و تکمیل زیرساخت های فنی و بالا بردن عوامل توانمندساز از مرحله آغازین به مرحله ی تکامل، در زمینه حقوق الکترونیکی عیوب مکاتبات کاغذی « عیوبی چون: انتقال آهسته اطلاعات، هزینه بالا، بایگانی انبوه دسته های کاغذ، مشکل در ایجاد امنیت و حفظ و نگهداری اسناد کاغذی و … » را با بهره گرفتن از روش های الکترونیکی به حداقل رساند. زیرا در روش الکترونیکی، انتقال اطلاعات بسشیار سریع بوده و نگارش، ارسال، ذخیره سازی اطلاعات، ساده تر و سریعتر بوده ضمن اشغال فضای خیلی کم، نحوه ایجاد امنیت برای اطلاعات موجود بسیار بالاتر خواهد بود.

بهر حال موارد ذیل را می توان به عنوان تفاوت ( خواص ) امضاهای دستی و الکترونیکی برشمرد:

1. 1. امضای یک شخص در فرم دستی ( سنتی ) برای تمام مدارک یکسان است ولی امضای الکترونیکی، برای تولید امضاء از اطلاعاتی که به طور منحصر به فرد در اختیار امضاءکننده است استفاده می شود.

1. 1. در روش امضای دستی، امضاء به راحتی توسط خود فرد تولید می شود ولی در روش الکترونیکی، امضای افراد به طور خودکار و توسط رایانه تولید می‌گردد.