بیان مسأله تحقیق

در دهه‌ های اخیر، کفایت افشاء و شفافیت گزارشگری تأثیرات مهمی بر استراتژیهای سرمایه‌گذاران داشته است. امروزه توسعه اقتصادی بر پایه دسترسی به منابع مالی برای سرمایه‌گذاران استوار است. افزایش روزافزون تحقیقات در این حوزه نشان می‌دهد که کیفیت اطلاعات مالی شرکتها جزو عوامل اساسی تأثیرگذار بر تصمیمات سرمایه‌گذاران می‌باشد. تصمیم سرمایه‌گذاران درخصوص سرمایه‌گذاری، به نوبه خود به وجود گزارشگری مالی مناسب بستگی دارد. گزارشگری مالی تخصیص منابع سرمایه در یک شرکت تجاری و قابلیت سوددهی آن را افشاء می کند، بنابراین افشای کامل اطلاعات مالی برای استفاده‌ کنندگان از صورتهای مالی، امری ضروری بشمار می‌رود، ضمن آنکه عدم افشای کامل اطلاعات در گزارشهای مالی گمراهی استفاده‌ کنندگان را در پی خواهد داشت. بدیهی است اصل افشاء بعنوان یکی از اصول حسابداری، کلیه واقعیتهای بااهمیت و مربوط در رابطه با رویدادها و فعالیتهای تجاری را بیان می کند. افشای کافی، افشای مناسب و افشای کامل، اصطلاحاتی است که در کتب و مقالات حسابداری و حسابرسی برای توصیف افشا مورد استفاده قرار گرفته‌اند، اما متداولترین نظریه درخصوص افشاء، افشای کافی می‌باشد که حاکی از حداقل افشای مورد نیاز است. افشای مناسب بر برخورد یکسان با کلیه استفاده‌ کنندگان بالقوه درخصوص افشای اطلاعات مالی دلالت می کند. ارائه کلیه اطلاعات به گونه‌ای که تصویر کاملی از فعالیتها و رویدادهای مالی واحد تجاری را بیان نماید حاکی از افشای کامل می‌باشد. اگرچه ضروری است صورتهای مالی بنحو کافی افشاء شود اما نباید حاوی اطلاعات بیش از حد و بی‌اهمیت باشد زیرا ممکن است توجه استفاده‌ کنندگان صورتهای مالی به اطلاعات جزئی و کم‌اهمیت معطوف و درنتیجه رویدادها و عملیات بااهمیت نادیده گرفته شود(عالی ور، ۱۳۷۵،۱۰۴)^۳.

اگرچه افشای کافی در گزارشهای سالانه نقش اساسی در تصمیم‌گیریهای صحیح و آگاهانه گروه های مختلف بخصوص سرمایه‌گذاران دارد. اما تحقیقات انجام شده در کشورهای مختلف بعضاً نشان داده است که واحدهای اقتصادی بدون فشارهای دولت و الزامات قانونی و حرفه‌ای، تمایلی به افشای کافی اطلاعات مالی ندارند. در این راستا، قانون جدید بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب آذرماه ۱۳۸۴ نیز با توجه بسیار به مباحث افشا کافی، شفافیت و اطلاع رسانی همراه بوده به گونه ای که فصل پنجم این قانون مشتمل بر ۶ ماده و دو تبصره به اطلاع رسانی در بازارهای اولیه و ثانویه اختصاص یافته است. لذا مساله اساسی این تحقیق، بررسی رابطه بین میزان افشاء در صورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با نسبتهای متداول فعالیت (شاخصهای استفاده از داراییها) می‌باشد.

در این تحقیق، باتوجه به موضوع آن که “بررسی رابطه نسبتهای فعالیت شرکتها با سطح افشای اطلاعات در صورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران” است سعی می‌شود تا رابطه بین میزان افشاء در گزارشگری مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با متداولترین نسبتهای فعالیت (شاخصهای استفاده از داراییها) یعنی نسبت فروش به سرمایه در گردش، نسبت فروش به داراییهای ثابت ، نسبت فروش به کل داراییها و نسبت فروش به حقوق صاحبان سهام (ارزش ویژه) مورد بررسی قرار گیرد.

[۱].   Disclosure

[۲]  . Transparency

[۳] .  Activity Ratios

[۴]  . Assets Utilization Measurements

[۵]  . Sales to Working Capital Ratio

[۶]  . Sales to Fixed Assets Ratio

[۷]  . Sales to Total Assets Ratio

[۸]  . Sales to Equity Ratio

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱ اهداف تحقیق

هدف اصلی در این تحقیق کمک به تدوین استانداردهای افشا در ایران باتوجه به ویژگیهای نسبت فعالیت شرکتها می‌باشد زیرا اگر بین نسبتهایی که در بالا اشاره شد با افشای کافی در صورتهای مالی رابطه سیستماتیک وجود داشته باشد، می‌توان نتیجه گرفت که تفاوت در میزان افشا در صورتهای مالی سالانه، ناشی از تفاوت در نسبتهای فعالیت (شاخصهای بکارگیری داراییها) شرکتها است. از این رو در تدوین استانداردهای حسابداری باید افشا  لحاظ گردد. از طرفی استفاده‌ کنندگان از صورتهای مالی تمایل دارند به اطلاعات صورتهای مالی بنا بر اصل افشا یعنی حداقل افشاهای مورد نیاز (افشای کافی) دسترسی داشته باشند. چه معیاری می‌تواند مبنای میزان افشای کافی در صورتهای مالی باشد؟ آیا متغیرهای مختلف برای برآورد سطح افشا توانایی یکسانی دارند؟ و آیا یکی از آنها نسبت به سایر متغیرها برتری فاحشی دارد؟

با توجه به مطالب پیش گفته در این تحقیق ۴ هدف اصلی را در نظر گرفته‌ایم که به شرح ذیل‌اند:

• آیا نسبت فروش به سرمایه در گردش با سطح افشای کافی صورتهای مالی رابطه معناداری دارد؟
• آیا نسبت فروش به داراییهای ثابت با سطح افشای کافی صورتهای مالی رابطه معناداری دارد؟
• آیا نسبت فروش به کل داراییها با سطح افشای کافی صورتهای مالی رابطه معناداری دارد؟
• آیا نسبت فروش به حقوق صاحبان سهام با سطح افشای کافی صورتهای مالی رابطه معناداری دارد؟