.

سایر روش ها و تکنیک های ارزشیابی

سرمایه گذاران بر اساس مفاهیم اساسی تجزیه و تحلیل، از روش های دیگری نیز به منظور ارزشیابی استفاده می کنند، که در اینجا به دو مورد از آنها اشاره می کنیم: نسبت قیمت به ارزش دفتری و نسبت قیمت به فروش.

۱-۳-۲ نسبت قیمت به ارزش دفتری

نسبت قیمت به ارزش دفتری به عنوان نسبتی از قیمت به حقوق صاحبان سهام محاسبه می شود. این روش اغلب برای ارزشیابی شرکت ها،مخصوصاً شرکت های مالی مورد استفاده قرار می گیرد. بانک ها اغلب از طریق این نسبت ارزشیابی می شوند، برای اینکه دارایی های آنها دارای ارزش دفتری و ارزش بازار یکسانی هستند. اگر مقدار این نسبت ۱ باشد،قیمت بازار برابر با ارزش دفتری است.

۲-۳-۲ نسبت قیمت به فروش:

روشی که اخیراً در ارزشیابی مورد توجه قرار گرفته است نسبت قیمت به فروش است. این نسبت از طریق تقسیم ارزش بازار کل شرکت (قیمت * تعداد سهام ) بر فروش شرکت به دست می آید. در نتیجه این روش بیانگر این است که بازار چقدر کشش پرداخت برای درآمد شرکت را دارد.

۴-۲ نسبت PEG

در سالهای اخیر نسبت PEG به عنوان یک ابزار پرکاربرد برای ارزیابی سهام درمیان سرمایه گذاران حرفه ای پدیدار شده است.

شاید بتوان مطرح شدن این نسبت را به عده ای از محققان نسبت داد که معتقد بودند برای اینکه قیمت سهمی عادلانه باشد، باید نسبت P/E آن بانرخ رشدش برابر باشد و اگر  PEG>1  باشد، قیمت سهم نسبت به نرخ رشد سود آن بالاست، بنابراین فروش آن پیشنهاد می گردد و اگر PEG<1  باشد، بازار قیمت پایینی برای سهم در نظر گرفته است ، لذا خرید آن پیشنهاد می گردد. منطقی که در ورای نسبت PEGقرار دارد، تعیین سهامی است که ضرایب P/E آنها به طور کامل توان بالقوه رشد سودشان را منعکس نمی کند. بنابراین تفکر غالب در میان تحلیل گران آن است که نسبتهای PEG با بازدهی های سهام،پس از کنترل ازنظر ریسک،ارتباط منفی دارند.درعین حال،تحقیقات بسیارکمی اثربخشی این طرح ارزشیابی را بررسی کرده اند(سان،۲۰۰۱،۹۸).

[۱]-Pric to book value

[۲]-Pric /sals ratio (PSR)

[۳]-Sun,2001,98

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱ اهداف و ضرورت پژوهش

بورس اوراق بهادار یکی از اجزاء و بخش های اصلی بازار متشکل سرمایه است که نقش اصلی آن جذب و هدایت پس اندازها  و نقدینگی سرگردان و پراکنده در جامعه به سوی مسیرهای بهینه است، به گونه ای که با تخصیص بهینه منابع مالی کمیاب، بخش عمده ای از سرمایه جذب سودآورترین فعالیت ها و پروژه ها گردد(نصراللهی ،۱۳۷۹، ۵۲)[۱].

نسبت قیمت به سود (P/E) یک ابزار ارزیابی گسترده است. P/E صرفاً به صورت ارزش بازار هر سهم تقسیم بر سود پس از مالیات تعریف شده است.  P/E برای سرمایه گذاران اطلاعات مربوط تلقی می شود، زیرا این نسبت حدی را نشان می دهد که تا آن حد سود هر سهم به وسیله قیمتش پوشش داده می شود (ژیل،۲۰۰۳، ۹۳۴)[۲] .

نسبت های P/E، ابزار مفید و دارای کاربرد گسترده ای در تعیین ارزش نسبی سهام هستند. هر چقدر سهام همگن تر تحلیل شود، مقایسه کردن با بهره گرفتن از این نسبت آسان تر است. در عین حال یکی از دشواری های استفاده از نسبت های P/E ، در موقعیت های ناهمگون است(پیترز،۱۹۹۱،۵۰)[۳].

نسبت P/E پایین دیگر به عنوان یک نشانه معتبر نیست و چیزی به عنوان یک استراتژی سرمایه گذاری بلندمدت وجود ندارد.از آنجایی که «محدوده های قابل قبول P/E» برای صنایع مختلف وجود دارد،این امر نه تنها روند گذشته نسبت P/E بلکه میانگین نسبت P/E صنعت را نیز باید در نظر گیرد. استفاده از نسبت P/E همراه با نرخ رشد EPS می تواند نسبت بسیار مفیدتر PEG را ایجاد کند. که نمایی جذاب از ارزش بالقوه شرکت است(همان منبع،۹۴۰)[۴].

نسبت PEG ابزار ارزشمندی در ارزیابی سهام در حال رشد است. این نسبت به برآورد این که چه مقدار رشد در قیمت سهام در حال حاضر منظور شده است، کمک می کند. و معیاری برای مقایسه سهامی می باشدکه بانرخ های متفاوتی رشد می کنند.

سهولت کاربرد، یک عامل مثبت مهم برای استفاده از نسبت PEG می باشد. هر چقدر محاسبه یک نسبت آسان تر باشد، احتمال کاربرد آن بیشتر است(همان منبع،۴۹)[۵].

مشکل نسبت P/E آن است که این نسبت به خودی خود، یک رقم بی معنی است. آیا P/E برابر با ۵ خوب است؟ یا اینکه این نسبت باید برابر با ۱۰ باشد؟ و یا احتمالاً ۲۵ باشد؟ از لحاظ ریاضی، یک سهم دارای P/E پایین از یک سهم با P/E بالاتر بهتر تلقی می شود. اما آیا واقعاً چنین است؟ دو سوال زیر احتمالاً به ما کمک می کند تا این مشکل را حل کنیم:

• چرا مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند؟
• چرا باید قیمت یک سهم بالا برود؟

پاسخ سوال اول: مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند زیرا هنگامی که قیمت آن بالا می رود، می توانند سهام را بفروشند و سود کسب کنند.

پاسخ سوال دوم: قیمت سهم در صورتی بالا می رود که شرکت سود بالاتر در هر سهم ایجاد کند.(البته دلایل زیاد دیگری برای افزایش قیمت سهام وجود دارد اما از دیدگاه بنیادی قیمت یک سهم نهایتاً بازتاب سودهایش می باشد)

به عبارت دیگر رشد سود در قیمت سهم منعکس می شود. به علاوه از آنجایی که یک سهم به امید افزایش قیمت در آینده خریده می شود، باید به نرخ رشد مورد انتظار درآمدهایش  به ویژه پس از دو یا سه سال آتی، توجه کرد.از این رو ،مقایسه این دو یعنی نسبت P/E و رشد EPS شرکت ، تصویر با معناتری ارائه می دهد(رائو؛۲۰۰۶،۶۳)[۶].

اگر یک سرمایه گذاربتواند بهترین پیش بینی از رشد آتی شرکت را داشته باشد، می تواند در پرتفویی که انتظار رشد بالاتری نسبت به رشد مبتنی برمتغیرهای بنیادی بر اساس قیمت دارد ،سرمایه گذاری بلند مدت کند و در پرتفویی که انتظار رشد کمتری نسبت به رشد مبتنی بر ضرایب بازار دارد، سرمایه گذاری کوتاه مدت بنماید.در نتیجه این سرمایه گذار باید بازدهی های با ریسک تعدیل شده بیشتری برای چنین پرتفوی هایی کسب کند(سان،۲۰۰۱، ۱۲۳).

[

[۲]-Gill.,2003,934

[۳]-Peters,1991,50

[۶]-Rao,2006,63

[۷]-Sun,2001,123

.

۲ نسبت PEGچیست؟

نسبت  P/E معیاری عادی از ارزش نسبی سهام عادی بر مبنای سود هر سهم می باشد. از نظر بازار، سهامی که دارای نسبت P/E بالا است ، چشم اندازهای رشد بسیار خوبی خواهد داشت. به دلیل آنکه نسبت P/E رشد آتی سود را منعکس نمی کند، نسبت PEG برای تعیین اینکه آیا ارزیابی بازار نرخ های رشد سود آتی را در نظر گرفته است یا خیر، استفاده می شود. نسبت PEG برای نشان دادن نارسایی در کاربرد نسبت P/E توسعه یافته است. به ویژه، این نسبت برای تعدیل نسبت P/E از نظر نرخ های رشد سود آتی برنامه ریزی شده شرکت های مختلف، ایجاد شده است.

نسبت PEG به صورت زیر محاسبه می شود:

PEG=(قیمت بازار/سود هر سهم )  /  (رشد سود پیش بینی شده )

دو شرکت Aو B را در نظر بگیرید که شرکت A دارای P/E ، ۱۰ و شرکت B دارای P/E، ۵ باشد و انتظار رشد برای EPS  دو شرکت به ترتیب ۱۰ و ۵ درصد باشد. در این صورت دو شرکت دارای PEG یک و برابر خواهند بود. به عبارت دیگر ، P/E بالاتر شرکت A با رشد مورد انتظار بالاتر تعدیل می گردد. نسبت PEG بهبود یافته نسبت P/E است، زیرا ضریب P/E را بر اساس یکی از اصول اساسی یعنی رشد تعدیل می نماید.

متخصصین تجربی تمایل دارند که به دنبال سهامی با PEG پایین تر از یک باشند.آن ها رشد را در همان قیمت منطقی جستجو کرده و معمولاً دنبال PEG برابر با یک یا زیر یک می گردند(گرچه این موضوع نمی تواند در همه بازارها صحیح باشد، زیرا نرخ بازده مورد انتظار یک عامل اساسی در تعیین ارزش ذاتی سهم است. به عبارت دیگر در کشورهایی که نرخ بازده مورد انتظار به صورت نسبی بالاست، شاید حتی PEG بسیار پایین تر از یک نیز برای  خرید سهم مناسب نباشد و نهایتاً اینکه حد بالای این ضریب برای خرید سهم از کشورهای مختلف بر اساس نرخ بهره  بدون ریسک و صرف ریسک می تواند بسیار متفاوت باشد.)

نسبت PEG کاربردهای مختلفی دارد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

مدیران پرتفوی وتحلیل گران به طور عادی نسبت های PEG را مقایسه می کنندتاسهام کمتر از واقع و بیشتر ازواقع قیمت گذاری شده را تعیین کنند.

یک کاربرد معمول آن برای سهام عادی در بازارهای نوظهور می باشد. (جایی که نرخ های رشد سود بالا و متغیر هستند) به عنوان یک قانون کلی ، هنگامی که نسبت PEG برابر ۱ شود، ارزش شرکت منصفانه تلقی می شود.اگر نسبت PEGکمتر از ۱ باشد، سهام عادی کمتر از واقع قیمت گذاری شده تلقی می گردد و چنانچه این نسبت بزرگتر از ۱ باشد، آن سهم دارای قیمتی بیش از واقع نگاشته می شود.

از آنجایی که بازار به قیمت گذاری سهام عادی با توجه به نوع صنعت توجه دارد، یک مقایسه معنادار نسبت های PEG (و نسبت های P/E) نیازمند در نظر گرفتن آنها با توجه به میانگین آن بخش یا صنعت است.

برای محاسبه نسبت PEG مراحل زیر باید طی شود:

• تعیین قیمت جاری بازار هر سهم (قیمت سهام عادی) شرکت.
• تعیین جدیدترین سود هر سهم منتشر شده شرکت.
• تعیین رشد مورد انتظار EPS شرکت (طولانی ترین و قابل اتکاترین برآورد موجود، ترجیحاً دو ساله )

برای درک مبانی اصلی که نسبت های PEG را تعیین می کنند، می توان از مدل دو مرحله ای تنزیل جریانات نقدی استفاده کرد:

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱ اهداف و ضرورت پژوهش

بورس اوراق بهادار یکی از اجزاء و بخش های اصلی بازار متشکل سرمایه است که نقش اصلی آن جذب و هدایت پس اندازها  و نقدینگی سرگردان و پراکنده در جامعه به سوی مسیرهای بهینه است، به گونه ای که با تخصیص بهینه منابع مالی کمیاب، بخش عمده ای از سرمایه جذب سودآورترین فعالیت ها و پروژه ها گردد(نصراللهی ،۱۳۷۹، ۵۲)[۱].

نسبت قیمت به سود (P/E) یک ابزار ارزیابی گسترده است. P/E صرفاً به صورت ارزش بازار هر سهم تقسیم بر سود پس از مالیات تعریف شده است.  P/E برای سرمایه گذاران اطلاعات مربوط تلقی می شود، زیرا این نسبت حدی را نشان می دهد که تا آن حد سود هر سهم به وسیله قیمتش پوشش داده می شود (ژیل،۲۰۰۳، ۹۳۴)[۲] .

نسبت های P/E، ابزار مفید و دارای کاربرد گسترده ای در تعیین ارزش نسبی سهام هستند. هر چقدر سهام همگن تر تحلیل شود، مقایسه کردن با بهره گرفتن از این نسبت آسان تر است. در عین حال یکی از دشواری های استفاده از نسبت های P/E ، در موقعیت های ناهمگون است(پیترز،۱۹۹۱،۵۰)[۳].

نسبت P/E پایین دیگر به عنوان یک نشانه معتبر نیست و چیزی به عنوان یک استراتژی سرمایه گذاری بلندمدت وجود ندارد.از آنجایی که «محدوده های قابل قبول P/E» برای صنایع مختلف وجود دارد،این امر نه تنها روند گذشته نسبت P/E بلکه میانگین نسبت P/E صنعت را نیز باید در نظر گیرد. استفاده از نسبت P/E همراه با نرخ رشد EPS می تواند نسبت بسیار مفیدتر PEG را ایجاد کند. که نمایی جذاب از ارزش بالقوه شرکت است(همان منبع،۹۴۰)[۴].

نسبت PEG ابزار ارزشمندی در ارزیابی سهام در حال رشد است. این نسبت به برآورد این که چه مقدار رشد در قیمت سهام در حال حاضر منظور شده است، کمک می کند. و معیاری برای مقایسه سهامی می باشدکه بانرخ های متفاوتی رشد می کنند.

سهولت کاربرد، یک عامل مثبت مهم برای استفاده از نسبت PEG می باشد. هر چقدر محاسبه یک نسبت آسان تر باشد، احتمال کاربرد آن بیشتر است(همان منبع،۴۹)[۵].

مشکل نسبت P/E آن است که این نسبت به خودی خود، یک رقم بی معنی است. آیا P/E برابر با ۵ خوب است؟ یا اینکه این نسبت باید برابر با ۱۰ باشد؟ و یا احتمالاً ۲۵ باشد؟ از لحاظ ریاضی، یک سهم دارای P/E پایین از یک سهم با P/E بالاتر بهتر تلقی می شود. اما آیا واقعاً چنین است؟ دو سوال زیر احتمالاً به ما کمک می کند تا این مشکل را حل کنیم:

• چرا مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند؟
• چرا باید قیمت یک سهم بالا برود؟

پاسخ سوال اول: مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند زیرا هنگامی که قیمت آن بالا می رود، می توانند سهام را بفروشند و سود کسب کنند.

پاسخ سوال دوم: قیمت سهم در صورتی بالا می رود که شرکت سود بالاتر در هر سهم ایجاد کند.(البته دلایل زیاد دیگری برای افزایش قیمت سهام وجود دارد اما از دیدگاه بنیادی قیمت یک سهم نهایتاً بازتاب سودهایش می باشد)

به عبارت دیگر رشد سود در قیمت سهم منعکس می شود. به علاوه از آنجایی که یک سهم به امید افزایش قیمت در آینده خریده می شود، باید به نرخ رشد مورد انتظار درآمدهایش  به ویژه پس از دو یا سه سال آتی، توجه کرد.از این رو ،مقایسه این دو یعنی نسبت P/E و رشد EPS شرکت ، تصویر با معناتری ارائه می دهد(رائو؛۲۰۰۶،۶۳)[۶].

اگر یک سرمایه گذاربتواند بهترین پیش بینی از رشد آتی شرکت را داشته باشد، می تواند در پرتفویی که انتظار رشد بالاتری نسبت به رشد مبتنی برمتغیرهای بنیادی بر اساس قیمت دارد ،سرمایه گذاری بلند مدت کند و در پرتفویی که انتظار رشد کمتری نسبت به رشد مبتنی بر ضرایب بازار دارد، سرمایه گذاری کوتاه مدت بنماید.در نتیجه این سرمایه گذار باید بازدهی های با ریسک تعدیل شده بیشتری برای چنین پرتفوی هایی کسب کند(سان،۲۰۰۱، ۱۲۳).

[

[۲]-Gill.,2003,934

[۳]-Peters,1991,50

[۶]-Rao,2006,63

[۷]-Sun,2001,123

.

۱-۳ مقدمه

تحقیق فرآیندی است که از طریق آن می توان درباره ناشناخته ها به جستجو پرداخت و نسبت به آن شناخت لازم را کسب کرد.در این فرایند ازچگونگی گردآوری شواهد وتبدیل آنها به یافته ها  تحت عنوان روش شناسی[۱]  یاد می شود.

این سوال که چگونه داده ها گردآوری می شوند و مورد تفسیر قرار می گیرد، به طوری که ابهام حاصل از آنها به حداقل ممکن کاهش یابد، مربوط به روش شناسی تحقیق است.

روش تحقیق وسیله یا طریقه تعیین است که چگونه یک گزاره تحقیقی مورد تایید یا رد می شود.

روش تحقیق مناسب  بر اساس گزاره های تحقیق انتخاب می شود. سرمد و همکاران(۱۳۸۰)  هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید که چه روش و شیوه ای او را دقیق تر، سریع تر و آسان تر در دستیابی به پاسخ پرسش تحقیق مورد نظر یاری می نماید.

در این فصل روش شناسی پژوهش ، فرایند جمع آوری اطلاعات و آزمون فرضیه ها و دستیابی به نتایج مورد بررسی قرار می گیرد.

۲-۳ فرضیات پژوهش

فرضیه عبارت است از حدس یا گمان اندیشمند درباره ماهیت، چگونگی روابط بین پدیده ها ، اشیاء و متغیرها، که محقق را در تشخیص نزدیکترین و محتمل ترین راه برای کشف مجهول کمک می نماید، بنابراین، فرضیه گمانی است موقتی که درست بودن یا نبودنش باید مورد آزمایش قرار گیرد.حافظ نیا(۱۳۸۲) این تحقیق دارای دو فرضیه اصلی ودو فرضیه فرعی می باشد که به صورت زیر ارائه می گردد:

فرضیه اصلی اول: روند نسبت PEG شرکت های صنایع غذایی و دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در مقایسه با نسبت P/E طی دوره تحقیق از ثبات بیشتری برخوردار است.

برای بررسی ثبات یک متغیر از آماره توصیفی ضریب تغییرات استفاده می شود، بدین صورت متغیری که دارای ضریب تغییرات کوچکتری باشد، در طول زمان  از ثبات بیشتری برخوردار خواهد بود. در این جا ما به دنبال مقایسه ثبات دو متغیر P/E و  PEG هستیم. بنابراین فرضیه اول را می توان به صورت زیر نوشت:

فرضیه اول:  ضریب تغییرات نسبت PEG در شرکت های صنایع غذایی و دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره تحقیق کوچکتر از ضریب تغییرات نسبت P/E است.

فرضیه دوم: این پژوهش به صورت زیر تعریف شده است:

فرضیه اصلی دوم: تعیین قیمت سهام با در نظر گرفتن نسبت PEG در شرکت های صنایع غذایی و دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ،در مقایسه با مدل  P/E از دقت بیشتری برخوردار است.

فرضیه فرعی اول : تعیین قیمت سهام با در نظر گرفتن نسبت PEG در شرکت های صنایع غذایی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در مقایسه با مدل  P/E از دقت بیشتری برخوردار است.

فرضیه فرعی دوم: تعیین قیمت سهام با در نظر گرفتن نسبت PEG در شرکت های صنایع دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در مقایسه با مدل  P/E از دقت بیشتری برخوردار است.

در فرضیه دوم و فرضیات فرعی آن ،هدف بررسی میزان دقت پیش بینی قیمت با بهره گرفتن از دو نسبت P/E وPEG است. برای آزمون این فرضیه در ابتدا قیمت سهام با بهره گرفتن از این دو نسبت محاسبه و تفاوت آنها با قیمت واقعی  بازار محاسبه می شود، سپس میزان انحرافات محاسبه شده از لحاظ آماری با هم مقایسه می شوند تا مشخص شود که کدام پیش بینی از انحراف  کمتری برخوردار است. بنابراین فرضیه دوم، به صورت زیر قابل ارائه می باشد:

فرضیه دوم،تفاوت قیمت پیش بینی شده با بهره گرفتن از نسبت PEG از قیمت واقعی بازار کمتر از تفاوت قیمت پیش بینی شده با بهره گرفتن از  نسبت P/E از قیمت واقعی بازار در شرکت های صنایع غذایی و دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.

۳-۳ جامعه آماری و ویژگی های آن

یک جامعه آماری عبارت است از مجموعه ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند (سرمد و همکاران،۱۳۷۸،۸۹)^۱.

جامعه آماری این تحقیق شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران هستند که تا پایان سال ۱۳۸۰ پذیرفته شده باشند و معیارهای زیر را احراز کرده باشند:

۱٫پایان سال مالی آنها به ۲۹/۱۲ ختم شود.

۲٫جزء شرکت های زیان ده نباشند.

۳٫درزمره شرکت های فعال در صنایع غذایی و دارویی باشند.

۴٫اطلاعات آنها برای دوره مورد بررسی در دسترس باشد.

با بررسی های انجا شده مجموعاً ۶۰ شرکت حائز معیارهای فوق شناخته و به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند.با توجه به محدودیت های ذکر شده در بالا روش نمونه گیری ، به صورت هدفمند(سیستماتیک) می باشد و شرکت هایی که شرایط فوق الذکر را نداشتند ، حذف سیستماتیک شدند.

[۱]-Mthodology

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱ اهداف و ضرورت پژوهش

بورس اوراق بهادار یکی از اجزاء و بخش های اصلی بازار متشکل سرمایه است که نقش اصلی آن جذب و هدایت پس اندازها  و نقدینگی سرگردان و پراکنده در جامعه به سوی مسیرهای بهینه است، به گونه ای که با تخصیص بهینه منابع مالی کمیاب، بخش عمده ای از سرمایه جذب سودآورترین فعالیت ها و پروژه ها گردد(نصراللهی ،۱۳۷۹، ۵۲)[۱].

نسبت قیمت به سود (P/E) یک ابزار ارزیابی گسترده است. P/E صرفاً به صورت ارزش بازار هر سهم تقسیم بر سود پس از مالیات تعریف شده است.  P/E برای سرمایه گذاران اطلاعات مربوط تلقی می شود، زیرا این نسبت حدی را نشان می دهد که تا آن حد سود هر سهم به وسیله قیمتش پوشش داده می شود (ژیل،۲۰۰۳، ۹۳۴)[۲] .

نسبت های P/E، ابزار مفید و دارای کاربرد گسترده ای در تعیین ارزش نسبی سهام هستند. هر چقدر سهام همگن تر تحلیل شود، مقایسه کردن با بهره گرفتن از این نسبت آسان تر است. در عین حال یکی از دشواری های استفاده از نسبت های P/E ، در موقعیت های ناهمگون است(پیترز،۱۹۹۱،۵۰)[۳].

نسبت P/E پایین دیگر به عنوان یک نشانه معتبر نیست و چیزی به عنوان یک استراتژی سرمایه گذاری بلندمدت وجود ندارد.از آنجایی که «محدوده های قابل قبول P/E» برای صنایع مختلف وجود دارد،این امر نه تنها روند گذشته نسبت P/E بلکه میانگین نسبت P/E صنعت را نیز باید در نظر گیرد. استفاده از نسبت P/E همراه با نرخ رشد EPS می تواند نسبت بسیار مفیدتر PEG را ایجاد کند. که نمایی جذاب از ارزش بالقوه شرکت است(همان منبع،۹۴۰)[۴].

نسبت PEG ابزار ارزشمندی در ارزیابی سهام در حال رشد است. این نسبت به برآورد این که چه مقدار رشد در قیمت سهام در حال حاضر منظور شده است، کمک می کند. و معیاری برای مقایسه سهامی می باشدکه بانرخ های متفاوتی رشد می کنند.

سهولت کاربرد، یک عامل مثبت مهم برای استفاده از نسبت PEG می باشد. هر چقدر محاسبه یک نسبت آسان تر باشد، احتمال کاربرد آن بیشتر است(همان منبع،۴۹)[۵].

مشکل نسبت P/E آن است که این نسبت به خودی خود، یک رقم بی معنی است. آیا P/E برابر با ۵ خوب است؟ یا اینکه این نسبت باید برابر با ۱۰ باشد؟ و یا احتمالاً ۲۵ باشد؟ از لحاظ ریاضی، یک سهم دارای P/E پایین از یک سهم با P/E بالاتر بهتر تلقی می شود. اما آیا واقعاً چنین است؟ دو سوال زیر احتمالاً به ما کمک می کند تا این مشکل را حل کنیم:

• چرا مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند؟
• چرا باید قیمت یک سهم بالا برود؟

پاسخ سوال اول: مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند زیرا هنگامی که قیمت آن بالا می رود، می توانند سهام را بفروشند و سود کسب کنند.

پاسخ سوال دوم: قیمت سهم در صورتی بالا می رود که شرکت سود بالاتر در هر سهم ایجاد کند.(البته دلایل زیاد دیگری برای افزایش قیمت سهام وجود دارد اما از دیدگاه بنیادی قیمت یک سهم نهایتاً بازتاب سودهایش می باشد)

به عبارت دیگر رشد سود در قیمت سهم منعکس می شود. به علاوه از آنجایی که یک سهم به امید افزایش قیمت در آینده خریده می شود، باید به نرخ رشد مورد انتظار درآمدهایش  به ویژه پس از دو یا سه سال آتی، توجه کرد.از این رو ،مقایسه این دو یعنی نسبت P/E و رشد EPS شرکت ، تصویر با معناتری ارائه می دهد(رائو؛۲۰۰۶،۶۳)[۶].

اگر یک سرمایه گذاربتواند بهترین پیش بینی از رشد آتی شرکت را داشته باشد، می تواند در پرتفویی که انتظار رشد بالاتری نسبت به رشد مبتنی برمتغیرهای بنیادی بر اساس قیمت دارد ،سرمایه گذاری بلند مدت کند و در پرتفویی که انتظار رشد کمتری نسبت به رشد مبتنی بر ضرایب بازار دارد، سرمایه گذاری کوتاه مدت بنماید.در نتیجه این سرمایه گذار باید بازدهی های با ریسک تعدیل شده بیشتری برای چنین پرتفوی هایی کسب کند(سان،۲۰۰۱، ۱۲۳).

[

[۲]-Gill.,2003,934

[۳]-Peters,1991,50

[۶]-Rao,2006,63

[۷]-Sun,2001,123

.

دوره زمانی تحقیق

دوره زمانی مورد بررسی در این پژوهش  شامل یک دوره پنج ساله از ابتدای سال ۱۳۸۴ تا پایان سال ۱۳۸۸ می باشد.

جهت محاسبه نرخ رشد از یک دوره سه ساله استفاده می شود لذا به اطلاعات سه سال قبل از سال ۱۳۸۴ نیز جهت محاسبه نرخ رشد نیاز می باشد. در نتیجه  برای این پژوهش از اطلاعات یک دوره زمانی هشت ساله از ابتدای سال ۱۳۸۱ تا پایان سال ۱۳۸۸ استفاده می شود.

کلیه شرکتهایی که تا ابتدای سال ۱۳۸۱ و یا به عبارتی  تا پایان سال ۱۳۸۰ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده اند و جزء شرکتهای صنایع غذایی و دارویی بوده اند، در این نمونه گنجانده شده اند.از آنجا که طی سال های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ بانک اطلاعاتی  بورس، رشد و انسجام خوبی پیدا کرده است و نیز تعداد شرکت های پذیرفته شده در این دوره افزایش قابل توجهی یافته است، این دوره جهت انجام پژوهش انتخاب گردید. چنانچه دوره طولانی تری مد نظر قرار می گرفت تعداد شرکتهای نمونه به شدت کاهش می یافت.

از سوی دیگر سال ۱۳۸۹ در قلمرو زمانی تحقیق مدنظر قرار نگرفت ،زیرا این اطلاعات قبل ازپایان سال ۱۳۸۹ گردآوری شده اند و در نتیجه اطلاعات این سال در آن زمان کامل نبوده است.

۵-۳ مدل تحلیلی تحقیق

نسبت PEG به صورت زیر محاسبه می شود:

که در آن Gn نرخ رشد بلند مدت سه ساله سود است که با بهره گرفتن از میانگین هندسی به صورت زیر محاسبه می شود.

که در آن :

:  نرخ رشد سالانه سود،

: نرخ رشد سه ساله سود،

این پژوهش به دنبال مقایسه کارایی دو نسبت P/E و PEG در ارزیابی سهام است. بدین منظور ثبات این دو نسبت را با مقایسه روند آنها بررسی می کند.

در ادامه قیمت سهام با بهره گرفتن از هر کدام از نسبتها پیش بینی می گردد که از فرمول های زیر استفاده می شود:

که در آن :

:  قیمت سهام پیش بینی شده با بهره گرفتن از میانگین نسبت P/E

: قیمت پیش بینی شده با بهره گرفتن از نسبت P/E تعدیل شده بر اساس نسبت PEG

: EPS پیش بینی شده در هر سال.

سپس انحراف قیمت واقعی بازار از قیمت پیش بینی شده بر اساس هر یک از نسبت ها را محاسبه نموده و دو جامعه حاصل را با هم مقایسه می نماییم و انحراف هر یک از قیمتهای پیش بینی شده از آخرین قیمت واقعی بازار سهام را به صورت زیر محاسبه می کنیم:

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱ اهداف و ضرورت پژوهش

بورس اوراق بهادار یکی از اجزاء و بخش های اصلی بازار متشکل سرمایه است که نقش اصلی آن جذب و هدایت پس اندازها  و نقدینگی سرگردان و پراکنده در جامعه به سوی مسیرهای بهینه است، به گونه ای که با تخصیص بهینه منابع مالی کمیاب، بخش عمده ای از سرمایه جذب سودآورترین فعالیت ها و پروژه ها گردد(نصراللهی ،۱۳۷۹، ۵۲)[۱].

نسبت قیمت به سود (P/E) یک ابزار ارزیابی گسترده است. P/E صرفاً به صورت ارزش بازار هر سهم تقسیم بر سود پس از مالیات تعریف شده است.  P/E برای سرمایه گذاران اطلاعات مربوط تلقی می شود، زیرا این نسبت حدی را نشان می دهد که تا آن حد سود هر سهم به وسیله قیمتش پوشش داده می شود (ژیل،۲۰۰۳، ۹۳۴)[۲] .

نسبت های P/E، ابزار مفید و دارای کاربرد گسترده ای در تعیین ارزش نسبی سهام هستند. هر چقدر سهام همگن تر تحلیل شود، مقایسه کردن با بهره گرفتن از این نسبت آسان تر است. در عین حال یکی از دشواری های استفاده از نسبت های P/E ، در موقعیت های ناهمگون است(پیترز،۱۹۹۱،۵۰)[۳].

نسبت P/E پایین دیگر به عنوان یک نشانه معتبر نیست و چیزی به عنوان یک استراتژی سرمایه گذاری بلندمدت وجود ندارد.از آنجایی که «محدوده های قابل قبول P/E» برای صنایع مختلف وجود دارد،این امر نه تنها روند گذشته نسبت P/E بلکه میانگین نسبت P/E صنعت را نیز باید در نظر گیرد. استفاده از نسبت P/E همراه با نرخ رشد EPS می تواند نسبت بسیار مفیدتر PEG را ایجاد کند. که نمایی جذاب از ارزش بالقوه شرکت است(همان منبع،۹۴۰)[۴].

نسبت PEG ابزار ارزشمندی در ارزیابی سهام در حال رشد است. این نسبت به برآورد این که چه مقدار رشد در قیمت سهام در حال حاضر منظور شده است، کمک می کند. و معیاری برای مقایسه سهامی می باشدکه بانرخ های متفاوتی رشد می کنند.

سهولت کاربرد، یک عامل مثبت مهم برای استفاده از نسبت PEG می باشد. هر چقدر محاسبه یک نسبت آسان تر باشد، احتمال کاربرد آن بیشتر است(همان منبع،۴۹)[۵].

مشکل نسبت P/E آن است که این نسبت به خودی خود، یک رقم بی معنی است. آیا P/E برابر با ۵ خوب است؟ یا اینکه این نسبت باید برابر با ۱۰ باشد؟ و یا احتمالاً ۲۵ باشد؟ از لحاظ ریاضی، یک سهم دارای P/E پایین از یک سهم با P/E بالاتر بهتر تلقی می شود. اما آیا واقعاً چنین است؟ دو سوال زیر احتمالاً به ما کمک می کند تا این مشکل را حل کنیم:

• چرا مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند؟
• چرا باید قیمت یک سهم بالا برود؟

پاسخ سوال اول: مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند زیرا هنگامی که قیمت آن بالا می رود، می توانند سهام را بفروشند و سود کسب کنند.

پاسخ سوال دوم: قیمت سهم در صورتی بالا می رود که شرکت سود بالاتر در هر سهم ایجاد کند.(البته دلایل زیاد دیگری برای افزایش قیمت سهام وجود دارد اما از دیدگاه بنیادی قیمت یک سهم نهایتاً بازتاب سودهایش می باشد)

به عبارت دیگر رشد سود در قیمت سهم منعکس می شود. به علاوه از آنجایی که یک سهم به امید افزایش قیمت در آینده خریده می شود، باید به نرخ رشد مورد انتظار درآمدهایش  به ویژه پس از دو یا سه سال آتی، توجه کرد.از این رو ،مقایسه این دو یعنی نسبت P/E و رشد EPS شرکت ، تصویر با معناتری ارائه می دهد(رائو؛۲۰۰۶،۶۳)[۶].

اگر یک سرمایه گذاربتواند بهترین پیش بینی از رشد آتی شرکت را داشته باشد، می تواند در پرتفویی که انتظار رشد بالاتری نسبت به رشد مبتنی برمتغیرهای بنیادی بر اساس قیمت دارد ،سرمایه گذاری بلند مدت کند و در پرتفویی که انتظار رشد کمتری نسبت به رشد مبتنی بر ضرایب بازار دارد، سرمایه گذاری کوتاه مدت بنماید.در نتیجه این سرمایه گذار باید بازدهی های با ریسک تعدیل شده بیشتری برای چنین پرتفوی هایی کسب کند(سان،۲۰۰۱، ۱۲۳).

[

[۲]-Gill.,2003,934

[۳]-Peters,1991,50

[۶]-Rao,2006,63

[۷]-Sun,2001,123

.

۳ روش گردآوری اطلاعات و داده ها

روش های گردآوری اطلاعات را به طور کلی به دو طبقه می توان تقسیم کرد :

-روش های کتابخانه ای بسته به نوع سند و موضوع تحقیق ممکن است با بهره گرفتن از فیش یا جدول یا نقشه و کروکی یا فرم های شبه پرسشنامه یا ترکیبی از همه آنها انجام پذیرد.

-روش های میدانی که از شهرت بیشتری برخوردارند عبارتند از : روش پرسشنامه ای ، روش مصاحبه  ،روش مشاهده ، روش آزمون و روش های صوتی و تصویری.

۱-۷-۳ روش گردآوری اطلاعات آزمون

نسبت  P/E یکی از پرکاربردترین نسبت های مالی مورد استفاده جهت ارزیابی و انتخاب سهام مناسب توسط سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار می باشد. این نسبت که با تقسیم قیمت بازار سهام بر EPS سهام محاسبه می شود و بیانگر میزان پولی است که سرمایه گذاران حاضرند به ازای EPS شرکت پرداخت نمایند. اما بسیاری از عوامل تاثیرگذار بر ارزیابی سهام در ضریب P/E  مستتر است که مهم ترین  آنها نرخ رشد سود می باشد که در ارزیابی سهام،متغیری بسیار مهم محسوب می شود.برای حل این نقیصه در بازارهای سرمایه ، ضریب دیگری به نام نسبت PEG به وجود آمده است. این نسبت در واقع نسبت P/E را با بهره گرفتن از نرخ رشد بلند مدت سود (G) تعدیل می کند. نسبت PEG به صورت زیر محاسبه می شود:

که در آن G_n نرخ رشد بلند مدت سه ساله سود است که با بهره گرفتن از میانگین هندسی به صورت زیر محاسبه می شود.

که در آن :

  :  نرخ رشد سالانه سود،

: نرخ رشد سه ساله سود،

این پژوهش به دنبال مقایسه کارایی دو نسبت P/E و PEG در ارزیابی سهام است. بدین منظور ثبات این دو نسبت با مقایسه روند آنها بررسی شد. برای این کار، ضریب تغییرات این دو نسبت در طول دوره زمانی ۵ ساله ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ مورد توجه قرار گرفت. سپس ضرایب تغییرات با هم مقایسه شدند تا مشخص گردد که کدام نسبت در دوره زمانی تحقیق از ثبات بیشتر و معنادارتری برخوردار است.

با انجام آزمون های فوق فرضیه اول پژوهش مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. تا مشخص شود که آیا روند نسبت PEG در شرکتهای صنایع غذایی و دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در مقایسه با نسبت P/E طی دوره تحقیق از ثبات بیشتری برخوردار است یا خیر؟

در ادامه قیمت سهام با بهره گرفتن از هر کدام از این نسبت ها پیش بینی شد. برای پیش بینی قیمت سهام با بهره گرفتن از نسبت P/E  و نسبت PEG از فرمولهای زیر استفاده کردیم:

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱ اهداف و ضرورت پژوهش

بورس اوراق بهادار یکی از اجزاء و بخش های اصلی بازار متشکل سرمایه است که نقش اصلی آن جذب و هدایت پس اندازها  و نقدینگی سرگردان و پراکنده در جامعه به سوی مسیرهای بهینه است، به گونه ای که با تخصیص بهینه منابع مالی کمیاب، بخش عمده ای از سرمایه جذب سودآورترین فعالیت ها و پروژه ها گردد(نصراللهی ،۱۳۷۹، ۵۲)[۱].

نسبت قیمت به سود (P/E) یک ابزار ارزیابی گسترده است. P/E صرفاً به صورت ارزش بازار هر سهم تقسیم بر سود پس از مالیات تعریف شده است.  P/E برای سرمایه گذاران اطلاعات مربوط تلقی می شود، زیرا این نسبت حدی را نشان می دهد که تا آن حد سود هر سهم به وسیله قیمتش پوشش داده می شود (ژیل،۲۰۰۳، ۹۳۴)[۲] .

نسبت های P/E، ابزار مفید و دارای کاربرد گسترده ای در تعیین ارزش نسبی سهام هستند. هر چقدر سهام همگن تر تحلیل شود، مقایسه کردن با بهره گرفتن از این نسبت آسان تر است. در عین حال یکی از دشواری های استفاده از نسبت های P/E ، در موقعیت های ناهمگون است(پیترز،۱۹۹۱،۵۰)[۳].

نسبت P/E پایین دیگر به عنوان یک نشانه معتبر نیست و چیزی به عنوان یک استراتژی سرمایه گذاری بلندمدت وجود ندارد.از آنجایی که «محدوده های قابل قبول P/E» برای صنایع مختلف وجود دارد،این امر نه تنها روند گذشته نسبت P/E بلکه میانگین نسبت P/E صنعت را نیز باید در نظر گیرد. استفاده از نسبت P/E همراه با نرخ رشد EPS می تواند نسبت بسیار مفیدتر PEG را ایجاد کند. که نمایی جذاب از ارزش بالقوه شرکت است(همان منبع،۹۴۰)[۴].

نسبت PEG ابزار ارزشمندی در ارزیابی سهام در حال رشد است. این نسبت به برآورد این که چه مقدار رشد در قیمت سهام در حال حاضر منظور شده است، کمک می کند. و معیاری برای مقایسه سهامی می باشدکه بانرخ های متفاوتی رشد می کنند.

سهولت کاربرد، یک عامل مثبت مهم برای استفاده از نسبت PEG می باشد. هر چقدر محاسبه یک نسبت آسان تر باشد، احتمال کاربرد آن بیشتر است(همان منبع،۴۹)[۵].

مشکل نسبت P/E آن است که این نسبت به خودی خود، یک رقم بی معنی است. آیا P/E برابر با ۵ خوب است؟ یا اینکه این نسبت باید برابر با ۱۰ باشد؟ و یا احتمالاً ۲۵ باشد؟ از لحاظ ریاضی، یک سهم دارای P/E پایین از یک سهم با P/E بالاتر بهتر تلقی می شود. اما آیا واقعاً چنین است؟ دو سوال زیر احتمالاً به ما کمک می کند تا این مشکل را حل کنیم:

• چرا مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند؟
• چرا باید قیمت یک سهم بالا برود؟

پاسخ سوال اول: مردم در سهام سرمایه گذاری می کنند زیرا هنگامی که قیمت آن بالا می رود، می توانند سهام را بفروشند و سود کسب کنند.

پاسخ سوال دوم: قیمت سهم در صورتی بالا می رود که شرکت سود بالاتر در هر سهم ایجاد کند.(البته دلایل زیاد دیگری برای افزایش قیمت سهام وجود دارد اما از دیدگاه بنیادی قیمت یک سهم نهایتاً بازتاب سودهایش می باشد)

به عبارت دیگر رشد سود در قیمت سهم منعکس می شود. به علاوه از آنجایی که یک سهم به امید افزایش قیمت در آینده خریده می شود، باید به نرخ رشد مورد انتظار درآمدهایش  به ویژه پس از دو یا سه سال آتی، توجه کرد.از این رو ،مقایسه این دو یعنی نسبت P/E و رشد EPS شرکت ، تصویر با معناتری ارائه می دهد(رائو؛۲۰۰۶،۶۳)[۶].

اگر یک سرمایه گذاربتواند بهترین پیش بینی از رشد آتی شرکت را داشته باشد، می تواند در پرتفویی که انتظار رشد بالاتری نسبت به رشد مبتنی برمتغیرهای بنیادی بر اساس قیمت دارد ،سرمایه گذاری بلند مدت کند و در پرتفویی که انتظار رشد کمتری نسبت به رشد مبتنی بر ضرایب بازار دارد، سرمایه گذاری کوتاه مدت بنماید.در نتیجه این سرمایه گذار باید بازدهی های با ریسک تعدیل شده بیشتری برای چنین پرتفوی هایی کسب کند(سان،۲۰۰۱، ۱۲۳).

[

[۲]-Gill.,2003,934

[۳]-Peters,1991,50

[۶]-Rao,2006,63

[۷]-Sun,2001,123