از جمله ارکان تعریف فن یا صنعت قبلی استفاده عملی از اختراع می‌باشد اگر از اختراع استفاده عملی شده باشد جزء فن یا صنعت قبلی واقع می‌شود ‌بنابرین‏ قابل ثبت نخواهد بود چون نقض مستلزم بهره‌برداری از اختراع می‌باشد ‌بنابرین‏ وصف جدید بودن را از اختراع زائل می‌کند و دیگر اختراع قابل ثبت نخواهد بود.

این نکته بسیار مهم و بااهمیت است که هر نقضی موجب زوال وصف تازگی و جدید بودن اختراع نخواهد بود بلکه نقض می‌بایست موجب استفاده عملی از اختراع شده باشد والا اگر صرفاً مقدمات نقض مهیا شده باشد یا اینکه فرایند یا محصول ناشی از فرایند یا فرآورده موضوع اختراع تولید شده باشد لکن هنوز به عمو م عرضه نشده باشد و یا اینکه اختراع هنوز افشا نشده باشد این نقض مانع ثبت حق اختراع نخواهد بود.

در خصوص پاسخ به پرسش اول که آیا در ثبت اختراع فوریت شرط می‌باشد یا خیر؟ قابل ذکر است که صریحاً قانون مهلتی جهت ثبت حق اختراع قید ننموده است. و همچنین به نحو صریح فوریت را قید ثبت اختراع قرار نداده است لکن این شرط است که هنگام تقدیم اظهارنامه ثبت اختراع، اختراع شرط جدید بودن و ابتکاری بودن را از دست نداده باشد. اگر این دو شرط از اختراع زائل شده باشد حق اختراع قابل ثبت نخواهد بود. ‌بنابرین‏ فوریت ثبت هر چند در قانون به نحو صریح ذکر نشده لکن این شرط منطبق با اوصاف جدید بودن و ابتکاری بودن است که اگر تأخیر در ثبت به نحوی باشد که موجب زوال این دو شرط شود اختراع قابل ثبت نخواهد بود.

با این توضیح که در شرع نیز در صورت اختلاف در فوری بودن اعمال حق یا تراخی آن اصل را بر بقاء حق و امکان اعمال با تراخی قرار می‌دهند و به اصل استصحاب تمسک می‌جویند^[۸۳] و در موضوع حاضر اگر تأخیر در ثبت موجب زوال وصف تازگی حق اختراع نشده باشد معنی برای ثبت متصوّر نیست.

با فرض این‌که اختراع توسط ناقض نقض می‌شود محصول موضوع اختراع ساخته و به عموم نیز عرضه می‌شود آیا در این صورت مخترع می‌تواند نسبت به ثبت حق اختراع اقدام نماید یا اینکه ساخت و عرضه به عموم موجب زوال وصف تازگی حق اختراع می‌باشد؟

تنها راهکار پیش‌بینی شده مهلت ارفاتی قید شده در ذیل بند هـ ماده ۴ قانون ثبت اختراعات، علایم تجاری و طرحهای صنعتی سال ۸۶ می‌باشد. با این بیان که: در صورتی که افشا اختراع طرف مدت شش ماه قبل از تاریخ تقاضا یا در موارد مقتضی قبل از تاریخ حق تقدم اختراع صورت گرفته باشد مانع ثبت نخواهد بود.

در نگاه اول به نظر می‌رسد که مهلت ارفاقی صرفاً برای افشا اختراع، شش ماه قبل از تقاضای ثبت اختراع می‌باشد و افشا نیز صرفاً شامل انتشار کتبی یا شفاهی اختراع می‌باشد و شامل استفاده عملی یا بهره‌برداری نمی‌شود لکن با توجه به تعریف ارائه شده در خصوص افشا که شامل استفاده عملی یا هر طریق دیگر می‌باشد لذا افشا ذکر شده در این بند شامل بهره‌برداری، ساخت، عرضه برای عموم نیز می‌باشد.

نظر فوق را طرح اولیه تقدیمی به مجلس شورای اسلامی تأیید می‌کند در بند ۳ ماده ۴ طرح اولیه آمده است: هر گاه افشا اختراع ظرف مدت دوازده ماه قبل از تاریخ تقاضا یا در موارد مقتضی قبل از تاریخ حق تقدم اختراع صورت گرفته باشد و این کار به دلیل یا در نتیجه اعمالی باشد که توسط متقاضی یا ذی حق قبلی او یا در نتیجه سوء استفاده توسط اشخاص ثالث در رابطه با متقاضی یا ذی حق قبلی او انجام شده باشد، افشای اختراع برای عموم به مفهوم جزء (۲) این بند محسوب نمی‌شود.^[۸۴]

مطلب فوق صریحاً عنوان نمود که اگر افشا در نتیجه سوء استفاده توسط اشخاص ثالث در رابطه با متقاضی یا ذی حق قبلی او انجام شده باشد مانع ثبت نخواهد بود.

نکته دیگری که فوریت را قید ثبت اختراع قرار نمی‌دهد این است که مهلت ارفاقی اثر قهقهرائی دارد و ۶ ماه قبل از ثبت قید شده است نه ۶ ماه بعد از ایجاد اختراع، گفته نشده که ذی حق یا مخترع ۶ ماه پس از ایجاد و دستیابی به اختراع می‌بایست نسبت به ثبت آن اقدام نماید و افشا در این فرجه مانع ثبت نمی‌شود بلکه گفته شده است که اگر افشا ۶ ماه قبل از تقاضای ثبت اختراع باشد مانع ثبت نخواهد بود این کلام دلالت می‌کند با حصول شرایط ماهوی، اختراع باید ثبت شود فوریت در ثبت، اختراع و صدور گواهی نمی‌باشد. بنابر مطالب فوق اگر نقض ۶ ماه قبل از تقاضای ثبت حق اختراع صورت گرفته باشد مانع ثبت اختراع نخواهد بود.

‌بنابرین‏ بعد از نقض اختراع مخترع می‌تواند نسبت به ثبت اختراع، صدور گواهی اختراع اقدام نماید. مگر اینکه بیشتر از ۶ ماه از تاریخ نقض سپری شده باشد. در این صورت مخترع نمی‌تواند از مهلت ارفاقی استفاده نماید.

سؤال بعدی که مطرح می‌شود این است که آیا استفاده قبلی ناقض مطابق بند ج ماده ۱۵ قانون ثبت اختراعات، علایم تجاری و طرحهای صنعتی سال ۸۶ از جمله مستثنیات حق اختراع می‌باشد یا خیر؟

مطابق بند ۴ قسمت ج ماده ۱۵ قانون ثبت اختراعات، علایم تجاری و طرحهای صنعتی سال ۱۳۸۶ حقوق ناشی از گواهینامه اختراع شامل موارد زیر نمی‌شود «بهره‌برداری توسط هر شخصی که با حسن نیت قبل از تقاضای ثبت اختراع یا در مواقعی که حق تقدم تقاضا شده است، قبل از تاریخ تقاضای حق تقدم همان اختراع، از اختراع استفاده می‌کرده یا اقدامات جدی و مؤثری جهت آماده شدن برای استفاده از آن در ایران به عمل می‌آورده است».

آنچه اهمیت دارد این است که طریق دستیابی به اختراع قید نشده است صرفاً قید می‌کند که شخص باید با حسن نیت باشد. اگر با سوءنیت به اختراع دست پیدا نموده باشد حق تقدم برای وی قائل نمی‌شوند و دارنده گواهی اختراع می‌تواند نسبت به منع شخص اقدام نماید.

سوءنیت با حسن نیت تفاوت آشکار و عمیقی دارد. سوءنیت از جمله عناصر جهت مجازات متهم می‌باشد نقطه مقابل حسن نیت، سوء نیت نمی‌باشد امکان دارد فردی در ارتکاب عملی حسن نیت نداشته باشد در حالی که سو‌ءنیت نیز نداشته باشد.

سوءنیت عبارت است از قصد نتیجه مجرمانه یعنی شعور مجرم حین ارتکاب جرم بر اینکه کاری خلاف صورت می‌دهد.^[۸۵]

حسن نیت: اعتقاد فاعل به صحت فعل خود می‌باشد.

حسب تعریف‌های فوق امکان دارد فاعلی هنگام ارتکاب سوءنیت نداشته باشد در مقابل حسن نیت نیز نداشته باشد شرط بهره‌مندی از استثناء مقرر در بند ۴ قسمت ج ماده ۱۵ قانون ثبت اختراعات، علایم تجاری و طرحهای صنعتی سال ۸۶ حسن نیت بهره‌برداری از اختراع می‌باشد.

حسن نیت در حقیقت نتیجه‌ای است که مرتکب به آن می‌رسد و اعتقاد به ذی حق بودن در استفاده از اختراع را دارد.

تصرف با حسن نیت متصرف در عین مال غیر، عبارت است از تصرف مالکانه در عین مال غیر، به استناد وقوع یکیک از وجوه ناقله (عقد یا ارث یا وصیت) در حالی که متصرف در حین تصرف علم عادی به صحت تصرف خود داشته باشد.^[۸۶]

۲-۲-۱-۵- اجتماعی بودن انسان

بنابر گواهی قرآن، زندگی اجتماعی در خلقت انسان طراحی شده است و لاجرم ریشه‌های چنین زندگی در آفرینش او نهفته است و تا انسان هست و فطرت او باقی است او به چنین زندگی کشیده خواهد شد. در تأیید این مطلب قرآن کریم می فرماید: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُم مِّن ذَکَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاکُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ^[۳۴]». «ای مردم ! ما شما را از مرد و زنی آفریدیم و شماها را به صورت ملت‌ها و قبیله‌ها قرار دادیم تا همدیگر را بشناسید(نه این که به وسیله ملیت‌ها و قومیت‌ها بر همدیگر فخر بفروشید)‌گرامی‌ترین شما نزد خداوند با تقواترین شما است». توصیف انسان در قرآن صرفاً به منزله فرد و فردی بریده و مجزا انجام نپذیرفته است، بلکه رابطه او با جمع و امتی که در آن زندگی می‌کند، به منزله وجهی اساسی از هویت او در نظر گرفته می‌شود. از نظر اسلام فرد و جامعه یک نوع واقعیت و اصالت دارند و اسلام نه پشتیبان اصالت فرد محض می‌باشد، به گونه ای که برای جامعه نه وجود حقیقی و نه قانون و نه سنت و نه شناخت قابل شود و سرنوشت هر فردی را صددرصد جدا از سرنوشت افراد دیگر بداند و نه پشتیبان اصالت جامعه محض است، به گونه‌ای که هرچه باشد فقط روح جمعی و شعور جمعی و اراده جمعی وجود داشته باشد و شعور و وجدان فردی مظهری از نمونه وجدان جمعی به شمار آید و فرد در این میان، مسلوب الاراده و فاقد حریت و آزادی و حال انتخاب گری باشد. بلکه اسلام راهی و نظریه ای میان این دو نظریه دارد و برای جامعه وجودی واقعی و برای فرد اختیار و آزادی نیز قایل شده است (سبحانی تبریزی، ۱۳۸۳).

در واقع حائل یا رابط که بین افراد پیوند برقرار می‌کند و با حفظ اصالت فرد و جمع زندگی مشترک جمعی را به وجود می‌آورد”نظامات، سنن، آداب و قوانین خاص” است و این “عامل پیوند دهنده” و یا عنصر سوم است که می‌تواند این دو را با هم پیوند دهد. وجود همین عنصر سوم موجب اصالت فرد و اصالت جمع ضمن داشتن تاثیر و تاثر متقابل بر یکدیگر می‌شود(مطهری، ۱۳۸۵).

فیض نیز با الهام از آموزه‌های دینی، فرد را پایه و محور دانسته و اجتماعی بودن را نیاز ذاتی و ویژگی ساختاری او برشمرده و در کتاب علم الیقین می‌گوید: انسان به سوی خداوند در حرکت است و در این سیر الی الله، دنیا منزلی از منازل انسان و بدن مرکب اوست، پس حفظ این مرکب و تدبیر این منزل(جامعه به معنای اعم) بر او لازم است. فیض (۱۳۶۲)، تأمین نیازهای فراوان و گوناگون آدمیان را، در گرو تعاون و داد و ستد اجتماعی می‌داندو در اصول المعارف می نویسد:

نظام دنیوی و معیشتی مردمان و تأمین نیازهای گوناگون آنان، به وسیله افراد مختلف تأمین می‌شود. از این رو، خداوند استعدادها و توانایی‌های افراد را مختلف آفریده تا نظام زندگی اجتماعی سامان یابد.

۲-۲-۲- مبانی ارزش شناسی

یکی از مسائل مهم و اساسی در سلسله مباحث فلسفی و اخلاقی موضوع ارزش‌هاست. هر مکتب یا دستگاه فکری ‌بر اساس بینشی که نسبت به پدیده‌های جهان دارد، دارای یک سیستم ارزشی نسبت به اعمال و رفتار انسان می‌باشد، این مسئله پایه تفاوت بین مکاتب است، در واقع تشخیص ماهوی هر نظام فکری و عقیدتی به ظهور ارزش‌هایی است که از درون آن نظام جوشیده و ‌بر اساس آن، اصول بنیادین نظام شکل گرفته است . ارزش­گذاری‌های اخلاقی بر مواردی اطلاق می‌شود که ارزش و ارزش گذاری از نقطه نظر اخلاقی، بر اساس خوب یا بد بودن، پسند و یا ناپسند بودن و معروف یا منکر بودن اعمال و رفتار انسان قابل درک و شناسایی باشد (رهنما، ۱۳۸۵).

ارزش‌ها غالباً به ایده هایی اطلاق می‌شوند که انسان‌ها درباره خوب و بد، مطلوب و نامطلوب دارند. ارزش‌ها مجموعه اصول و قواعدی هستند که به تعبیر شهید بهشتی تولید باید و نباید می‌کنند. در واقع آنچه اطلاق عنوان ارزش ‌به این اصول و قواعد را مجاز می‌کند، توانمندی آن ها در تولید تجویز است(بهشتی، ۱۳۸۰).

آنچه به عنوان مبانی ارزشی در هر مکتبی باید به آن پرداخته شود عبارتند از چیستی و خاستگاه ارزش‌ها، نسبی یا مطلق بودن ارزش‌ها و معیار فعل اخلاقی که این محورها را در نظام اخلاق اسلامی بررسی می‌کنیم.

۲-۲-۲-۱- چیستی ارزش‌ها

ارزش‌ها مفاهیم خاصی هستند که توسط ذهن انتزاع می‌گردند. این انتزاع ذهنی در جای خود بر مبنای خارج و واقع شکل می‌گیرد. به عبارتی، چنین انتزاعی به استناد و با کمک مفاهیم حقیقی تعین می‌یابد. ارزش‌های اخلاقی و شرعی، به عنوان نمونه، دارای منشأ انتزاع حقیقی و خارجی هستند و ارتباط تنگاتنگی با ارتباطات و فعل و انفعال‌های واقعی دارند. نتیجه این که معانی و مفاهیم اعتباری و ارزشی از مفاهیم حقیقی گرفته می‌شوند (رهنما، ۱۳۸۵).

۲-۲-۱-۱- ارزش اخلاقی

آیا شخصیت تنهابه نقابیکه بر چهره می زنیم ونقشی که بازی می‌کنیم اشاره دارد ؟قطعاًهنگامی که از شخصیت سخن می گوییم به چیزی بیش از آن اشاره داریم . منظور ما به حساب آوردن ویژگی‌های متعدد فرد ،کلیت یا مجموعه خصوصیات گوناگون است که از صفات جسمانی سطحی فراتر می‌روند . این واژه تعداد زیادی از خصوصیات ذهنی اجتمعی وهیجانی را در بر می‌گیرد ،خصوصیاتی که ممکن است نتوانیم مستقیماًآن ها را ببینیم ،وفرد شاید سعی کند آن ها را از ما مخفی کند ،یا شاید ما از دیگران مخفی کنیم .

ویژگی‌های بادوام :

امکان دارد وقتی از واژه شخصیت استفاده می‌کنیم ،به ویژگی‌های بادوام نیز اشاره داشته باشیم . ما فرض می‌کنیم که شخصیت نسبتاًثابت وقابل پیش‌بینی است گرچه برای مثال می‌دانیم که دوست ما بیشتر اوقات آرام است ،این را نیز می‌دانیم که او می‌تواند در مواقع دیگر تهییج پذیر ،عصبی یا وحشت زده شود . ‌بنابرین‏ شخصیت ما با توجه به شرایط تغییر می‌کند . با این حال گرچه شخصیت انعطاف است ولی به طور کلی در برابر تغییرات ناگهانی مقاوم است .

در دهه ۱۹۶۰والتر میشل روان شناس درباره ی تأثیر نسبی متغییر های شخصی بادوام مانند صفات ‌و نیازها ‌و متغیرهای مربوط به موقعیت بر رفتار ،مجادله ای در روان شناسی به راه انداخت . این مجادله به مدت ۲۰سال ادامه یافت و در اواخر دهه ۱۹۸۹ پایان پذیرفت نتیجه این مجادله این بود که دوگانگی بادوام وبحث انگیز بین تأثیر موقعیت در برابر تأثیر فرد بر رفتار …دوگانگی ساختگی ‌و همیشه نیز چنین بوده است . ‌بنابرین‏ این موضوع با پذیرفتن رویکرد تعامل گراحلشد وتوافق شد که باید برای توجیه کامل ماهیت انسان ،صفات شخصی بادوام ،جنبه‌های متغییر موقعیت ،وتعامل بین آ»ها را در نظر گرفت .

ویژگی‌های منحصر به فرد :

تعریف ما از شخصیت می‌تواند منحصر به فرد بودن انسان را نیز در بر داشته باشد ما شباهت هایی را بین لفراد می بینیم ،ولی احساس می‌کنیم که هریک از ویژگی‌های خاصی برخورداریم که ما را از دیگران متمایز می‌کنند . ‌بنابرین‏ می‌توانیم بگوییم که شخصیت مجموعه ای از ویژگی‌های با دوام ومنحصر به فرد است که امکان دارد در پاسخ به موقعیت های مختلف تغییر کند .

با این حال حتی این تعریفی نیست که همه روان شناسان با آن موافق باشند . برای اینکه به دقت بیشتری دست یابیم باید ببینیم هر نظر یه پرداز شخصیت چه منظوری از این اصطلاح دارد . هر نظریه پردازی مدلی بی همتا ودیدگاهی شخصی درباره ماهیت شخصیت دارد واین دیدگاه تعریف او شده است . کسب آگاهی از مدل‌های مختلف مفهوم شخصیت وبررسی روش های مختلف تعریف کردن کلمه من روان شناسان علاقه مند به شخصیت برای توصیف آن کاری بیش از نظریه پردازی انجام می‌دهند آن ها وقت وتلاش زیادی را نیز در ارزیابی شخصیت واجرای پژوهش درباره جنبه ها گوناگون آن صرف می‌کنند .

نظریه در بررسی شخصیت :

گر چه اغلب دانشمندان از نظریه ها استفاده می‌کنند ،ولی گاهی از نظریه ها با اصطلاحات تحقیر آمیز می شود . آن ها می‌گویند «هر چه باشد این فقط یک نظریه است »خیلی از افراد تصور می‌کنند کهنظریه ،چیزی مبهم ،انتزاعیوحدسی است «واقعاًچیزی جز حدس ‌و گمان نیست ‌و درست عکس واقعیت است ».

این درست است که نظریه بدون شواهد پژوهشی که از آ» حمایت کند ،حدس ‌و گمان است . با این حال ،تا وقتی که انبوهی از اطلاعات در یک چارچوب تبینی سازمان نیافته باشتد ،بی معنی هستند نظریه برای ساده کردن وشرح دادن اطلاعات تجربی به صورت معنی دار،این چارچوب را تأمین می‌کند . نظریه را می توان به صورت نوعی نقشه در نظر گرفت که اطلاعات را در روابط متقابل آن ها نشان می‌دهد نظریه سعی دارد به اطلاعات نظم داده وآنها را در یک الگو قرار دهد .

نظریه ها یک رشته اصول هستند که برای توضیح دادن طبقه خاصی از پدیده هامورد استفاده قرار می گیرند اگر قرار باشد که نظریه های شخصیت مفید باشند باید آزمون پذیر بوده وبتوانند پژوهش‌هایی را درباره قضایای گوناگون خود تعریف کنند .برای اینکه پژوهشگران تعیین کنند که آیا باید جنبه هایی از نظریه را قبول یا رد کرد ،باید بتوانند دست به آزمایشهایی بزنند نظریه های شخصیت با سازمان دادن اطلاعات شخصیت در چارچوبی می سنجیم ،باید بتوانند آن ها را توضیح دهند وروشن کنند ،نظریه ها همچنین باید به ما کمک کنند که رفتار را درک وپیش بینی کنیم .

نظریه های رسمی ونظریه های شخصی :

دانشمندان تنها کسانی نیستند که از نظریه ها استفاده کنند وهمه نظریه ها طرحهایی رسمی نیستند که اصول موضوع وقضایای تبعی داشته باشند . همه ما در تعاملهای روزمره خود با دیگران،از نظریه های شخصی نهفته استفاده می‌کنیم ما درباره مفهوم شخصیت عقاید ی داریم ‌و درباره شخصیت آدمهایی که با آن ها تعامل می‌کنیم حدسهایی می زنیم . خیلی از ما درباره ماهیت انسان در کل ،حدس می زنیم برای مثال ممکن است باور داشته باشیم که همه افراد اصولاًخوب هستند یا اینکه فقط به فکر خودشان می‌باشند .

این ‌حدس‌ها نظریه ها هستند . آن ها ‌چارچوب‌هایی هستند که اطلاعات مشاهدات خود از دیگران را درون آن ها قرار می‌دهیم . ما معمولاًنظریه های شخصی خود را بر اطلاعاتی استوار می‌کنیم که آن ها را از برداشت‌های خویش از رفتار کسانی که در اطراف ما هستند گرد آوری نموده ایم . چون نظریه های شخصی ما از مشاهداتتان به دست می‌آیند ،به نظریه های رسمی شباهت دارند .

با این حال نظریه های رسمی در روان شناسی و در سایر علوم ،ویژگی‌های خاصی دارند که آن ها را از نظریه های شخصی ما متمایز می‌کنند . نظریه های رسمی بر اطلاعات به دست آمده از تعداد زیادی افراد با ماهیت گوناگون استوار هستند ،در حالی که نظریه های شخصی از مشاهده تعداد محدودی اشخاص به دست می‌آیند که معمواًحلقه کوچک خویشاوندان ،دوستان ،آشنایان وخودمان را تشکیل می‌دهند چون دامنه گسترده اطلاعات از نظریه های رسمی حمایت می‌کنند . ‌بنابرین‏ جامع تر هستند دومین ویژگی این است که نظریه های رسمی احتمالاًعینی تر هستند زیرا مشاهدات دانشمندان به صورت ایده آل به وسیله نیازها ،ترسها ،امیال،وارزشهای آن ها تعریف نشده اند در مقابل نظریه شخصی ما عمدتاًًبر مشاهداتی که از خود ودیگران داشته ایم استوار هستند . ما گرایش داریم اعمال دیگران را بر حسب افکار واحساسات خود تعبیر کنیم وواکنشهای آن ها به موقعیت‌ها را بر پایه آنچه که خودمان احساس خواهیم کرد ارزیابی کنیم . ما دیگران را در قالب شخصی وذهنی در نظر می گیریم در حالی که دانشمندان سعی می‌کنند به صورت واقع بینانه تر مشاهده کنند .

جفری و هاج(۲۰۰۷) عوامل تأثیرگذار در خرید آنی هنگام خرید آنلاین را مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد که تمایل به خرید آنی با میزان زمانی که افراد قبل از برخورد با قلم کالای آنی در اینترنت سپری ‌کرده‌اند در ارتباط است. بیان ‌می‌کنند که اگر خرید در اینترنت بر اساس خیریه باشد میزان خرید آنی افزایش می‍یابد زیرا دلیل عقلایی برای آن خرید به وجود می‍آید.

کاتلین واس و فابر(۲۰۰۷) تحقیقی در زمینه‍ی منبع مصرف شده: تاثیر فراهم بودن منبع خودکنترلی بر خرید آنی را به انجام رساندند که نتیجه‍ی آن نشان داد که کم شدن خودکنترلی^[۱۶۴] باعث افزایش خرید آنی ‌می‌شود که در ۳ مطالعه این کار صورت پذیرفته است.

ماتیلا و ویتز(۲۰۰۸) نقش محرک‍های محیطی فروشگاه و عوامل اجتماعی بر خرید آنی را بررسی کرد و نشان داد که یک سطح واقعی از برانگیختگی وجود ندارد بلکه به میزان تحریکی که ‌مصرف کنندگان تمایل دارند بستگی دارد. دو عامل اجتماعی بر خرید آنی مؤثر است که عبارتند از همیاری کارکنان و ازدحام درک شده توسط ‌مصرف کننده.

سیلورا، لاواک، کروپ(۲۰۰۸) به بررسی خرید آنی: نقش عاطفه، تأثیر اجتماعی، سلامت ذهنی پرداخت. نتایج این تحقیق نشان داد که بخش عقلایی خرید آنی با فقدان ‌تصمیم‌گیری در ‌تصمیم‌گیری خرید در ارتباط است و خرید آنی عقلایی با سلامت ذهنی به صورت منفی در ارتباط است. بخش عاطفی خرید آنی با احساساتی از هیجان و اشتیاقی مقاومت‍ناپذیر به خرید در ارتباط است. زنان بیشتر از مردان تمایل به خرید آنی دارند و رابطه‍ای منفی میان خرید آنی و سن وجود دارد.

ژو و وانگ(۲۰۰۸) خرید آنی ‌مصرف کننده و محرک داخل فروشگاهی در سوپرمارکت‍های چینی را مورد بررسی قرار داد. این تحقیق به بررسی اثرات پوسترها در نقطه خریدPOP می پردازد و این کار را از ۲ جنبه انجام ‌می‌دهد. اثر اول به بررسی اثر ترویجی و آگاهی‍دهنده^[۱۶۵](یعنی اینکه این پوسترها قیمت کمتر و تخفیف را نمایش می‌دهد) و اثر دوم اثر جوی^[۱۶۶] و عملی(مثل لذت بردن، مدرن بودن، جذاب بودن) است. پوسترهای درون فروشگاهی تنها برای تخفیف و آگاهی از قیمت کمتر نبایستی باشند بلکه بایستی برای تحریک‍کننده بودن محیط نیز استفاده شوند و این پوسترها راهی برای افزایش خرید آنی ‌می‌باشد. درآمد خانوارها نقش مهمی را در خرید آنی آن ها ایفا می‍کند.

هرابادی، ورپلانکن و نیپنبرگ(۲۰۰۹) تجربه مصرف در خرید آنی در اندونزی: برانگیختگی هیجانی و ملاحظات لذت‍جویی را مورد مطالعه کردند. مطالعات آن ها نشان داد که آنی‍بودن عمومی در خرید با برانگیختگی مثبت بالا در خرید و ملاحظات لذت‍جویی در خرید رابطه دارد. برانگیختگی بالا و ملاحظات لذت جویی، موجب آنی بودن خاص در خرید ‌می‌شود.

تندای و کریسپن(۲۰۰۹) به بررسی محیط داخل فروشگاه و خرید آنی پرداختند. در این تحقیق در میان ۹عامل یافت‍شده در خرید آنی کوپن‍ها، نمایش داخل فروشگاهی، تبلیغات، رفتار کارکنان، و قیمت مهمترین عوامل هستند. ۶۲٫۵ % زیر ۳۰ سال هستند که خرید آنی دارند. محیط داخل فروشگاه بر خرید آنی مؤثر است. در میان فقیران عوامل با ماهیت اقتصادی مثل قیمت و کوپن اهمیت بیشتری دارند. جو داخل‍ فروشگاهی مثل موزیک و رایحه به بیشتر ماندن در فروشگاه کمک می‍کند.

عثمان غنی و فرزند علی جان(۲۰۱۰) مطالعه‍ای اکتشافی بر رفتار خرید آنی انجام دادند که نتایج مبین آن است که در میان تمام متغیرها تنها سن رابطه‍ای قوی با تمایل به خرید آنی دارد و هرچه سن بیشتر ‌می‌شود مقدار آن کم می شود. جنسیت آن چنان اثری ندارد. درآمد هم آنچنان اثر شگرفی ندارد.

لای(۲۰۱۰) چگونگی تاثیر وضعیت و روش‍های مالی رفتار خرید آنی در دانشجویان دانشگاه‍ها و کالج‍ها را را مورد بررسی قرار داد. نتایج نمایان ساخت که نوجوانانی که خرید آنی پایینی داشتند دوره‍های ‌برنامه‌ریزی مالی فردی را قبلاً سپری کرده‌اند. نوجوانانی که خرید آنی در آن ها بالا است این جمله را بیان ‌کرده‌اند که پول راهی برای پاداش دادن به خودشان است که این را از بچگی خود تجربه ‌کرده‌اند. نوجوانان با خرید آنی بالا بیشتر تمایل به فعالیت به صورت اعتباری هستند و نیز پول‍گراتر(فکر بیشتری ‌در مورد جنبه‍های مختلف پول ‌می‌کنند) هستند.

سانگ وان و بامگارتنر(۲۰۱۱) به مطالعه در زمینه‍ی غلبه بر(احساس) گناه و شرم در زمینه‍ی خرید آنی پرداختند. نتایج حاکی از آن است که اجتناب از استراتژی‍های مقابله‍ای با شرم در ارتباط است و استراتژی‍های مقابله‍ای مبتنی بر مشکل با گناه در ارتباط است. راه‍های جلوگیری از گناه: ‌برنامه‌ریزی جهت کاهش خرید آنی، ‌برنامه‌ریزی جهت کاهش جبران پول از دست رفته و خنثی سازی ذهنی^[۱۶۷] است. راه‍های جلوگیری از شرم: به دنبال حمایت اجتماعی بودن، فراغت روانی، قبول(کنار آمدن)، مقصر دانستن دیگران است.

هانگ ژیائو و نیکولسن(۲۰۱۱) بازنمایی خرید آنی: چارچوب تحلیل رفتاری جهت بازاریابی خدمات و تحقیقات بازاریابی را انجام دادند. محقق اشاره می‍کند که آنی‍گرایی را بایستی در تحلیل رفتار ‌مصرف کننده^[۱۶۸] جستجو کرد.

چانگ، اکمان و یان(۲۰۱۱) کاربرد مدل SOR در محیط خرده فروشی: نقش انگیزه لذت‍جویی در رفتار خرید آنی را مورد مطالعه قرار دادند. مطالعه بر روی۲۱۲ مصرف کننده صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که:

• • ویژگی های محیطی فروشگاه بر واکنش هیجانی مثبت از سوی ‌مصرف کننده مؤثر است.

• • واکنش هیجانی مثبت بر رفتار خرید آنی مؤثر است.

• انگیزه‍ی لذت‍جویی در ‌مصرف کننده به عنوان میانجی میان ویژگی‍های محیطی و واکنش هیجانی مثبت عمل می‍کند.

لین، چانگ، تین و تیان(۲۰۱۲) به تحلیل رابطه‍ی میان خرید آنی و احساس شرمساری پس از آن پرداخت. در این تحقیق ۱۵ عامل خرید آنی را مورد بررسی قرار گرفته است. مهم ترین عامل در خرید آنی “سودمند بودن^[۱۶۹]” و علت اصلی پشیمانی ” نامناسب بودن^[۱۷۰] ” آن است. ۵ عامل را در احساس پشیمانی ذکر ‌کرده‌است. بسته‍بندی گیرا کمترین عامل در خرید آنی است.

یون(۲۰۱۲) به مطالعه پیش زمینه‍ها و پیامدهای تجربیات داخل فروشگاهی بر اساس گونه شناسی تجربی پرداخت. محقق به بررسی اثرات مشوق‍های خرید بر تجربیات خرید برای ۳ نوع از خرده فروشی‍ها می‍پردازد(فروشگاه‍های ‌زنجیره‌ای، فروشگاه‍های حراج و فروشگاه‍های اینترنتی) همچنین ‌در مورد ۲ محصول عطر و مواد شوینده ۳۰۲ پاسخگو داشته است. نتایج نشان داد که خریداران ‌فروشگاه‌ها بیشتر تجربیات احساسی را ترجیح ‌می‌دهند درحالی که خریداران فروشگاه‍های حراجی و اینترنتی تجربیات عقلایی را ترجیح ‌می‌دهند. به علاوه در خرید عطر بیشتر احساسی هستند و شوینده‍ها عقلایی. نوع فروشگاه و نوع محصول میانجی میان مشوق‍های خرید و تجربیات آن است.

بر اساس اصل ۹۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، شورای نگهبان، وظیفه نظارت بر انتخابات را بر عهده دارد. به موجب تفسیر شورای نگهبان، نظارت یاد شده در این اصل «نظارتی استصوابی» است که شامل تمام مراحل اجرایی انتخابات از جمله تأیید و رد صلاحیت کاندیداها می‌باشد. تلقی برخی‌ها از نظارت بر انتخابات، ایجاد نوعی محدویت در حقوق سیاسی مردم است. حال آن‌ که در خبرگان قانون اساسی (۱۳۵۸) چنین دیدگاهی ‌در مورد مسأله نظارت و حقوق مردم وجود نداشته است.

تلاش تدوین کنندگان قانون اساسی در این جهت بوده است که ضعف قدرت مردم در تقابل با قوا و نیروهای رسمی دولتی (به ویژه قوه‌ی مجریه) از راه یک نهاد ناظر جبران شود^[۲۳]. از این رو این نظارت به معنای نظارت فرا قانونی و به منزله‌ی دخالت در اجرای انتخابات و گزینش کاندیداها محسوب نمی‌شود^[۲۴].
در اکثر کشورهای دنیا به منظور اعمال نظارت بر انتخابات، مراجعی قانونی وجود دارند. «شورای نگهبان» در جمهوری اسلامی ایران، «دادگاه قانون اساسی» در ترکیه، «محکمه ‌النقد» در مصر،«شورای قانون اساسی» و «دیوان عالی عدالت» در فرانسه، «دادگاه قانون اساسی» در آلمان،«مجلس نمایندگان» و «سنا» در آمریکا، «مجلس عوام» در انگلستان و «دادگاه قانون اساسی» در روسیه، این نقش نظارتی را ایفا می‌نمایند. ‌بنابرین‏ مشابه شورای‌ نگهبان قانون اساسی ایران، در کشورهای دیگر هم نهادهایی تحت عنوان شورا یا دادگاه وجود دارند که وظیفه آن‌ ها نظارت بر صحت انتخابات است. تنها تفاوتی که وجود دارد آن است که در دیگر کشورها این نظارت در نهایت به دادگاه قانون اساسی، دادگاه عالی عدالت، شورای قانون اساسی، دیوان عالی کشور یا نهاد مشابه دیگری که واپسین تصمیم را گرفته و در برابر این تصمیم به شخص یا نهادی پاسخ‌گو نیست، ختم می‌شود.

به عبارت دیگر وجود نهاد نظارتی در دیگر کشورها مورد تردید نیست، تنها ماهیت این نهادها متفاوت است که آن هم به ساختار سیاسی و حقوقی کشورها بستگی دارد. در واقع آن‌ چه که موجب ایجاد شبهه مبنی بر عدم وجود نهاد نظارتی بر انتخابات می‌شود، صرفاً نشأت ‌گرفته از عدم آگاهی از حقوق اساسی و نظام انتخاباتی دیگر کشورها است. وگرنه نظام انتخاباتی در غرب دارای یک صافی ظریف است که جریان انتخابات را کنترل می‌کند.
به عنوان نمونه در فرانسه برای آن که نامزدی فرد جهت تصدی مقام نمایندگی مردم رسمیت بیابد، لازم است حدود ۵۰۰ نفر از نمایندگان ، اعم از نمایندگان مجلس یا شوراها و…، او را تأیید کرده باشند و به عبارتی پای طومار صلاحیت وی را امضا نمایند. طبق قانون، این ۵۰۰ نفر باید لااقل از ۳۰ استان مختلف کشور باشند و از هر استان بیش از ۵۰ امضا نمی‌شود، جمع نمود. ‌بنابرین‏ فقط افرادی می‌توانند به عنوان نامزد خود را مطرح سازند که صلاحیت خود را قبلاً در سطح کشوری به نمایش گذارده باشند. فرانسوی‌ها معتقدند این تأیید صلاحیت از ظهور به قول آنان «پارشوتیست‌ها» یعنی افردی که به یک‌باره در میدان سیاست ظاهر شده و رأی مردم را با خود همراه می‌سازند، ممانعت به عمل می‌آورد^[۲۵].

در راستای مقایسه عملکرد شورای نگهبان با نهادهای مشابه در دیگر کشورها می‌بایست به نکات زیر توجه نمود:
۱-در برخی از کشورها انتخابات به معنای شرکت مردم در امر گزینش نمایندگان پارلمان وجود ندارد. به عنوان نمونه پارلمان آفریقا، ۳۰۰ عضو دارد که ۶۰ نفر از جانب رییس جمهور انتخاب می‌شود و ۲۴۰ عضو دیگر از بین تمامی کاندیداهای سراسر کشور که بیش از ۱۰ هزار نفر هستند بر اساس شرایط و به وسیله یک کمیته دولتی گزینش می‌شوند^[۲۶] . در قانون اساسی کشور عربستان سعودی نیز حضور مردم به صورت انتخابات و شرکت در انتخابات مصداق ندارد تا جایی که در قانون اساسی این کشور، تعبیر بیعت با پادشاه استفاده شده است. متن ماده ۶ این قانون ‌به این شرح است: «یبایع المواطنون الملک علی کتاب الله تعالی و سنه رسوله و علی السمع و الطاعه فی العسر و الیسر و المنشط و المکره»^[۲۷].

۲-در کتب حقوقی، مجالس قانون‌گذاری به دو نوع مجالس عالی که تحت عناوینی مثل مجلس سنا، اعیان، لردها و… تشکیل می‌گردند و مجالس عادی که نمایندگان و مبعوثان تمام ملت در آن دور هم جمع می‌شوند، تقسیم گردیده است. برخی از کشورهای جهان مانند ژاپن، مجارستان، مصر، بلژیک، انگلستان، فرانسه، سوئد، نروژ، آمریکا، دانمارک و… دارای سیستم دو مجلسی و برخی مانند ایران از سیستم تک مجلسی برخوردار می‌باشند. از این رو نحوه انتخاب نمایندگان مجلس شورای ایران را می‌بایست با نوع دوم مجلس کشورهای دو مجلسی مقایسه نمود، چرا که در ایران مجلس عالی قانون‌گذاری وجود ندارد^[۲۸].

بند۲: مراجع اعمال نظارت بر انتخابات در دیگر کشورها

به طور کلی نظارت بر انتخابات در کشورهای جهان توسط ۵ نهاد زیر انجام می‌پذیرد:

1. دادگاه قانون اساسی

در بسیاری از کشورهای دموکراتیک جهان، نظارت بر صحت انتخابات توسط دادگاه قانون اساسی انجام می‌پذیرد. در این راستا می‌توان به کشورهای زیر اشاره نمود:

اتریش:

در کشور اتریش دادگاه قانون اساسی که اعضای آن با پیشنهاد هیئت دولت و با حکم رییس جمهور و دیگران به وسیله مجلس ملی و شورای فدرال انتخاب می‌شوند، بر صحت انتخابات نظارت دارند.

فیلیپین:

در فیلیپین که دارای نظام دو پارلمانی است، هر یک از دو مجلس، دادگاه قانون اساسی مخصوص خود را دارند. هر دادگاه از ۹ نفر تشکیل می‌شود.۳ نفر قاضی از دیوان عالی کشور و دیگران از حزب اکثریت و اقلیت هر کدام ۳ نفر معرفی می‌کنند. از ۳ قاضی هر کدام که سابقه بیشتری دارد به ریاست دادگاه برگزیده می‌شود^[۲۹]. دادگاه قانون اساسی وظیفه نظارت بر انتخابات و مصوبات مجلس را دارد.

بلغارستان:

مطابق ماده ۶۶ قانون اساسی بلغارستان، هرگاه صحت انتخابات مورد تردید باشد، موضوع می‌تواند طبق قانون به دادگاه قانون اساسی احاله گردد^[۳۰] .

سوریه:

مطابق اصل ۶۲ قانون اساسی سوریه، در صورتی که طبق تحقیق و گزارش دادگاه عالی قانون اساسی، صحت انتخابات مربوط به نماینده‌ای مخدوش باشد، مراتب ظرف یک ماه به وی ابلاغ و از کار برکنار می‌شود^[۳۱].

آلمان:

طبق قانون اساسی آلمان، رسیدگی به صحت انتخابات به ویژه از راه تصویب اعتبارنامه‌های نمایندگان، همچنین سلب مصونیت و عزل آن‌ ها از سمت نمایندگی از اختیارات مجلس نمایندگان می‌باشد. هر گاه به تصمیم‌های مجلس یاد شده در این موارد، یعنی تأیید یا رد اعتبارنامه‌ی نماینده یا نمایندگانی و یا سلب مصونیت و عزل وی یا آن‌ ها اعتراضی وجود داشته باشد، رسیدگی به آن از اختیارات دادگاه قانون اساسی است^[۳۲]. دادگاه قانون اساسی فدرال، عالی‌ترین دادگاه و یکی از قابل احترام‌ترین و قدرتمندترین نهادهای جمهوری فدرال آلمان است.

قرقیزستان:

طبق بند ۳ ماده ۸۲ قانون اساسی قرقیزستان، قانونی بودن انتخابات ریاست جمهوری را دادگاه قانون اساسی انجام می‌دهد^[۳۳].

۲- شورای قانون اساسی

فرانسه: